علي‌محمد بشارتي، از اولين اعضاي شوراي فرماندهي سپاه، عضو ستاد استقبال از امام، مسوول اطلاعات و تحقيقات سپاه، نماينده دوره اول مجلس شوراي اسلامي، عضو هيات رييسه مجلس، قائم مقام وزير امور خارجه (از 63 تا 72) و وزير کشور (از 72 تا 76) بوده است.
او در سال‌هاي انقلاب با وجود داشتن تجربه‌هاي مديريتي به نگارش كتبي همچون «از ظهور اسلام تا سقوط بغداد»، «از انقلاب مشروطيت تا کودتاي رضاخان» (6 جلد)، «57 سال اسارت» تجزيه تحليل دودمان پهلوي (2 جلد)، عبور از شط شب (دوران اسارت در زمان شاه) و «شاهد شهيدان؛ تجزيه و تحليل زندگي سياسي امام حسين(ع)»(3جلد) و ... نيز پرداخته و هم‌اكنون در سمت مشاور سياسي رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام مشغول به كار است.
علي محمد بشارتي، در آستانه سي‌امين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي در گفت‌وگو با خبرنگار تاريخ و انديشه ايسنا، با بيان اين اعتقاد كه هيچ‌كدام از نيروهاي انقلاب حذف نشده‌اند، گفت: هر كس كه بگويد اين نيروها حذف شده‌اند، خود حذف مي‌شود؛ زيرا انقلاب مال ماست و ما اجازه نمي‌دهيم كسي ما را حذف كند.
وي تاكيد كرد: انقلاب، ضوابطي دارد كه اگر كسي اين ضوابط را رعايت كند هميشه خواهد ماند، منتها هر پستي ارثي نيست و بايد بقيه هم مشاركت كنند و من شخصا در هر سمتي با هم به انقلاب خدمت مي‌كنم.
انقلاب به سرعت به پيروزي رسيد
وي با اشاره به فضاي اوايل انقلاب افزود: انقلاب بر اساس اسناد و مدارك غيرقابل انكار، به سرعت به پيروزي رسيد؛ اين اسناد از دربار پهلوي به جاي مانده است.
بشارتي با اشاره به خاطرات و اسناد به جاي مانده از ژنرال هايزر از 40 روز سكونت و ماموريت در ايران گفت: او صبح و عصر در جلسات طولاني با امراي ارتش ايران، مشغول رايزني بوده است و سه مسووليت و ماموريت داشته است كه در كتاب هايزر در تهران آنها را شرح داده است.
وي با برشمردن ماموريت‌هاي هايزر تشريح كرد: در كتابش نوشته است كه سه ماموريت داشته است. "اول اينكه شرايطي در ايران ايجاد كنم كه سلطنت در ايران ثابت شود حتي اگر شاه نتواند حكومت كند، رژيم سلطنت را حفظ كنم. دوم، در صورتي كه به هر دليل نتوانيم سلطنت را استمرار بخشيم، مسوولان ارتش را به حمايت از شاپور بختيار وادار كنيم [چون او يك عنصر غيرنظامي بود و براي همين نظاميان زير بار غيرنظامي نمي‌روند]، سوم، در صورتي كه نشد و امراي ارتش قانع نشدند، آنها را به كودتا ترغيب كنيم."
وي افزود: در هر سه ماموريت هايزر شكست خورد و مردم يكپارچه مرگ بر شاه مي‌گفتند. ارتشبد حسين فردوست در كتاب «ظهور و سقوط سلطنت پهلوي» مي‌گويد كه شاه با هليكوپتر روز عاشورا بر سطح شهر پرواز مي‌كرد و ارتفاع آن قدر كم بود كه شاه صداي مرگ بر شاه مردم را مي‌شنيد.
بشارتي با اشاره به حضور خود در راهپيمايي روز عاشورا تصريح كرد: مردم با وجود اينكه مي‌گفتند در هليكوپترها شاه هست اما همه شعار مي‌دادند و نمي‌ترسيدند. فردوست مي‌گويد كه شاه در نياوران بعد از آن حادثه گفت با اين حساب وجود من در اين كشور به درد نمي‌خورد و شاه بعد از آن راهپيمايي طولاني و شكوهمند، تصميم گرفته كه بايد از كشور برود و فهميد كه ديگر نمي‌تواند در ايران زندگي كند.
وي افزود: راهپيمايي از قبل از ميدان امام حسين(ع) شروع مي‌شد تا بعد از ميدان آزادي ادامه داشت. اين وضعيت در همه شهرها هم بود؛ حتي سرانگشتي هم مي‌توان گفت كه مردم به شكل ريشه‌يي بيدار شده بودند.
مردم نمي‌توانستند سلطه شاه را بپذيرند
بشارتي با تاكيد بر اهميت بيداري مردم در مبارزه با شاه بيان كرد: مردم نمي‌توانستند سلطه شاه را بپذيرند. شاپور بختيار هم سابقه مثبتي نداشت و بنا بر اسناد موجود، ترياكي بود و مليت فرانسوي داشت و خانواده‌اش هم در فرانسه زندگي مي‌كردند و دليلي نبود كه مردم از او حمايت كنند. تنها گزينه باقي مانده، كودتا بود.
وي افزود: فردوست در خاطراتش مي‌گويد كه هايزر در جلساتي كه با سران ارتش داشت، از آنها خواست كودتا كنند؛ نيروي زميني بايد كودتا مي‌كرد و وقتي به سپهبد بدره‌اي، فرمانده نيروي زميني، تكليف كرد، او گفت من نيرويي ندارم. از ارتش 350 هزار نفره، تنها 700 نفر مانده بودند؛ آن هم آشپز و راننده و باغبان بودند. بقيه همه به انقلاب پيوسته بودند. اين هم يكي ديگر از شگفتي‌هاي انقلاب بود.
در جريان انقلاب، هركس هر تخصصي داشت، مشغول به كار شد
بشارتي تاكيد كرد: هايزر با دست خالي تهران را ترك كرد و انقلاب به دست ما افتاد. ما دوره حكومت نديده بوديم و هر كس هر تخصص و تجربه و مهم‌تر، استعدادي داشت، مشغول به كار شد. تخصص ما تئوريك و تجربه ما مبارزه و زندان بود. بر اساس استعداد، هركس جلو مي‌افتاد.
بشارتي به ياد آورد: وقتي انقلاب به پيروزي رسيد، در مجلس اول در كميسيوني بودم كه مقام معظم رهبري، رييس آن بود و در همه جريانات انقلاب موفق عمل كرديم.
بشارتي با اشاره به تجربيات خود در 30 سال گذشته در جمهوري اسلامي بيان كرد: آقاي احمدي‌نژاد، در اردبيل استاندار بود، او عنصري متدين، انقلابي و مومن و واقعا شجاع است و روبه‌روي استكبار خوب ايستاده است. دستاوردهايي كه از اين رهگذر به دست كشور افتاد، ادامه غني‌سازي بود، آنها تهديد و تحريم كردند. مشكلاتي ايجاد كردند، اما بايد انصاف داشت.
انقلابي بودن، هنوز هم اصل و معيار است
وي با تقسيم مخالفان احمدي‌نژاد به دو دسته سليقه‌يي و ذاتي تشريح كرد: اگر انسان يك انقلابي و متدين باشد و به نظام و تجربه و دانش هم اعتقاد داشته باشد، مي‌تواند سنگرهاي كاري و اجرايي را بگيرد. اوايل انقلاب به اين شكل بود. مجلس، قوه قضاييه و دستگاه‌هاي اجرايي همه در دست حزب‌الله بود. هر چه زمان گذشت، اين اصول نفي نشد، انقلابي بودن، هنوز هم اصل و معيار است.
وي ابراز عقيده كرد: در دوره آقاي خاتمي بعضي از همكاران ايشان، مي‌خواستند ميان نظام و مردم فاصله بيندازند و شعارهايي مي‌دادند كه انقلابي نبود. براي همين مردم هم رابطه‌شان را با آنها كم كردند.
بهترين روش در چيدمان نظام متعلق به اوايل انقلاب است
خط عوض نشده است بلكه چهره‌ها عوض شده‌اند
بشارتي، بهترين روش در چيدمان نظام را متعلق به اوايل انقلاب دانست و به ايسنا گفت: كسي شناختي از يكديگر نداشت و بر اساس تدين، افراد را انتخاب كردند. كساني انتخاب شدند كه در مسير امام خميني (ره) زندان رفته بودند و اگر الان آنها را نمي‌بينيم، نسل عوض شده است. زمين مي‌گردد و زمانه عوض مي‌شود. خط عوض نشده است بلكه چهره‌ها عوض شده‌اند.
وي تاكيد كرد: تنوع عقايد هيچ تغييري نكرده است، ما همان‌طور كه بوديم، هنوز هم هستيم فرقي نكرده است؛ حرف تغيير نكرده است. مگر چقدر مي‌توانيم جوان باشيم و كار كنيم. نسل جديد مي‌آيد و كار مي‌كند.
بشارتي با تاكيد بر اهميت تجربه و انقلابي بودن براي فعاليت در نظام جمهوري اسلامي اظهار كرد: اگر كسي ريگي به كفش نداشته باشد تا آخر عمر از او كار مي‌كشند. ما قديمي نشده‌ايم؛ عده‌اي عداوت‌ها و دشمني‌هايي را با آيت‌الله هاشمي، آغاز كردند؛ ايشان دو پست كليدي در كشور دارد. نمي‌توانند بگويند چون پير شده‌اي، كنار برو، اما در امور اجرايي اين حرف كاربردي نيست.
علت تنوع عقايد در مجلس و دولت اول، تنوع نيروها در انقلاب و قبل از آن بود
وي، علت تنوع عقايد در مجلس و دولت اول را تنوع نيروها در انقلاب و قبل از آن دانست و گفت: سوسياليست، ملي‌گرا، بي‌دين، متدين، انقلابي، روحاني و بازاري همه بودند و از همه اين گروه‌ها هم در مجلس نماينده داشتيم و آن دوره هم، دوره گزينش نبود حتي افرادي كه فرزندان كمونيست داشتند در مجلس به‌دليل زندان و مبارزه و تدين حاضر بود.
هيچ مجلسي به پرشكوهي مجلس اول نبود
بشارتي افزود: بعدها، شوراي نگهبان تشكيل شد و كانالي شد تا افراد موثرتر را به كار بگيرند. هيچ مجلسي به پرشكوهي مجلس اول نبود. شخصيت‌هاي بزرگي چون آيت‌الله خامنه‌اي، آيت‌الله هاشمي، باهنر، رجايي، بازرگان، سحابي، فخرالدين حجازي، آيت‌الله امامي كاشاني، آيت‌الله محمد يزدي و... هم بودند.
وي با اشاره به افراد متنوع و قوي در مجلس اول اظهار كرد: هيچ كدام از اين افراد حذف نشده‌اند؛ با توجه به اينكه افراد، سن بالايي دارند و توانايي جسمي ندارد، انصاف نيست كه از آنها كار كشيد. هر كس كه بگويد اين نيروها حذف شده‌اند خود حذف مي‌شود زيرا انقلاب مال ماست و ما اجازه نمي‌دهيم كسي ما را حذف كند و خودشان حذف خواهند شد و ما خودمان آنها را حذف مي‌كنيم.
وي تاكيد كرد: انقلاب ضوابطي دارد كه اگر كسي اين ضوابط را رعايت كند هميشه خواهند ماند، منتها هر پستي ارثي نيست و بايد بقيه همه مشاركت كنند و در هر سمتي من شخصا به انقلاب خدمت مي‌كنم.
كسي كه دلش در مسكو يا واشنگتن مي‌تپد، در انقلاب اسلامي جايگاهي ندارد
بشارتي با تاكيد بر اهميت و لزوم انقلابي بودن براي ماندگاري در سيستم سياسي، تصريح كرد: جمهوري اسلامي، ضوابطي دارد. ما به دنبال امام (ره) رفتيم و ايشان ما را به پيروزي رساند. كمونيست‌ها، مجاهدين و فداييان خلق ما را به پيروزي نرساندند. امام (ره) گفتند كه هيچ كدام از آنها در پيروزي انقلاب اسلامي نقش نداشته‌اند و مجاهدين و فداييان خلق، بيانيه دادند كه كشته داده‌اند و زندان رفته‌اند. امام (ره) فرمود، شما براي چه به زندان رفتيد؟ شما جمهوري اسلامي يا آزادي را مي‌خواستيد؟ شما دنبال جمهوري اسلامي نبوديد. امام(ره) فرمودند كه براي پيروزي انقلاب اسلامي چه كساني سهم داشتند. من مي‌گويم، ما سهم داشتيم و ما به اتهام پيروي از امام (ره) زندان رفتيم. كسي كه دلش در مسكو يا واشنگتن مي‌تپد، در انقلاب اسلامي جايگاهي ندارد.
آن‌هايي كه حرف مفت زدند، از عرصه خارج شدند
وي در ادامه به ايسنا گفت: در هر نظامي كساني فعالند كه به شعارهاي نظام پاي‌بند و معتقد باشند يا عميقا موافق باشند يا حداقل حرف مفت نزنند. آن‌هايي كه حرف مفت زدند، خارج شدند.
نبايد دشمن‌پسند باشيم
بشارتي تاكيد كرد: اگر كسي اعتقاد به جمهوري اسلامي نداشته باشد، مصاحبه‌اي كه دشمن را خوشحال كند، نبايد انجام دهد. ما نبايد دشمن‌پسند باشيم. مردم‌پسندي سربلندي دارد.
وي افزود: در اول انقلاب همه كساني كه به شكلي با شاه مبارزه كرده بودند، بورس بودند و آنها هم مقام پيدا كردند. در اين صحنه همه نمي‌توانند بازيگر باشند، عده‌اي هم بايد تماشاچي باشند.
بشارتي، روند توزيع مديريت در كشور را مبتني بر اصول انقلاب دانست و تشريح كرد: هرچه گذشت كساني مسووليت گرفتند كه به شعارهاي انقلاب كه همان مبارزه بي‌امان با امپرياليزم بود، بيشتر معتقد بودند. آنها بنا داشتند كه اگر هايزر در ايران موفق نبود، با كودتاي نوژه و با حمله نظامي به طبس، سلطنت را برگردانند. پس ما نمي‌توانستيم به كساني مسووليت دهيم كه دل در گرو آنها داشتند و بعد هم جنگ 8 ساله را شكل دادند كه الان با استناد به همه اسناد، مي‌توان گفت كه با حمايت آمريكا انجام شد. ما كساني را مي‌خواستيم كه دل در گرو اسلام و مردم داشته باشند.
همه سال‌هاي انقلاب موفق بود
بشارتي با بيان اينكه "كل يوم هو في شان" همه سال‌هاي انقلاب را موفق ارزيابي و اظهار كرد: هر دوره‌اي كه گذشت، بهترين دوره ما بوده است. همه دوره‌ها خوب بود. مهندس موسوي براي آن دوره بهترين بود زيرا براي جبهه و جنگ مايه گذاشت و همه نيروهايي كه كار مي‌كردند، دل به جبهه و جنگ سپرده بودند.
مردم الان نيازمند كمك هستند
وي، تفكر لازم براي دهه چهارم در مديريت كشور را تفكر پويايي اقتصادي، معرفي و بيان كرد: توسعه پايدار با حفظ موازين و ضوابط بايد حاكم باشد. مردم الان نيازمند كمك هستند. ما آنها را از تاريكي حاكميت طاغوت به روشنايي جمهوري اسلامي آورده‌ايم؛ اما اين كافي نيست. ما بايد به فكر گرسنگي مردم باشيم و به مردمي فكر كنيم كه به نان شب محتاج نيستند، بايد مردم زندگي شرافتنمدانه‌اي داشته باشند. هر طرحي كه موجب شود تا به اين نابساماني اقتصادي پايان دهيم، بهترين است.
وي با اشاره به اهميت برنامه در سياست خارجي تاكيد كرد: ما بايد قدرت همكاري داشته باشيم و هم از مواضعمان كه مبارزه دايمي با امپرياليزم است، عدول نكنيم؛ هم با كشورها تعامل كنيم و هم اجازه دخالت در كار خودمان را به كسي ندهيم.
بشارتي، با تاكيد بر اهميت سند چشم‌انداز 20 ساله بيان كرد: اين سند پنج خط است و تفكر آن مي‌تواند راهگشا باشد. آقاي احمدي‌نژاد به اين مساله در نظر توجه كرده است. در سياست خارجي ضداروپا و آمريكاست؛ البته كمي تند است كه مي‌توان آن را تعديل كرد. در داخل هم به دنبال خدمت به مردم است. هر فكري كه اين نظر را باور داشته باشد، مناسب است.
وي افزود: در دوره آقاي هاشمي، كارهاي زيربنايي كرديم كه در دوره‌هاي بعد جواب دادند. در دوره مهندس موسوي همين كار را كرديم و در دوره بعد نوار آن را چيدند. دولتها هم در راستاي هم هستند. منتها هر كدام به چيزي بها مي‌دهند؛ مثل آقاي خاتمي كه به سياست خارجي بها داد و آيت‌الله هاشمي به مسائل زيربنايي بها داد و هر دوره‌اي سياستي داشتيم. اگر چه بعضا متضاد بود، اما در پايان در يك راستا ارزيابي مي‌شوند.
مردم به شعارها و خواسته‌هايشان رسيده‌اند، مردم آزاد هستند
بشارتي با تاكيد بر پذيرش نظام از سوي مردم بيان كرد: به‌رغم همه فشارهايي كه به مردم مي‌آيد، مردم ممكن است عليه افراد شعار دهند؛ اما عليه نظام شعار نمي‌دهند؛ يعني مردم به شعارها و خواسته‌هايشان رسيده‌اند، مردم آزاد هستند.
بشارتي افزود: مردم به نظام اعتقاد دارند، براي همين نظام كشته داده‌اند و اگر كسي باشد كه به مشكلات رسيدگي كند، همين نظام خواهد بود وگرنه آمريكايي‌ها كاري براي مردم نمي‌كنند.
وي با اشاره به قسمتي از كتاب «تاريخ 25 ساله انقلاب»، نوشته غلام‌رضا نجاتي تاكيد كرد: در حاشيه جشن‌هاي 2500 ساله اين خبر پخش شد؛ سرهنگ غلام‌رضا نجاتي، ماجرايي را نقل مي‌كند كه قابل توجه است، "در شهرستان خاش شاهد حقيقت تلخ و شرم‌آوري بودم. از تنها مدرسه شهر بازديد كرديم. مدير مدرسه گفت كه بچه‌ها در ساعت تفريح، براي علف‌خواري به صحرا رفته‌اند."
وي افزود: بحث در اين‌باره فراوان است. بالاخره فرهنگ، راه، بهداشت و... به اقصي نقاط كشور رفته و مردم از رفاه برخوردارند؛ اما آن زمان يك دبير حداكثر مي‌توانست يك دوچرخه بخرد و هويدا گفته بود كه اميدوارم هر ايراني صاحب يك پيكان شود.
بشارتي در ادامه به ايسنا گفت: روزنامه طنز توفيق، نسبت به اين مسايل واكنش نشان مي‌داد، آن زمان هر معلم، مستاجر پدرش بود؛ اما الان به استثناي تهران كدام دبير است كه خانه نداشته باشد؟ توسعه فيزيكي داريم كه حتي كشورهاي منطقه ندارند.
شاه براي اينكه در قدرت بماند، كارهايي خاص مي‌كرد
وي افزود: در آن زمان 6 ميليون بشكه نفت صادر مي‌كرديم، 36 ميليون جمعيت داشتيم و 70 درصد مردم زير خط فقر بودند. الان 3 يا 4 ميليون بشكه با 70 ميليون جمعيت، صادر مي‌كنيم و عمده آن مصرف داخل مي‌شود. نتيجه اين شد كه شاه براي اينكه در قدرت بماند، كارهايي خاص مي‌كرد.
بشارتي با تاكيد بر فساد دستگاه اداري و امنيتي شاه، به قسمتي از كتاب «دختر يتيم» نوشته فرح پهلوي استناد كرد و گفت: در جشن2500 ساله، شاه 2 ميليارد دلار خرج كرده است و الان هم اسناد آن هست، فرح پهلوي از قول محمدرضا مي‌نويسد: "همه عمر را صرف سركوب نيروهاي كمونيست و چپ‌گرا كردم تا منافع غرب و در راس آن آمريكا را حفظ كنم. در جريان جنگ ويتنام، نفت و بنزين و سوخت هواپيماي آمريكا را رساندم و مانند غلام حلقه به گوش، مجري دستورات منطقه‌يي و فرامنطقه‌يي آمريكا بودم."
وي با تاكيد بر كمك‌هاي شاه به سازمان‌هاي آمريكايي اظهار كرد: نتيجه اين شد كه دانش‌آموزان ما بايد علف مي‌خوردند؛ انقلاب به اين روند پايان داد.
عدم دخالت بيگانگان هزينه دارد
بشارتي، عدم دخالت بيگانگان در امور داخلي را داراي هزينه دانست و اظهار كرد: شاه مي‌گويد من غلام آمريكا بودم و فرح پهلوي از قول او مي‌نويسد. اين مسايل بايد در تاريخ بماند تا بدانيم چه بوده‌ايم. عدم دخالت بيگانگان هزينه دارد. ما سعي كرده‌ايم كار را به دست مردم بسپاريم. همه اين‌ها هزينه داشته است. ايجاد مشكلات و محاصره اقتصادي و سياسي بخشي از اين هزينه‌هاست.
اشغال لانه جاسوسي در زمان خود، اقدامي موثر و مهم بود
وي، اشغال لانه جاسوسي را در زمان خود، اقدامي موثر و مهم دانست و گفت: اشغال از آن سال 58 است و اگر الان بود چنين كاري نمي‌كرديم. آن زمان انقلاب نوپا بود و نهالي بود كه ريشه ستبري نداشت. وقتي اسناد به دست ما افتاد، فهميديم كه چه كار خوبي كرده‌ايم. كاردار آمريكا در غياب سفير گفته بود كه براي شكست انقلاب دو طرح دارم. طرح‌ها را فرستاده بود تا آمريكا تاييد كند و براي اجراي آن نيرو اعزام كنند.
وي افزود: جاسوسان آمريكا همه جا بودند. ساواكي‌ها و ارتشي‌هاي بازنشسته فعال شده بودند و سلطنت‌طلب‌ها توسط سفارت آمريكا سازمان‌دهي شده بودند. ما بايد اين ارتباط را قطع مي‌كرديم و از تجمع آنها جلوگيري مي‌كرديم. عده‌اي مخالف بودند، اين عده منافع‌شان در سفارت آمريكا بود.
از حادثه اشغال سفارت آمريكا پشيمان نيستيم
بشارتي در ادامه به ايسنا گفت: ما از حادثه سفارت پشيمان نيستيم. اگر بنا بر اشغال بود كه بعد از آن هم سفارت‌هاي ديگر را اشغال مي‌كرديم. آنها از صدام حمايت مي‌كردند اما مركز توطئه‌اي كه قدرت براندازي را داشت، آمريكا بود و ما با ديگران كاري نداشتيم. در مقطعي اين كار را كرديم و آن كار هم به جا بود. به‌رغم اينكه انگليس از تحريم‌ها در جنگ هم حمايت كرد اما سفارت آن را نبستيم. در آن شرايط اقتضا مي‌كرد تا آن رفتار را داشته باشيم.
اگر آمريكا دست دوستي به سمت ما دراز كند، اگر احساس صداقت كنيم، مي‌فشاريم
بشارتي، روابط ايران با كشورهاي مختلف را مثبت ارزيابي كرد و گفت: در زمينه‌هاي مختلف، سفراي ما با كشورهاي مختلف، قراردادهايي منعقد مي‌كنند و بهترين روابط را داريم و با همه كشورهاي اروپايي روابط ديپلماتيك داريم. الان با دنيا تعامل مي‌كنيم. ما به جز اسراييل مي‌خواهيم با همه كشورها تعامل داشته باشيم. اگر آمريكا دست دوستي به سمت ما دراز كند، اگر احساس صداقت كنيم، مي‌فشاريم.
وي درباره طرح مذاكره از سوي اوباما به ايران، با استناد به داستان مرغ و كلاغ، گفت: آن‌چه كه ما در دستور آمريكايي‌ها براي بازگشت دوباره به ايران ديديم، بايد هم مي‌ترسيديدم. اينكه اوباما در حرف دست دوستي به سمت ما دراز مي‌كند، حرف است. تعامل زماني است كه دست از شعار برداريم. كلينتون گفته كه اگر ايران نپذيرد، تحريم‌ها را ادامه مي‌دهيم. كسي نيست به او بگويد كسي كه تحريم كرد، چه نتيجه‌اي گرفت كه حالا اين حرف‌ها را مي‌زني. اگر چنين زمزمه‌هايي تكرار شود سودي براي آنها دربرندارد.
آمريكا در هر دادگاهي محكوم مي‌شود
وي افزود: برخلاف اينكه آنها مي‌خواهد بلاشرط با ما مذاكره كنند، ما شرط داريم، مي‌گوييم برابر قرارداد الجزاير در 1359 قرار بود، در كارهاي ما دخالت نكنند. آمريكا امضا كرد اما به صدام كمك كرد و از گروهك‌ها حمايت كرد و در هر توطئه‌اي ردپاي آمريكا وجود دارد. آمريكا در هر دادگاهي محكوم مي‌شود.
اداره نسل جديد آسان نيست
بشارتي با تاكيد بر لزوم انتقال آرمان‌هاي انقلاب به نسل جديد اظهار كرد: كمتر شده است كه پسري، راه پدر را برود؛ نسل قديم، نسلي را تربيت كردند كه راه آنها را نرفتند. اين تعجب‌آور نيست. شرايط جديدي به وجود آمده است و هر اتفاقي در دنيا بيفتد، يك لحظه بعد، در ايران است، اداره چنين نسلي آسان نيست.
وي افزود: به قول امام (ره)،در زمان شاه يك پاسبان يك خيابان را با سوت اداره مي‌كرد، اما امروز اين‌گونه نيست. در مسكو، سوئد، هلند و... آن قدر مواد مخدر زياد است كه مصرف مقداري از آن را مجاز كرده‌اند و جاهايي هست كه جوان‌ها ترياك مي‌كشند. نمي‌توانند كنترل كنند. حتي كشورهاي اطراف ما پاك نيستند. اين كشورها بدون جنگ و تحريم، به چيزي نرسيده‌اند، تحريم براي ما نعمت بود، الان هواپيماي رادارگريزي ساخته‌ايم كه تنها سه كشور دارند. يك پيچ و مهره هم به ما نداده‌اند. ما خود ساخته‌ايم. فن‌آوري سدسازي را الان صادر مي‌كنيم و صاحب تكنولوژي شده‌ايم؛ يعني اگر محل غني‌سازي اورانيوم را بمباران كنند، اتفاقي نمي‌افتد. چون ما آن را بومي كرده‌ايم. الان جوان‌هاي ما به همه اين كارها وارد شده‌اند و چند ماه ديگر ماهواره به هوا مي‌فرستيم. اين‌ها حاصل تحريم‌هاست.
دستاوردهاي مثبت را نبايد منفي ديد
وي افزود: اگر تحريم نبود، به چيزي نمي‌رسيديم. اگر مي‌خواستيم با آمريكايي‌ها تعامل كنيم، اجازه اين كارها را نداشتيم. بنابراين دستاوردهاي مثبت را نبايد منفي ديد. البته هرچيز مثبتي بار منفي هم دارد. تحريم‌ها اثرات مثبت و منفي با هم داشت. در هشت سال دولت آقاي مهندس موسوي در اغلب جلسات بودم و از همه آثار تحريم‌ها مطلع بودم.
بشارتي، بحران‌هاي روزهاي آغازين انقلاب را تجزيه طلبي و ترور برشمرد و گفت: چند نوع بحران را پشت سر گذاشتيم كه شوكي براي كشورمان بود. اولين بحران، بحران گروهك‌هاي پرادعا بود كه دنبال استقلال بخش‌هايي از كشور بودند؛ در آذربايجان غربي جمهوري خلق مسلمان با دبيركلي مقدم مراغه‌اي بود كه هيچ اعتقادي به انقلاب نداشت. در كردستان، عزالدين حسيني با دموكرات‌ها بودند كه دنبال استقلال كردستان بودند.
وي افزود: در خوزستان شبير خاقاني با شعار استقلال خوزستان با نام عربستان بود. در سيستان، ريگي‌ها سردمدار شعار استقلال بودند. در تركمن صحرا، گروه‌هايي بودند كه دنبال تجزيه كشور بودند.
بحران‌هاي داخلي ايران در اوايل انقلاب، دشوار بود
بشارتي، بحران‌هاي داخلي ايران را در اوايل انقلاب، دشوار ارزيابي و اظهار كرد: مجاهدين خلق با يك ميليون پيرو و ميليشيا و جنبشي بودند كه خود را جنبش مي‌ناميدند. فداييان خلق نيز در كنار مائوييست‌ها و كمونيست‌ها فعال بودند و مجموعا تعداد قابل ملاحظه‌اي از جوان‌ها را، به كار گرفته بودند و با سلاح‌هاي زيادي كه در 21 و 22 بهمن از پادگان‌ها ربودند، مجهز بودند. هر كدم از اين گروه‌ها شعار به خصوص سرمي‌دادند.
وي افزود: مجاهدين خلق و منافقين، دو تركش عمده در 7 تير و 8 شهريور به انقلاب زدند و آن بلا سر مملكت آمد و ما اين بحران‌ها را پشت سرگذاشتيم. بحران تجزيه كشور و مبارزه با گروه‌هاي مسلح در كشور را پشت سر گذاشتيم كه فصل مهمي در تاريخ كشور ما بود.
بشارتي تاكيد كرد: بعضي از شهداي محراب و ائمه جماعت، در بحران ترور از بين رفتند. بحران تجزيه و بحران ترور ضمن اينكه از هم جدا بودند، با هم نيز ارتباط داشتند و از هم حمايت مي‌كردند.
بحران سوم انقلاب، بحران حفظ هويت ملي بود
وي، بحران سوم انقلاب را بحران حفظ هويت ملي، معرفي و بيان كرد: كشورهاي دنيا، ايران را نمي‌شناختند. كشوري نفت‌خيز بوديم كه صرفا مصرفي عمل مي‌كرديم. ايران بي‌سواد و بي‌اطلاع از جهان بود.73 درصد جمعيت كشور بي‌سواد بودند.
بشارتي با استناد به كتاب «دخترم فرح» و كتاب «دختر يتيم» اظهار كرد: در اين كتاب‌ها آمده است كه "يك دستگاه بگير و ببندي بود كه چند جوان را به جرم خواندن كتاب و مجله يا گوش كردن به راديو خارجي، دستگير و زنداني مي‌كرد و براي اينكه كار خود را مهم نشان بدهد، از دستگيرشدگان اعترافات عجيب و غريبي مي‌گرفت كه مثلا عامل خارجي هستند و...".
بشارتي به بخشي ديگر از كتاب‌ها استناد كرد مبني بر اين كه "در روزنامه معروف انگليسي نوشته بودند ميني ژوپ از انگلستان برخاست اما كوتاه‌ترين آنها متعلق به ميني‌ژوپ‌پوش‌هاي ايران بود."
وي ادامه داد: باز هم اين‌ها مهم نيست. آن چه از ديدنش تعجب مي‌كنيم مساله ديگري است كه در خاطرات فرح پهلوي در ص 564جلد دوم كتاب دختر يتيم مي‌نويسد؛ "پادشاه اردن از دوستان خصوصي محمدرضا بود. من از اين مرد خيلي بدم مي‌آيد زيرا به حد افراط بي‌ناموس بود. ملك حسين، ملكه آليا را با خود به ايران مي‌آورد و در مجالس دربار، خود گم و گور مي‌شد و اين زن زيبا به دست گرگ‌هاي زن‌خواري مانند اسدالله علم يا اردشير زاهدي مي‌افتاد."
بشارتي در ادامه تشريح كرد: اين نمونه بسيار ساده‌اي از فساد زن و مرد دربار پهلوي بود. خودشان اقرار كردند. درباري سراپا فساد اخلاقي و فرهنگي و اقتصادي بود.
وي افزود: خواهرشاه به عنوان بزرگترين عامل توزيع مواد مخدر در دنيا مشهور بود. چيزي نداشتند كه مردم به آنها دل ببندند؛ حتي برخلاف ادعاي ملي‌گرايي‌شان، شهر سوخته را به دستور اشرف زير و رو كردند و هفت كيلومتر روي سفال‌هاي پنج هزار ساله لودر حركت كرد. آنها هيچ آرماني جز نوكري براي آمريكا و اسراييل نداشتند.
رژيم پهلوي به مسايل فرهنگي توجهي نداشت
بشارتي با تاكيد بر عدم توجه رژيم پهلوي به مسايل فرهنگي اظهار كرد: به هيچ چيز دل نبسته بودند و وابسته مطلق به اجانب بودند. كشوري به دست ما افتاد كه ويرانه كامل بود؛ مثل آمريكا كه با اقتصاد نابسامان به دست اوباما افتاده است و كشوري كه به دست ما افتاد، خيلي بدتر بود. هيچ جاي ايران سامان نداشت و مردم در روستاها هيچ چيزي براي خوردن نداشتند.
وي با اشاره به طرح شهيد رجايي براي كمك به روستاييان بيان كرد: در روستاها و شهرها با طرح شهيد رجايي و كمك‌هاي دولتي اوضاع را سامان داديم. ما به دنبال رفع موانع كوچك بوديم تا بتوانيم سرفرصت، كارها را ريشه‌يي پيگيري كنيم.
بشارتي با يادآوري مشاركت‌هاي دولتي مسوولان در اوايل انقلاب به ايسنا گفت: با برنامه‌ريزي، كشور را سامان داديم و پنج برنامه اجرا شد كه ما توانستيم تا حد زيادي روي پاي خودمان بايستيم و بتوانيم حرفي براي زدن پيدا كنيم. در چندين صنعت، خودكفا شديم و صادر كرديم.
وي افزود: در كشوري كه جز فساد چيزي نداشت، حكومت پهلوي همه چيز را از كشورهاي مختلف وارد مي‌كرد؛ حتي توفيق نوشته بود كه چلوكباب ايران مونتاژ است؛ برنج آمريكايي، گوشت استراليايي، كره هلندي، تخم مرغ اسراييلي، مركبات اسپانيايي، پنير بلغاري، آشپز فيليپيني و... اما الان اين‌طوري نيست. به زبان آسان است كه روي پاي خود باشيم، اما در عمل ما اين كار را كرديم.
تعصب بر خودكفايي ايراني لازم است
در برنامه‌ها 70 درصد موفق بوديم و 30 درصد ناكامي داشتيم
بشارتي با تاكيد بر لزوم تعصب بر خودكفايي ايراني تصريح كرد: گذر از اين بحران‌ها نيازمند رستمي بود كه با ديو ناامني و تروريست و نابساماني‌هاي عظيم اقتصادي بجنگد. البته در اين راه اشتباهات و عدم موفقيت‌هايي هم بوده است. اما با جمع جبري مي‌توان گفت كه در برنامه‌ها 70 درصد موفق بوديم و 30 درصد هم ناكامي داشتيم.
وي، همه فعاليت‌ها را رو به رشد و توسعه ارزيابي و اظهار كرد: فلش‌هاي برنامه‌ها و نتايج آنها رو به رشد است. در مملكت ايران، مردم طبق آمار، هفته‌اي يك‌بار غذاي خوب مي‌خوردند. اگر به دنبال مقايسه هستيد؛ اين گونه نگاه كنيد، برنج اصلا در مقطعي نبود، حمام نداشتيم.
كشور به‌رغم مشكلات داخلي و خارجي درجهت رشد و پويايي گام برداشته است
وزير كشور دوره رياست‌جمهوري هاشمي رفسنجاني، كمبودهاي غذايي را مساله جدي در جامعه دانست و به ايسنا گفت: امروز همه كلسترول بالا دارند و علت آن پرخوري است؛ قبلا كسي اصلا نمي‌دانست كلسترول، چيست. بايد بپذيريم كه كشور به رغم مشكلات داخلي و خارجي در جهت رشد و پويايي گام برداشته است. البته اين آغاز راه است.
بشارتي افزود: با عربستان مقايسه كنيد كه هنوز هم وابسته به صادرات است. امارات را نيز براي تحقير ما ساختند. اما با اين بحران اوضاع دگرگون شد، سفير ما مي‌گفت كه بازرگانان در صف ويزا مي‌ايستند تا در ايران سرمايه‌گذاري كنند.
بشارتي در ادامه بيان كرد: در اين مدت چين رشدي فوق‌العاده كرده است و از ما جلو افتاد. مالزي نيز در سي سال گذشته از ما جلو افتاده است. كره جنوبي و تا حدي هند پيشرفت كرده‌اند اما اگر ايران را با تركيه مقايسه كنيد - كه رقيب هميشگي ما بوده است- الان به لحاظ اقتصادي، خيلي بالاتر از ما نيست. در حالي‌كه هيچ مشكلي در 50 سال گذشته نداشته است و همه هم به تركيه كمك كردند.
وي افزود: محافل صهيونيستي هم به كمك تركيه رفتند اما ايران هيچ كمكي نداشت. الان مقادير متفاوتي از متخصصان مايلند با ايران كار كنند اما ما نمي‌خواهيم خودمان متخصص داريم و اگر كاري بخواهيم انجام دهيم، خودمان نيرو داريم.
بشارتي با تاكيد بر توانايي ايران براي اجراي طرح‌هاي مختلف تكنولوژيك تصريح كرد: با اين وجود هنوز مشكلاتي داريم. هنوز هم راه‌هايي براي طي‌كردن داريم. مساله مسافرت هواپيمايي در ايران پروژه جديدي است. مردم پول دارند و مي‌خواهند از اين امكان استفاده كنند اما ما توانايي پاسخگويي به اين نياز را نداريم.
هم‌اكنون نگراني‌هاي مردم، نگراني‌هاي مدرن است
وي افزود: مشكل ما استاندارد نبودن و درخواست مردم براي كيفيت است درحالي كه مردم قبلا دنبال دوچرخه بودند الان به دنبال استاندارد شدن ماشين‌ها هستند. نگراني‌هاي مردم، نگراني‌هاي مدرن است.
بشارتي با تاكيد بر لزوم رفع خواسته‌هاي جديد مردم به ايسنا گفت: رفع نيازهاي جديد، سرمايه‌گذاري زيادي نمي‌خواهد؛ الان مردم شيك شده‌اند، ماشين‌هاي جديد در سطح اروپا استفاده مي‌كنند اما مردم به دنبال استانداردشدن آنها هستند؛ نگراني‌هاي خريداري مردم را با قبل مقايسه كنيد؛ در نظر بگيريد كه زمان زيادي نمي‌گذرد از روزي كه مردم ما دنبال پيكان بودند.
وي با اشاره به تغيير شرايط و خواسته‌هاي مردم خاطرنشان كرد: براي ما مهم است كه مهندسان ايراني خود توان انجام امور را دارند در حالي كه قبلا اسراييلي‌ها اين كار را براي ما مي‌كردند. اين‌ها هزينه برده است؛ ناكامي هم داريم دخل و خرج عده‌اي از مردم هماهنگي ندارد. اين چالش مهم امروز ماست.
نگران 6درصد بي‌سوادي هستيم درحالي‌كه درآستانه انقلاب 70 درصد بي‌سوادي داشتيم
وي افزود: ما نگران 6 درصد بي‌سوادي هستيم در حالي كه در آستانه انقلاب 70 درصد برابر آمار بي‌سوادي داشتيم. حتي الان ظرفيت دانشگاه‌ها خالي مي‌ماند.
بحران دهه بعدي، عدم تحقق وعده‌هاي دولت به مردم است
بشارتي، بحران احتمالي دهه بعدي را عدم تحقق وعده‌هاي دولتها به مردم دانست و گفت: زماني بحران خواهيم داشت كه به وعده‌هايي كه به مردم مي‌دهيم، پاسخ ندهيم. اين مشكل را هميشه داشته‌ايم؛ زيرا رشد اقتصادي نسبي است. هر چه مردم ايران متمدن‌تر شده‌اند، متوقع‌تر نيز شده‌اند. قبلا بيشترين بحران ما دين بود. امروز مشكل اصلي ما مشكل اقتصادي است.
وي افزود: اگر دولت قولي دهد و به آن عمل نشود، بحران خواهيم داشت. شاه بيت غزل انقلاب اسلامي اين است كه دشمنان قسم خورده به اين نتيجه رسيده‌اند كه با جنگ، ايران را نمي‌توانند ساكت كنند. 8 سال جنگ تحميلي، جنگ 33 روزه لبنان و مقاومت 22 روزه غزه مردم نشان دادند كه اين سيستم جواب نمي‌دهد، خصوصا در ايران مستقل كه داراي همه نوع ساز و برگ نظامي و مردمي و مبارزه و ضد بيگانه است.
با شعارهاي اوباما، امكان حمله به جايي وجود ندارد
وي درباره احتمال بروز بحران خارجي به شكل جنگ گفت: اصلا جنگ نخواهيم داشت. خود آمريكايي‌ها و اسراييلي‌ها هم گفتند كه بايد در نوع موضع خود تجديدنظر كنند و با شعارهاي اوباما، امكان حمله به جايي وجود ندارد؛ البته ما قبلا گفته‌ايم كه اگر فرضا هم بمباران كنيد، منتظر واكنش ما هم باشيد. واكنشي كه دشمنان و هواداران آنها را شديدا تحقير و پشيمان كند.
وي افزود: ما در پاسخ آنها ساكت نمي‌نشينيم. آنها اين مساله را مي‌فهمند. ما بخشي از امكانات خود را در مانورها به نمايش گذاشته‌ايم. همه آنها مثل بوش بي‌عقل نيستند و اين‌ها را درك مي‌كنند.
بحران در دهه چهارم، بحران اقتصادي است
بشارتي، بحران در دهه چهارم را تنها بحران اقتصادي دانست و تشريح كرد: مردم ايران حق دارند، از رفاه نسبي بر مبناي قول‌ها و برنامه‌ها و مقدورات بهره ببرند و اگر نتوانند استفاده كنند، بحران داريم. ما از اين مساله قدري نگران هستيم كه اگر قولي دهيم بايد عمل كنيم.
امكان وقوع بحران هويت نامحتمل است
نسل جوان به شغل و درآمد نياز دارد
وي، امكان وقوع بحران هويت را نامحتمل دانست و به ايسنا گفت: نسل جديد، چيزي جايگزين هويت ملي نكرده است و به دنبال هويت مدرن نيست و همه مسايل اقتضاي سن و نسل آن‌هاست. انسان در هر سن و سالي اقتضائاتي دارد كه بايد به آنها پاسخ گفت. نسل جوان به شغل و درآمد نياز دارد.
نبود بحران جدي در دهه چهارم دليل به خواب رفتن مسوولان نيست
بشارتي با اشاره به اهميت نياز جوانان به اشتغال اظهار كرد: بر اساس پژوهش‌هاي گسترده روانشناسي، مساله اصلي بشر مساله اقتصادي است. اگر ما بتوانيم مشكل اقتصادي را حل كنيم، بحراني رخ نخواهد داد. وقتي فشار اقتصادي بيايد، همه چيز به بحران تبديل مي‌شود. جامعه‌شناس‌ها براي همين تاكيد بر عدم گرسنگي مردم دارند.
بشارتي در پايان با اشاره به اهميت توجه به چالش‌هاي جديد در دهه چهارم خاطرنشان كرد: اگر بتوانيم مشكل اقتصادي را حل كنيم، بحران نخواهيم داشت. اساسا بحران عمومي نخواهيم داشت؛ البته تا آخر مشكل مواد مخدر در كشور ما خواهد بود زيرا كنار ما مركز توليد آن است و كوتاه‌ترين فاصله تا بازار مصرف ايران است و ناامني در مرزها خواهيم داشت؛ زيرا دو كشور پر بحران پاكستان و افغانستان در مرزهاي ما هستند. بحران بي‌معرفتي و كم‌سوادي نيز خواهيم داشت زيرا سواد نسبي است؛ اما قابل ملاحظه نخواهد بود. در دهه چهارم بحران نگران‌كننده قابل پيش بيني نخواهيم داشت. اما اين دليل به خواب رفتن مسوولان نيست و بايد مراقب باشيم و دايم نظارت كنيم و از مردم نظرخواهي كنيم و با مردم ارتباط داشته باشيم و از دردها و رنج‌هاي مردم، مطلع باشيم و درصدد علاج دردها و رنج‌هاي مردم برآييم.
گفت‌وگو از خبرنگار ايسنا: مريم پيمان
انتهاي پيام