دکتر محمد جواد سلجوقی با حضور در میزگرد ایسنا با عنوان «بررسی وضعیت آموزش عالی در بخش خصوصی»، اظهار کرد: برترین دانشگاه‌های دنیا دانشگاه‌های خصوصی هستند. برای مثال مؤسسه MIT در رتبه بندی مجله تایمز در سال2020 رتبه اول دانشگاه‌های دنیا را کسب کرده است، دانشگاه هاروارد دوم و دانشگاه استنفورد در رتبه سومین دانشگاه‌های برتر دنیا قرار گرفته است.
وی در خصوص علل عدم موفقیت دانشگاه‌های خصوصی در ایران افزود: این مسئله به زمانی برمی‌گردد که دانشگاه‌های غیرانتفاعی تأسیس شدند. دانشگاه‌های غیرانتفاعی در ایران برای افزایش رقابت میان دانشگاه‌ها، افزایش کیفیت، کارایی درونی و کارایی بیرونی، تنوع در آموزش عالی و برداشته شدن بار از دوش دولت تأسیس شدند ولی عملاً این اهداف محقق نشده است و بیشتر به جنبه‌های‌های کمی و افزایش سرانه دانشجو پرداخته شده است هر چند تجربه تأسیس دانشگاه غیرانتفاعی مربوط به قبل از انقلاب است و محدود به سال‌های اخیر نیست ولی اکثر دانشگاه‌های غیر انتفاعی ما دچار مشکلات متعددی به لحاظ کیفی وکمی هستند و باید از تجربیات گذشته برای رفع این مشکلات استفاده کنیم.
بسیاری از دانشگاه‌های ما به جای انتقال و تولید دانش تنها مدرک تولید می‌کنند
سلجوقی خاطر نشان کرد: وظیفه دانشگاه‌ها در ابتدا انتقال دانش بود، پس از مدتی وارد مرحله تولید دانش شده و در حال حاضر وارد مرحله مسئولیت پذیری اجتماعی شده اند و بایستی در جهت حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی جامعه گام بردارند که داشتن نگاه کاسب کارانه و ذینفعی به دانشگاه غلط است. برخی از مراکز آموزش عالی به جای انتقال و تولید دانش (که از وظایف دانشگاه‌های نسل اول و دوم بوده است) تنها تولید مدرک می‌کنند و این باعث شده است که بالاترین نرخ بیکاری مربوط به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باشد، نرخ بیکاری در فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دولتی کمتر است چون نگاه تجاری کم رنگ‌تری دارند و نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد.
رئیس سابق دانشگاه علمی کاربردی واحد خراسان رضوی گفت: برای اکثر فعالیت‌های آموزش عالی برنامه‌هایی تدوین شده است اما باید توجه کرد که آیا برنامه‌های ما اجرا، ارزیابی و منجربه تغییر روند می‌شوند یا خیر. برای مثال در برنامه فعلی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، دانشگاه‌های ما به سه دسته تقسم شده‌اند. اول نظام‌هایی که آگاهی دهنده هستند که بازده آنها کسب علم است و تکیه بر آموزش است مانند دانشگاه پیام نور،دوم نظام‌هایی که توانایی دهنده هستند که بازده آنها مصرف و کاربرد علم است مانند دانشگاه‌های مهارتی و بایستی خروجی آن منجر به توسعه اشتغال شود و سوم نظام خلاق که بازده آن تولید علم وگسترش مرزهای دانش است که عمده دانشگاه‌های دولتی بر این اصل در فعالیتند، اما می‌بینیم این تقسیم بندی به درستی رعایت نشده و حتی جایگاه دانشگاه‌ها و مؤسسات غیر انتفاعی نیز نامشخص است یا اینکه بنا بر این بود که حدود 30 درصد از دانشجویان ما مشمول آموزش‌های مهارتی شوند، در سال‌های پایان برنامه و نرسیدن به هدف، ارزیابی صورت نگرفت که چرا به هدف نرسیدیم و به ناگاه سراغ برنامه بعدی می‌رویم.
وی افزود: علت آن هم این است که برنامه‌ها در ضمن اجرا بازنگری نمی‌شوند و بیشتر از اینکه کنشی برخورد کنیم واکنشی برخورد می‌کنیم. هرچند مشکلات و معضلاتی که در آموزش عالی به معنای اعم وجود دارد تنها به این بخش برنمی‌گردد و نمی‌توانیم آن را به نظام آموزش عالی محدود کنیم ولی خصوصیت قابل توجه برنامه ریزی نظر به عوامل داخلی که قابل کنترل ماست و توجه به عوامل خارجی که از محدوده اختیارمان خارج است،در عین حال که بازنگری در ذات برنامه است.
ایران جزو ۱۰ کشور اول در زمینه اعزام دانشجو به خارج است
رئیس سابق واحد استانی دانشگاه علمی و کاربردی خراسان رضوی عنوان کرد: ما هم باید به کارایی درونی یعنی استفاده بهینه از امکانات مؤسسات آموزشی و هم به کارایی بیرونی به معنی هزینه‌ای که جامعه برای آموزش عالی متحمل می شود و انتظارات آن توجه کنیم. ما در آموزش عالی با یک سرمایه انسانی روبرو هستیم. کشور ما جزو ۱۰ کشور اول دنیا در زمینه اعزام دانشجو به خارج از کشور است که در داخل نظام آموزش عالی و خارج ازآن در قوانین و برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی کشور نیازمند تغییرات و بازنگری مجددهستیم. قبلا گفتیم برترین دانشگاه‌های دنیا خصوصی هستند، و نگاه آن دانشگاه‌ها به تولید علم و دانش نگاه کاسب کارانه نیست و به معنای واقعی غیر انتفاعی که البته جامعه و کشورشان منتفع می‌شوند، اکثر دانشگاه‌های مطرح دنیا وقفی هستند ما هم باید دانشگاه‌های غیر انتفاعی خود را به این سمت سوق دهیم. بکارگیری واژه غیرانتفاعی نیز به همین منظور اطلاق شده است نه این که دانشگاه‌های ما بنگاه تجاری باشند به جای دیدگاه مالی باید دیدگاه کلان اقتصادی بر دانشگاه‌ها حاکم باشد در آن صورت یک تفکر قیاسی جایگزین تفکر استقرایی می‌گردد و شاهد تنوع، تکثر و رشد و تعالی نظام آموزشی خواهیم بود، دراین شرایط رقابتی جامعه منتفع خواهد شد.
سلجوقی گفت: به دلیل تغییر در هرم سنی جامعه و کاهش متقاضیان ورود به دانشگاه و از طرف دیگر کسانی که با تحمل هزینه مدرک گرفته‌اند و انتظار آنها مبنی بر کسب شغل برآورده نشده است، گرایش به مدرک‌گرایی در جامعه کاهش پیدا کرده است و روند پذیرش دانشجویان کمتر خواهد شد که روش‌ها و شیوه‌های جدید آموزشی را می‌طلبد، بخش عمده‌ای از آموزش باید به سمت مهارت آموزی و اشتغال حرکت کند و باید به صورت سیستمی به آموزش عالی نگاه کنیم و عوامل مختلف را با هم همراه و همسو کنیم برای نمونه تغییر در نظام‌های استخدامی و طبقه بندی مشاغل است.
رئیس سابق واحد استانی دانشگاه علمی و کاربردی خراسان رضوی گفت: موضوعی که باعث شده مشکلات آموزش عالی پیچیده‌تر شود، این است که ما دانشگاه‌های مختلف را به صورت مجرد دیده‌ایم. خصوصی سازی فرآیند مثبتی است و بحث مزیت رقابتی، به صرفه بودن و کاهش هزینه‌های دولت را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما باید توجه کرد که ما با چه نگاهی این مسئله را در نظر می‌گیریم. برای مثال درحال حاضر در چند استان تهران، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، کرمان، اصفهان و مازندران بیشترین تجمع مراکز آموزش عالی را شاهد هستیم .
وی خاطر نشان کرد: در برنامه ششم، وظیفه دانشگاه‌های دولتی گسترش مرزهای علم و دانش است که اقدامات مفیدی هم صورت پذیرفته است مثلا بر اساس آمار ISC 52 درصد مقالات علمی تولید شده مربوط به این دانشگاه‌ها بوده است ولی دیده می‌شود برخی دانشگاه‌های دولتی در حوزه‌های تجاری وارد شده و به دنبال کسب درآمد و رقیب بخش خصوصی شده و درگیر فعالیت‌های جانبی شده اند.
انتهای پیام
نظرات