رضا ساکی می‌گوید: دست طنزنویس در برجسته‌سازی باز است و اگر کاندیداها بدانند جامعه طنز آن‌ها را رصد می‌کند، در طراحی کارها و حرف‌های‌شان دقت عمل بیش‌تری به خرج می‌دهند.

این طنزپردار در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره وضعیت طنز ایران گفت: اوضاع طنز ایران نسبت به سال‌های پیش بهتر شده است، اما یک نکته همیشه بوده و همواره با آن درگیر بوده‌ایم؛ این‌که چرا به طنز اجتماعی به خوبی پرداخته نمی‌شود؟ طنز اجتماعی همواره پررنگ‌ترین شاخه طنز است، حتی در دوره مشروطه هم به مسائل سیاسی از پنجره اجتماعی نگاه می‌شد.

او با بیان این‌که طنز راه خودش را پیدا کرده است، اظهار کرد: در یکی دو سال اخیر ستون‌های طنز افزایش پیدا کرده و طنزپردازان راه معتدلی برای پرداختن به سیاست و سیاسیون پیدا کرده‌اند و تندروی‌ها کم شده است. در حال حاضر کسانی طنز می‌نویسند که فضای مناسب نداشتند. طنزپردازان امروز با آرامش بیش‌تری کار می‌کنند و عصبی بودن دوره‌های پیش را ندارند، البته من از زیاد شدن طنز سیاسی خوشحال نیستم.

ساکی درباره مشکل اصلی طنز بیان کرد: مشکل همیشگی برخورد قشرهای جامعه با طنز و طنزپرداز است. در یکی از تجربه‌هایم در ایسنا، مطلبی درباره سازمان انتقال خون و اهدای خون نوشتم که واکنش مرکز انتقال خون را به دنبال داشت. بعد از توضیح و دیدن نتیجه آن مطلب به تاثیر مثبت طنز پی بردند. اما هنوز در جامعه نگاه منفی به طنز وجود دارد.

او ادامه داد: جامعه و مسئولان همواره با شک و تردید به طنز نگاه می‌کنند، مانند حواشی‌ای که درباره ساخته مهران مدیری و فیتیله‌ای‌ها ایجاد شده است. فضای طنز نباید محل شک باشد، در حالی که هنوز مدیریت ما به طنز شک دارد و از آثار طنز ناراحت می‌شود.

این طنزپرداز راه حل مشکل طنز را تغییر دید مردم دانست و بیان کرد: هرکسی از طرف طنزنویس مورد انتقاد قرار بگیرد ناراحت می‌شود؛ نگاه منفی به طنز و طنزپرداز کمی تعدیل شده است اما همچنان وجود دارد. در واقع باید نگاه منفی مسئولان و مخاطبان را تغییر بدهیم. تا ما طنزنویسان قلم برمی‌داریم همه گمان می‌کنند قلم برداشته‌ایم تا ریشه‌ای را بزنیم، اما زدن‌ها کار سرمقاله یا سایر بخش‌های جدی یک رسانه است.

او همچنین افزود: طنز تنها نگاه اصلاح‌گر دارد، ولی فضای کنونی جلو این اقدام را می‌گیرد. مردم باید نگاه آمیخته با شک را کنار بگذارند و طنز را با روی گشاده بخوانند. مردم باید به این نکته توجه داشته باشند که طنزنویس و طنزپرداز اگر در مورد موضوعی می‌نویسد دلش سوخته است. این تغییر دید علاوه بر ایجاد فضای بهتر، باعث افزایش کیفیت طنز می‌شود.

ساکی درباره حدودی که باید برای یک طنزپرداز وجود داشته باشد گفت: همیشه خط قرمز و حدود باید وجود داشته باشد. هر طنزنویس مطبوعاتی در ابتدا یک روزنامه‌نگار بوده و هست. همه آدم‌ها چارچوب مشخصی دارند و همواره موفق‌ترین نویسندگان و طنزنویسان یک‌سری بایدها و نبایدهایی دارند که به آن‌ها پایبندند. من معتقدم خط قرمزهایی که از سوی رسانه‌ها گذاشته می‌شود دست‌وپای طنزنویس را نمی‌بندد و آن‌ها می‌توانند با خلاقیت از این حدود عبور کنند.

این طنزپرداز ادامه داد: بایدهاونبایدهایی که افراد خود برای قلم‌شان مشخص می‌کنند یک نظام اندیشه‌ای به آن‌ها می‌دهد که از این طریق می‌توانند مشخص کنند که چطور رفتار و برخورد کنند. خط قرمزهایی که نویسندگان بر اساس اصول‌شان می‌گذارند قابل احترام است. ممکن است یک نفر تصمیم بگیرد درباره یک جناح سیاسی یا یک نفر ننویسد و این قابل فهم و محترم است.

او درباره نظام فکری طنزپردازان پیشین بیان کرد: نسل‌های پیشین که آثار ماندگاری در این حوزه از خود به جای گذاشته‌اند نیز نظام اندیشه‌ای مشخصی داشتند. به عنوان نمونه اگر «دو کلمه حرف حساب» مرحوم صابری (گل‌آقا) را بخوانید متوجه خواهید شد اگر الان حضور داشت با یک خبر چطور برخورد می‌کرد. اگر طنزنویس روزنامه‌نگاری بلد باشد نه تنها طنز بلکه فارغ از سبکی در هر رسانه‌ای چارچوب خواهد داشت. یعنی حتی اگر در رسانه‌ای کاملا آزاد باشد و به او بگویند "هرچه دل تنگت می‌خواهد بنویس" باز چارچوب‌ها را رعایت می‌کنند.

ساکی اصول را مهم دانست و اظهار کرد: یک اصل کلی از گذشته در بین طنزنویسان وجود دارد که می‌گوید هر چه می‌نویسید، به شکلی نباشد که باعث شرمندگی کسی بشود، درواقع نباید کسی از عقیده و وجودش احساس شرم کند. به عنوان مثال منِ طنزنویس اگر پرسپولیسی هستم نباید به شکلی مطلب بنویسم که یک استقلالی از نظرش خجالت بکشد.

او درباره تاثیر طنز بر انتخابات گفت: با حضور طنزنویسان می‌تواند اتفاقات خوبی در این بخش رخ دهد. نقد اتفاقات دوره انتخابات و اتفاقات گذشته و پیش‌ رو بخش قابل توجه این بازه است. اگر کاندیداها بدانند که توسط جامعه طنز رصد می‌شوند، در طراحی پوسترها و شعارهای‌شان دقت عمل بیش‌تری به خرج می‌دهند. اگر طنزنویس‌ها در آثارشان به نامزدها یادآوری کنند که به گفته‌های قبلی‌شان عمل نکرده‌اند آن‌ها در ابراز شعارها و برنامه‌ها بیش‌تر دقت می‌کنند. در چنین وضعی طنزنویسان می‌توانند در خدمت شرکت باشور در انتخابات باشند.

این طنزنویس حضور اهل طنز در انتخابات را موثر دانست و گفت: ای کاش نامزدها همچون روزنامه‌نگاران و اهالی رسانه با طنزنویسان جلسه گفت‌وگو بگذارند و از نقدها ناراحت نشوند. این فضا می‌تواند به انتخابات کمک کند. نامزدها در حضور طنزنویسان رعایت می‌کنند. اگر یک نامزد انتخاباتی در یک سخنرانی بگوید که یک طرح را انجام داده است و بر اساس آن وعده‌های جدیدی بدهد در چنین وضعی یک روزنامه‌نگار تنها می‌تواند مثلا بگوید در دو سال گدشته تنها 70 درصد طرح انجام شده است.

او ادامه داد: اما دست طنزنویس در برجسته‌سازی باز است و همین امر باعث می‌شود که مطلب بیشتر خوانده شود. به همین سبب نامزد وعده بی‌پایه و نشدنی نمی‌دهد و با دقت صحبت می‌کند. همچنین اختلافات مالی تبلیغاتی نامزدها که در قوه قضاییه مطرح شده، بهتر دیده می‌شود. به عنوان مثال در دوره پیش که برخی از نامزدها سعی کردند با شارژ موبایل و ناهار و شام دادن رای جمع کنند، همین طنزنویسان بودند که به این امور پرداختند.

ساکی در پایان متذکر شد: ما طنزنویسان آدم‌های معمولی، مهربان و دلنازکی هستیم و اگر از چیزی می‌نویسیم، به خاطر همین دلنازکی و دلتنگی است.

انتهای پیام