• دوشنبه / ۲۳ بهمن ۱۳۹۱ / ۱۰:۰۰
  • دسته‌بندی: ادبیات و کتاب
  • کد خبر: 91112313604

اظهارات جالب توجه کوروش کمالی درباره‌ی تغییر خط فارسی

اظهارات جالب توجه کوروش کمالی درباره‌ی تغییر خط فارسی

کوروش کمالی سروستانی در پاسخ به پیشنهاد کوروش صفوی مبنی بر استفاده از خط رومیایی به‌جای خط کنونی فارسی، می‌گوید، حتا اگر تغییر خط به صلاح و کارا باشد، جامعه‌ی امروز ایران آمادگی این تحول را ندارد.

کوروش کمالی سروستانی در پاسخ به پیشنهاد کوروش صفوی مبنی بر استفاده از خط رومیایی به‌جای خط کنونی فارسی، می‌گوید، حتا اگر تغییر خط به صلاح و کارا باشد، جامعه‌ی امروز ایران آمادگی این تحول را ندارد.

او معتقد است، ابداع خط جدید با الفبای رومیایی برای نوشتن فارسی در متون فنی، پیامک‌ها، ایمیل‌ها و تابلوها ضروری است و ما می‌توانیم دو خط با کارکردهای مختلف داشته باشیم.

کوروش کمالی سروستانی، پژوهشگر و مدیر دانش‌نامه‌ی فارس، در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی پیشینه‌ی بحث تغییر خط فارسی، گفت: موضوع استفاده از «خط رومیایی» به عنوان کالبد زبان فارسی و نظام نوشتاری این زبان، بیش از 160 سال است که در بین روشنفکران و تجددخواهان ایرانی رواج دارد. از سال 1271 هجری قمری که میرزا فتحعلی‌ آخوندزاده الفبای پیشنهادی خود را «رسم الخط جدید اسلام» نامید، تا امروز که استاد کوروش صفوی بار دیگر این پیشنهاد را عنوان کرده‌اند، گفت‌وگوها و جدال‌های گوناگونی بین موافقان و مخالفان تغییر خط فارسی مطرح بوده است.

شکایت ابوریحان بیرونی از مشکلات خط عربی

او در ادامه افزود: صدها سال قبل نیز کسانی چون ابوریحان بیرونی در آثار خود از مشکلات خط عربی شکایت کرده‌اند. همچنین در مقدمه‌ی «فرهنگ جهانگیری» در اوایل قرن یازدهم، پیشنهاداتی در مورد رسم‌الخط فارسی ارائه شده است، اما از اواخر دوران قاجار و بویژه انقلاب مشروطیت به دلایل مختلف؛ از جمله آشنایی با زبان فرانسه و انگلیسی و نیز جلوه‌های تمدن غرب و پیشرفت‌های این کشورها، موضوع تغییر خط برای تسهیل در آموزش و نزدیکی به نوشتاری جهانی، جدی شد.

کمالی سروستانی همچنین یادآوری کرد: پیوند خط عربی با باورها و متون مذهبی اسلام در ابتدا پیشنهاددهندگان تغییر خط را بر آن داشت که با تحقیقات تاریخی نشان دهند که این خط برگرفته از خط «آرامی» است که بیش از 2000 سال قدمت دارد و بعد از تبدیل به خط «نبطی»، خط «سینایی نو» به خط «عربی» تبدیل شده و پس از پذیرفتن اسلام از سوی ایرانیان، خط «فارسی نو» از آن گرفته شده است. به همین دلیل آخوندزاده در سال 1280 در گفتاری که برای اقناع روحانیت عثمانی نوشته، بر این نکته تأکید می‌کند که «خط و زبان عربی از سالیان دراز و البته پیش از ظهور اسلام، خط و زبان مردمان گوناگون و گروهی از بت‌پرستان بوده است».

آخوندزاده: در خط فارسی برای خواندن باید اول فهمید

او سپس ادامه داد: میرزا ملکم خان که در همان زمان مستشار سفارت ایران در استانبول بوده نیز از علاقه‌مندان و معتقدان به تغییر خط بوده است. اگرچه او واقع‌بینانه‌تر از آخوندزاده به آن می‌نگریست و در ابتدا سعی داشت که گسسته‌نویسی را در خط فارسی ترویج کند تا به باور او، آموزش و خواندن متون فارسی آسان‌تر شود. او در مقایسه‌ی خط فارسی با سایر خط‌ها بر آن بود که: «در تحریرات سایر زبان‌ها برای فهمیدن مطلب باید اولاً خواند، اما در خط فارسی برای خواندن باید اول فهمید». او با توجه به رسم‌الخط پیشنهادی خود چند کتاب و از جمله «گلستان سعدی» و «اقوال علی ‌(ع)» را در سال 1303 در لندن چاپ و منتشر کرد.

فتوای مجتهد مشهد برای تغییر خط عربی

کمالی سروستانی در ادامه اظهار کرد: یوسف خان مستشارالدوله از دیگر افرادی بود که تحت تأثیر اندیشه‌های آخوندزاده و ملکم‌ خان قرار گرفت و برای کمک به این روند از میرزا نصرالله، مجتهد مشهد، در پاسخ به پرسش خود جهت تغییر خط عربی، فتوایی دریافت که در آن ذکر شده بود که «تغییر در خط کتب یا اختراع خط جدید مطلقاً جایز است و بلااشکال، بلکه هرگاه موجب تسهیل تعلیم و تعلّم و تصحیح قرائت بشود، راجح خواهد بود». پس از دریافت این فتوا، مستشارالدوله در سال 1303 کتابچه‌ای با عنوان «رساله در وجوب اصلاح خط اسلام» چاپ و منتشر کرد. در دوران معاصر می‌توان این افراد را نسل اولی خواند که بر تغییر خط تأکید داشتند. البته در سال‌های بعد کسانی چون صادق هدایت، یحیی ذکاء و... نیز بر این باور تأکید کردند.

موج دوم تغییر خط

او در ادامه گفت: تحولات اجتماعی و سیاسی موجب شد که سال‌ها مسأله‌ی خط و تغییر آن تنها در برخی نوشته‌های پراکنده در نشریات دیده ‌شود. تا آن‌که در سال 1338 انجمنی به نام «انجمن اصلاح خط» به ریاست استاد سعید نفیسی در تهران تشکیل شد. اعضای این انجمن که سال‌ها در این زمینه کار کرده و دارای دغدغه‌های مشترک برای حل مشکلات خط فارسی بودند، عبارت بودند از میرزا علی‌اصغر خان طالقانی، رشید یاسمی، استاد سعید نفیسی، سیدحسن تقی‌زاده و میرزا ابوالقاسم آزاد مراغه‌ای که این گروه نیز بر این باور بودند که خط فارسی باید با الفبای لاتین نوشته شود. علاوه بر این انجمن، کسانی چون هوشنگ اعلم، عبدالرسول خیام‌پور و علی‌اکبر سیاسی در مقالاتی بر این نظر پای فشردند. دکتر مصطفی مقری نیز در سال 1339 «شیوه‌ی خط فارسی» را منتشر کرد.

الفبای فارسی به خط جهانی

کمالی سروستانی همچنین گفت: در سال 1343 «انجمن ترویج زبان فارسی» در تهران تشکیل شد و در مجله‌ای به نام «بنیاد فرهنگ» الفبای پیشنهادی خود را براساس حروف لاتین و به نام «الفبای فارسی به خط جهانی» انتشار داد. این امر موجب شد که در سال 1344 در دو مجله‌ی «روشنفکر» و «سپید و سیاه»، موضوع تغییر خط، جلوه‌گاه معرکه‌ی موافقان و مخالفان این امر شود.

او افزود: اگرچه در دهه‌ی 50 و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی مقالات و کتاب‌هایی در این زمینه منتشر شد، اما به دلیل تحولات اجتماعی و سیاسی، موج دوم تغییر خط نیز بدون نتیجه مسکوت ماند و از خروش افتاد، بدون آن‌که به نتیجه‌ای درخور برسد.

دهه‌ی 60؛ آرامش در خط / دهه‌ی 70؛ توجه به رسم‌الخط

این استاد زبان و ادبیات فارسی سپس عنوان کرد: دهه‌ی 60، دهه‌ی آرامش بود. شرایط اجتماعی و سیاسی امکان طرح این‌گونه مسائل را نمی‌داد، اما ورود تکنولوژی جدید، کامپیوتر و نرم‌افزارهای چاپ، متن‌های تخصصی علمی و دوران ارتباطات نوین موجب شد که در سال 1371، ایرج کابلی، نویسنده و مختصص کامپیوتر، در رساله‌ای تحت عنوان «فراخوان به فارسی‌نویسان و پیشنهاد به تاجیکان» مجدداً به خط فارسی توجه کند، اگرچه بحثِ او بیش‌تر بر روی رسم‌الخط بود و نه تغییر خط.

او ادامه داد: متعاقب این پیشنهاد، شورایی با نام «شورای بازنگری در شیوه‌ی نگارش خط فارسی» تشکیل شد که کریم امامی، احمد شاملو، محمدرضا باطنی، علی‌محمد حق‌شناس، کاظم کردوانی، هوشنگ گلشیری، محمد صنعتی، مصطفی عاصی و ایرج کابلی، اعضای آن بودند. حاصل یافته‌های این شورا در مجله‌ی «آدینه» منتشر می‌شد.

ورود فرهنگستان زبان و ادب فارسی به مقوله‌ی خط

کوروش کمالی سروستانی در ادامه گفت: در سال 1372 «شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی» کمیسیونی برای تنظیم شیوه‌ای معیار و واحد برای خط فارسی تشکیل داد که اعضای آن عبارت بودند از: جواد حدیدی، داوودی، اسماعیل سعادت، احمد سمیعی گیلانی، جعفرشعار، علی‌اشرف صادقی، مصطفی مقربی و علی‌محمد حق‌شناس. حاصل کار این کمیسیون، انتشار شیوه‌نامه‌ای در مورد شیوه‌ی خط فارسی بود. اعضای این کمیسیون بر آن بودند که: «با توجه به این‌که خط در تأمین و حفظ پیوستگی فرهنگی نقش مهمی ایفا می‌کند، این شیوه‌نامه نباید باعث شود که چهره‌ی خط فارسی به صورتی تغییر کند که مشابهت خود را با آن‌چه در ذخایر فرهنگی زبان فارسی به جای مانده، به کلی از دست بدهد».

او افزود: در دهه‌ی 70 مقالات گوناگونی در مورد رسم‌الخط و همچنین کتاب‌های ارزشمندی چون «درآمدی بر چگونگی شیوه‌ی خط فارسی» از دکتر میر شمس‌الدین ادیب سلطانی، «خط آینده» از مسعود خیام، «بررسی علمی شیوه‌ی خط فارسی» از نازیلا خلخالی، «دستور خط فارسی» از دکتر سلیم نیساری و... منتشر شد.

کمالی سروستانی همچنین گفت: برگزاری نشست‌ها و همایش‌های مختلف، تدوین شیوه‌نامه‌های گوناگون از سوی نهادهای فرهنگی دولتی، عمومی و خصوصی، بازنگری رسم‌الخط کتاب‌های درسی و سامان‌دهی فونت‌های نوشتاری نرم‌افزارهای کامپیوتری، بخشی از اتفاقات این دهه بود. در دهه‌ی 80 نیز به گونه‌ای به این مسائل پرداخته شد، اما بیش‌تر آن مباحث، ادامه‌ی بحث‌های دهه‌ی 70 بود.

پیشنهاد تغییر خط در دهه‌ی 90

او در ادامه درباره‌ی پیشنهاد کوروش صفوی مبنی بر تغییر خط فارسی، گفت: در دهه‌ی 90، بعد از 160 سال مجدداً جناب کوروش صفوی اعلام کردند که راه حلی برای مشکلات خط کنونی فارسی وجود ندارد و این خط از نظر زبان‌شناسی کاربردی به درد قرن بیست و یکم نمی‌خورد و باید خط رومیایی را جانشین آن کرد. بی‌تردید، همه‌ی دوست‌داران زبان و خط فارسی خود را در دغدغه‌های جناب صفوی شریک می‌دانند و ایشان با باور به تحول، به این پیشنهاد علمی رسیده‌اند و از نارسایی‌های خط فارسی سخن‌ها گفته‌اند که بی‌تردید برخی از آنان نیز کاملاً راست است.

کمالی سروستانی سپس اظهار کرد: روشن است که در زمان ما خط فارسی با آشفتگی‌هایی روبه‌روست، اما نباید در گستره و تأثیر و نتیجه‌ی آشفتگی‌ها و نبود کارایی‌های خط فارسی چندان مبالغه کرد که گویی دیگر خط‌ها از این نارسایی‌ها بری هستند. جناب صفوی خود نیز به این نکته باور دارند که: «همه‌ی نظام‌های نوشتاری زبان‌های دیگر، کم و بیش، با همین نارسایی‌ها مواجه‌اند» و هیچ خطی را نمی‌توان نمونه‌ی کامل خطی دانست که از نظر زبان‌شناسی نظری و زبان‌شناسی کاربردی بی‌نقص و کامل باشد.

او در عین حال متذکر شد: خط به تنهایی نه موجب پیشرفت است و نه مانع آن. ژاپنی‌ها با همه‌ی سختی خط‌شان در صنعت جهانی حضوری جدی دارند و کشورهای آمریکای لاتین با استفاده از خط رومیایی هنوز راه زیادی تا توسعه‌ی همه‌جانبه در پیش دارند.

تغییر خط نیازمند شرایط خاص

کمالی سروستانی افزود: خط فارسی در ایران دارای پیشتوانه‌ی تاریخی، فرهنگی و مذهبی است و همان‌گونه که تاریخ 160 ساله‌ی دغدغه‌های تغییر یا اصلاح خط گواه است، مسأله‌ی تغییر خط هرچند گاه یک‌بار با شدت و حدّت شدیدی مطرح و پس از مدتی آتشَش به خاکستر تبدیل شده است؛ اگرچه ظاهراً آتش زیر خاکستر مانده است و هرچندگاه یک‌بارشعله می‌کشد.

او در ادامه تصریح کرد: جناب صفوی نیز با همه‌ی دانش و تعهدشان نیک می‌دانند که تغییر خط نیازمند شرایط خاص سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و روانیِ جامعه است و جامعه‌ی امروز ایران آمادگی این تحول را ندارد؛ حتا اگر به صلاح و کارا باشد.

دو خط با کارکردهای مختلف

این پژوهشگر همچنین اظهار کرد: شاید بتوان با برخی دیگر از بزرگان هم‌داستان شد که می‌گویند تغییر خط فارسی نه ممکن است و نه لازم، اما ابداع خط جدید با الفبای رومیایی برای نوشتن فارسی در کالبدی جدید بویژه در متون فنی و نیز پیامک‌ها، ایمیل‌ها و تابلوها ضروری است و ما می‌توانیم دو خط با کارکردهای مختلف داشته باشیم.

همچنان باید سعدی و جویس را با همین خط خواند

او سپس عنوان کرد: تدوین فرهنگ املایی خط فارسی، آموزش برنامه‌ریزی‌شده و علمی این خط در مدارس و دانشگاه‌ها، تدوین شیوه‌نامه‌ی خط معیار، سامان‌دهی نوشتن به حروف رومیایی و تدوین شیوه‌نامه‌ای در این مورد با محوریت فرهنگستان زبان و ادب فارسی و با بهره‌گیری از همه‌ی داشته‌ها و دانسته‌های متخصصان و استادان فرهنگستانی و غیرفرهنگستانی می‌تواند به بخش عمده‌ای از نارسایی‌ها و آشفتگی‌ها پایان دهد.

کمالی سروستانی در پایان گفت: به هر حال باید از جناب صفوی و خبرگزاری ایسنا سپاس‌گزار بود که موجب شدند بار دیگر خط فارسی و شیوه‌ی نگارش آن مورد توجه قرار گیرد. اگرچه ایشان آن‌قدر علم و کفایت دارند که بدانند که در مدت عمر ما و ایشان همچنان باید سعدی و جویس را با همین خط خواند.

انتهای پیام

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha
avatar
۱۳۹۱-۱۱-۲۳ ۱۲:۱۰

جامعه امروز ایران تورم اشخاص تحصیلکرده را هم دارد و به‌خاطر وجود اینترنت اکثریت کسانی که با فرهنگ و علم سر و کار دارند مشکلی در تغییر آن نخواهند داشت. از طرفی کشورهایی که در یک قرن گذشته از جمله ترکیه خط خود را تغییر داده‌اند، مردم آشنایی با حروف لاتین نداشته‌اند و اگر هم در ایران این کار عملی شود برای چندین سال هر دو خط برای کارهای روزمره نظیر اسم و قیمت اجناس در فروشگاهها به‌کار خواهد رفت و یک‌شبه نخواهد بود.

avatar
۱۳۹۱-۱۱-۲۳ ۱۸:۵۲

با درود و سپاس؛ نخست اینکه مگر می‌شود از دو خط بهره برد! و سود این‌کار چیست؟ دو دیگر اینکه، از تارنمای وزین ایسنا خواهشمند است از{با} کارشناسان زبده و زبانشناسان باتجربه گفت‌وگو انجام دهند نه هر کسی که ادبیات خوانده است! به‌ویژه گفت‌وگو شوندگان بایست {بايد} زبانهای باستانی ایرانی را هم بدانند، نه مانند آنهایی که آگاهی چندانی ندارند و دیدگاههای غیرکارشناسی می‌دهند! اینکه خط دارای ایراداتی هست درست، ولی بهتر است در رفع نواقص آن بکوشیم. این پدید نمی‌آید جز {اين}که چند کارشناس زبده در کنار فرهنگستان به آن بپردازند. البته می‌بایست{بايد} افرادی که دغدغه وتن{وطن} را دارند این مهم را به سرانجام برسانند نه... و پاینده ایران و ایرانی راستین!

avatar
۱۳۹۱-۱۱-۲۳ ۲۰:۱۵

سیاوش جان! تو همین نوشتارت هم معلومه که با خط فارسی مشکل داری! مثلا وطن رو اشتباه نوشتی که ایسنا برات درستش کرد! پس شلوغش نکن و بجاش یه خورده فکر کن یا لااقل دور و برت رو نگاه کن ببین نسل جدید چقدر تو مکالماتشون، نوشتارشون و اندیشه‌هاشون از این ابزار استفاده می‌کنن. در ضمن اگه هر چیزی که قدمت داره خوبه پس باید بریم سراغ خط میخی چون حسابی ایرانیه. همچنین اگه متن نوشتاری من رو نگاه کنید، اکثر نسل جدید و عموم از این نحوه نگارش و محاوره استفاده می‌کنن که باز تلنگری هست برای من و شما که به خودمون بیايیم!

avatar
۱۳۹۱-۱۱-۲۳ ۲۱:۳۵

با سلام، امیدوارم دبیر خبرگزاری محترم از من غلط املایی و دستوری نگیرند و من رو بیسواد نشون ندهند! بحث بسیار خوبی بود. خبر مربوط به آقای کورش صفوی رو هم خونده بودم. من فقط می‌خوام اضافه کنم که برای بهره‌گیری کامل از بحث تغییر خط و برای تجزیه و تحلیل بهتر با کارشناسان ایرانی و بین‌المللی زبانهای رایانه‌ای هم مشورتی و مصاحبه‌ای داشته باشید. هر چند زبانشناسان چه داخلی و چه خارجی به قدر کافی به این امر مشرف و مسلط هستند و جزء حیطه‌های کاری ایشان می‌باشد اما علوم جدید رایانه‌ای تحقیقات جدیدی رو در مورد زبان انجام داده که از طرف زبانشناسان عزیز قابل بررسی می‌باشد.

avatar
۱۳۹۱-۱۱-۲۴ ۱۶:۴۹

درودی دگربار،‌ جناب آقای رضا! نخست بهتر است با نام خانوادگی کسی را صدا کنید و بنویسید، مگر دوستان نزدیکتان! دو دیگر اینکه، اگر کمی به خودتان زحمت داده، پژوهش کنید، درمی‌یابید که "وتن" آن‌گونه نبشته می‌شود نه گونه دیگر؟ "وتن" با "ط" به چم آبشخور حیوان است و این را تازیان برای توهین به نیاکانمان می‌گفتند! اکنون اگر شما یا هرکس دوست دارد آن را به کار برد. در پایان بایست{بايد} گفت که چون برخی جوانان ناآگاه تیشه به ریشه فرهنگ می‌زنند(؟!) پس دیگران هم بایست{بايد} در همین چاله بروند؟ و اگر می‌بینید ایسنای ارجمند برخی واژگان را در پرانتز آورده، دیدگاه خودشان است و برای خواندن و آگاهی دیگران است! به هر روی هم از شما و هم از ایسنا سپاس گذارم{سپاسگزارم}. مهرتان افزون باد! پاینده ایران!

avatar
۱۳۹۱-۱۱-۲۵ ۱۴:۴۷

سیاوش جان! صدا کردن کسی به اسم کوچک یا بزرگ به معنی توهین یا احترام نیست. اگه دقت کنی، می‌بینی که باز تو تار و پود یک‌سری کلمه افتادیم. نام و نام‌خانوادگی هم مجموعه از کلماتن. در ضمن ترجیح می‌دم وقتمو رو مسائل جدید و مدرن بزارم{بگذارم} تا مشکلی از مردم گشوده بشه یا ایده‌ای رو مطرح کنم تا برای زندگی مردم مفید باشه. همچنین مثل شما فکر نمی‌کنم که برخی جوانان تیشه به ریشه چیزی دارن می‌زنن و این مسئله رو هم چاله تصور نمی‌کنم. دنیا با همه عظمتش با میلیاردها ستاره و سیاره که زمین در مقایسه باهاش نوک سوزنی بیش نیست، بعد روی این نوک سوزن، چند تا الکترون در مورد اینکه یک علامت نوشتاری از یک آوا رو با ت بنویسن یا ط یقه پاره می‌کنن. بر فرض محال، تصور اکثریت از فرهنگ اینی باشه که شما گفتید، ترجیح می‌دم جزو همون جوانان به‌زعم شما ناآگاه قلمداد بشم، هرچند اگه(با کمال خضوع) از تخصص، مدرک، شاخص تاثیر مقالات، تعداد مقالات داغ و برتر و رتبه‌های ممتازی که در مقاطع مختلف دارم، شاید در تصوراتتون دچار تناقض بشید. از اینکه من رو شایسته پاسخ دونستید، بی‌نهایت سپاسگزارم. به امید جهان‌نگر و جهان‌شمول بودن همه ما ایرانیا!

avatar
۱۳۹۱-۱۱-۲۶ ۰۸:۵۵

درودی دگربار، جناب رضا! این نکاتی که فرمودید، دیدگاه شخصی شماست! برای پاسخگویی نیامدم، چون سکوت را در این مورد برتر می‌دانم. تنها در مورد مدرک و تحصیلات باید بگویم که شوربختانه(البته با احترام به شما) همین مدرک‌گرایی در کشور ما کار را به روز رسانده که می‌بینیم. مدرک‌داشتن مهم نیست، دانش و فرهنگ راستین مهم است که می‌تواند با خواندن و پژوهش به‌دست آید. البته در مورد مدارک شما کاری ندارم، کلی خدمت شما و خوانندگان گفتم. باقی موارد را سکوت می‌کنم و از شکیبایی و پاسخ‌تان سپاس‌گذارم(ذ این گونه درست است){سپاسگزارم} پاینده ایران!

avatar
۱۳۹۲-۰۱-۲۴ ۱۷:۵۷

همه ما که دست به قلم هستیم از مشکلات خط فارسی باخبریم و بارها و بارها به دام این مشکلات افتاده‌ایم و ساعتها فکر و کلنجار رفتن با خط و مشورت کردن با صاحبنظران را تجربه کرده ایم که این خود شاهد نارسایی های خط فارسی است که البته کم و بیش در تمامی زبانهای دنیا دیده می شود. اما آیا می دانید همین جوانهایی که می گویید خطهای فینگیلیش را ابداع کرده اند و از بیشترین مصرف کنندگان این خط هستند البته بیشتر در نوشتن در سایتهایی که مطالب به هر دو خط وجود دارد اول به سراغ خواندن مطالب خط فارسی می روند و از آنها بیشتر لذت می برند. هر چند لزوم تغییر در خط گاه و بیگاه حس می شود اما هنوز هم احساسات یک ایرانی به فینگیلیش نوشته نمی شود. چند دفتر خاطرات همین جوانان به خط فینگلیش است؟ گفتارهای عامیانه به آنسو زیاد رفته‌اند اما... من که فکر نمی‌کنم جامعه آماده پذیرش این تغییر باشد هر چند که مشکلاتی ابزاری را حل خواهد نمود.