مرتضی قدیمی با بیان این‌که در زمان انتخابات تشخیص حدود و خط قرمزها مشکل می‌شود می‌گوید: اگر طنزنویسِ امروز قلمش را کنار بگذارد، به سرعت فراموش می‌شود.

این طنزنویس در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره فضای طنز امروز گفت: به‌رغم تعدد طنزنویسان جوان، در این حوزه اتفاق چشم‌گیری ندیده‌ام. به علت تعدد رسانه‌های مجازی و غیرمجازی و بازخوردهایی که گرفته می‌شود، افراد به طنزنویسی علاقه‌مند شده‌اند و بدون این‌که مطالعات گسترده داشته باشند در این حوزه فعالیت می‌کنند.

او با بیان این‌که نوشتن در هر حوزه‌ای به اطلاعات کافی نیاز دارد، اظهار کرد: من کاملا مطمئن هستم که اگر از طنزنویسان فعال در مطبوعات و فضای مجازی بخواهیم تاریخچه طنز را در 300-400 کلمه بگویند بعید می‌دانم حتی 10 درصد ارائه درستی داشته باشند. این نمایانگر این است که این افراد بنیه قوی ندارند و فضایی که ایجاد و امکاناتی که فراهم شد منجر به قلم دست گرفتن این افراد شده است.

قدیمی در ادامه با تاکید بر مثبت بودن توانایی نوشتن در این افراد در عین حال بیان کرد: اما اگر چنین افرادی کار را کنار بگذارند به سرعت فراموش می‌شوند. این باعث تأسف است که اگر درباره بهترین رمان حوزه طنز بپرسیم همه از «دایی جان ناپلئون» ایرج پزشکزاد یاد می‌کنند. این نشان می‌دهد کنار نام پزشکزاد، عمران صلاحی و چند نفر دیگر کسی ماندگار نشده است.

او همچنین افزود: افرادی همچون من که این روزها در فضای مجازی و مکتوب طنز می‌نویسیم، اگر این کار را کنار بگذاریم به سرعت ناممان فراموش می‌شود. این نشان می‌دهد در این بخش جایگاه قوی پیدا نکرده‌ایم.

او در ادامه گفت: البته ما طنزپردازان خوبی داریم که به علت مشکلات زندگی ترجیح دادند کمتر بنویسند. همچنین گاهی فضای مالی برای این افراد فراهم نیست، به همین سبب به سمت کارهای دیگر کشیده شده‌اند. شاید اگر فضا فراهم بود و تنها طنز می‌نوشتیم و زندگی‌مان از این طریق می‌گذشت، ای بسا می‌توانستیم اسم و رسمی پیدا کنیم.

این طنزنویس در پاسخ به سوالی مبنی بر معرفی برترین طنزنویس سیاسی حال حاضر اظهار کرد: نمی‌دانم؛ واقعا کار آسانی نیست. فکر نمی‌کنم بتوان به کسی این برچسب را داد. بچه‌ها در تمام حوزه‌ها می‌نویسند، فرقی نمی‌کند اتفاق ورزشی باشد یا اقتصادی. سرعت رسانه تا حدی بالا رفته است که همه به سرعت از اخبار اطلاع پیدا می‌کنند و سریع درباره آن می‌نویسند. اگر دهه 70 بود به عنوان یک طنزپرداز شاخص مثلا کسی مانند ابرهیم افشار را نام می‌بردم اما الان اسمی در ذهن ندارم.

او ادامه داد: آیدین سیارسریع این روزها پرکار شده است اما اگر همین امروز قلمش را کنار بگذارد و ننویسد، ظرف سه - چهار هفته فراموش می‌شود. همان‌طور که این روزها پوریا عالمی کم‌کارتر شده و اسمش کمتر دیده می‌شود. به نظر یک فرد شاخص نداریم که بتوانیم او را طنزنویس شاخص و ستون در این حوزه بدانیم.

این طنزپرداز درباره وضعیت طنز نزدیک به انتخابات بیان کرد: نزدیک‌ترین مثالی که بخواهم بگویم دستمایه طنز شد پخش نشدن مصاحبه آقای ظریف در برنامه 90 است. اگر در صداوسیما و رسانه ملی که قوی‌ترین و معتبرترین رسانه است و جایگاه حکومتی مشخص دارد چنین شود می‌توان حدس زد که قرار است برای رسانه‌ها چه اتفاقی بیفتد.

قدیمی با بیان این‌که فکر نمی‌کند در این دوره فضا خیلی باز شود، گفت: اما این‌که طنز چه کارکردی می‌تواند داشته باشد، نمی‌دانم. در این وضعیت چطور می‌توان طنز نوشت، چه اتفاقاتی رخ می‌دهد و چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت نمی‌دانم، نمی‌دانم.

او در ادامه تصریح کرد: چه توقعی از طنز داریم؟ ممکن است یک فرد با طنزنویسی بیاید و کسی از کاندیداتوری انصراف دهد. رسانه می‌تواند تأثیر داشته باشد اما باید آزاد باشد تا موثر واقع شود. ما رسانه آزاد و مستقل نداریم که آن‌چنان تأثیر داشته باشد.

او درباره حساسیت‌های نزدیک به انتخابات گفت: ممکن است یک کلمه برای طنزنویس ایجاد مشکل کند. شاید آن کلمه روز عادی خیلی مورد توجه نباشد اما در انتخابات ممکن است برای طنزپرداز و رسانه‌اش دردسر شود. همین اتفاق در «چلچراغ» برای من رخ داد.

این طنزنویس ادامه داد: ابزار طنزنویس کلمه است و او قاعدتا با توجه به حساسیت‌های رسانه‌های دارای مجوز، خطوط قرمز جدی را می‌داند. خود رسانه‌ها هم خط قرمز خودشان را دارند و طنزنویس هر مجموعه با این حدود آشناست.

او در پایان گفت: اگر من برای «چلچراغ» یا «قانون» می‌نویسم می‌دانم کدام فضای بازتری دارد. اگر برای فیس‌بوک می‌نویسم می‌دانم که خط قرمزم به حدود اخلاقی مربوط می‌شود. خط قرمزها در جاهای مختلف تعاریف مختلف دارند. اما در زمان انتخابات تشخیص این حدود مشکل می‌شود.

***

توضیح: با عرض پوزش از مخاطبان گرامی و دو هنرمند بزرگوار، نام صحیح فرد مصاحبه‌شونده "مرتضی" قدیمی است که اصلاح شده است.

انتهای پیام