مشاور عربی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی معتقد است: آنچه تا کنون به‌عنوان هفته‌های فرهنگی ایران در خارج از کشور برگزار شده، مفید بوده ولی نیاز است تجدید نظر و نقدی در این زمینه انجام شود.

محمدعلی آذرشب در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بیان کرد: هفته‌های فرهنگی را از یک دید نمی‌توان قضاوت کرد؛ این کار به برگزارکننده‌ی هفته‌ و این‌که چقدر می‌تواند محتوای فرهنگی، علمی و فکری را تزریق کند، بستگی دارد. در این‌باره ابتدا باید معنای هفته‌ی فرهنگی را بررسی شود تا براساس آن بتوان برنامه را برگزار کرد.

او گفت: اگر معنای هفته‌ی فرهنگی این باشد که لباس سنتی، صنایع دستی، فولکور و موسیقی نشان داده شود، یک دیدگاه بسیار پایینی را شامل می‌شود که تأثیرگذاری فرهنگی در کشور مقصد نخواهد داشت، چون فقط باعث می‌شود مردم آن کشور بدانند در کشوری دیگر، چه نوع صنایع دستی و موسیقی وجود دارد، یا چه لباس سنتی پوشیده می‌شود و این نوع نگاه در بیشتر هفته‌های فرهنگی دنبال می‌شود؛ اما اگر هفته‌های فرهنگی را وسیله‌ای برای تعالی فکری و رشد انسانی بدانیم، محتوا و برنامه‌ریزی برای آن تفاوت می‌کند. تا جایی که من می‌دانم ایران تلاش کرده است از هفته‌های فرهنگی تا حدودی زیادی به معنای دوم استفاده کند، هرچند این موضوع به برگزارکننده‌ی این هفته‌ها بستگی زیادی دارد.

آذرشب با اشاره به این‌که به‌تازگی در برگزاری چند هفته‌ی فرهنگی دخیل بوده و تلاش کرده است محتوای علمی، فکری و فرهنگی را منتقل کند،‌ اظهار کرد: در هفته‌های فرهنگی ایران در کشورهای قطر یا الجزایر تلاش کردیم کارهایی انجام دهیم، سخنرانی‌هایی داشته باشیم یا تألیف‌هایی را ببریم که اولا معنای فرهنگ مشخص و سپس تبادل فرهنگی به معنای واقعی انجام شود.

این استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این‌که با برگزاری هفته‌های فرهنگی چقدر در دنیا اثرگذار بوده‌ایم؟ گفت: هفته‌های فرهنگی یکی از موضوع‌های توافق‌نامه‌های فرهنگی بین کشورهاست، یعنی وقتی بین دو کشور توافق‌نامه‌ای امضا می‌شود، یکی از راه‌های ارتباط فرهنگی بین دو کشور، برگزاری هفته‌ی فرهنگی است. بنابراین این هفته‌ها وسیله‌ای برای اجرای قراردادهای فرهنگی هستند و می‌دانید که مسائل فرهنگی زمینه‌ساز مسائل سیاسی‌اند و وقتی تفاهم‌نامه‌ی فرهنگی بین دوکشور نباشد، ممکن است روابط سیاسی نیز دچار تزلزل شود. به هر حال، برگزاری این هفته‌ها تأثیر خوبی در روابط سیاسی خواهد داشت، زیرا برگزارکننده‌ی آن‌ها وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است و زمانی که وزیر ما به کشوری دیگر می‌رود، ممکن است با مقامات و روسای آن کشور در سطوح بالا ملاقات کند که این امر، تأثیر خوبی در روابط سیاسی می‌تواند داشته باشد.

آذرشب ادامه داد: من در هفته‌های فرهنگی سوریه، لبنان،‌ قطر و الجزایر بودم و فکر می‌کنم تأثیرگذار بوده‌ایم. این فرصت‌ها دروازه‌ای برای ورود به کشورهای دیگر است و باید ببینیم چه برنامه‌ریزی برای ورود باید داشت تا مفید باشیم. همچنین این‌که این مسیر ادامه یابد به همت ما بستگی دارد که گاهی نسبت به آن بی‌توجهی می‌شود.

او تأکید کرد: یکی از مسائل مهم در این زمینه این است که روابط فرهنگی می‌تواند دریچه‌ای باشد برای تحقق منافع سیاسی و روابط اقتصادی، ولی این کار به هماهنگی میان وزارتخانه‌های مختلف نیاز دارد که گاهی این هماهنگی وجود دارد و گاهی هم وجود ندارد.

مشاور عربی وزیر ارشاد و فرهنگ اسلامی با تأکید بر این‌که سازمان فرهنگ و ارتباطات متولی برگزاری هفته‌های فرهنگی ایران در خارج از کشور است،‌ اظهار کرد: این مسأله درست است، ولی گاهی بدون اطلاع سازمان فرهنگ و ارتباطات، در کشورهای مختلف هفته‌ی فرهنگی برگزار می‌شود، به این شکل که برخی استانداری‌ها با وزارتخانه‌های دیگر کشورها رابطه برقرار و هفته‌های فرهنگی برگزار می‌کنند و ما بعدا متوجه می‌شویم که چنین اتفاقی افتاده است. گاهی هم برخی موسسه‌های خصوصی هفته‌ی فرهنگی خاص یا هفته‌ی موسیقی و فیلم را برگزار می‌کنند.

او درباره‌ی این‌که آیا این موضوع پیگیری می‌شود؟ گفت: گاهی به آن‌ها اعتراض می‌شود، ولی بعضا گفته می‌شود که این یک فرصت است که باید از آن استقبال کرد.

وی درباره‌ی این‌که اگر فقط سازمان فرهنگی و ارتباطات متولی انجام این کار باشد پس چگونه وزارت ارشاد هم این هفته‌ها را برگزار می‌کند؟ پاسخ داد: ما با هماهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات این کار را انجام می‌دهیم. البته بین این سازمان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارتباط سازمانی هم وجود دارد و رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات، عضو شورای معاونان وزارت ارشاد است و این دو دستگاه برای چنین فعالیت‌هایی با هماهنگی یکدیگر اقدام می‌کنند.

آذرشب در ادامه‌ی گفت‌وگوی خود با خبرنگار ایسنا درباره‌ی نحوه‌ی انتخاب آثاری که در هفته‌های فرهنگی نمایش داده می‌شوند، توضیح داد: در وزارت ارشاد و سازمان فرهنگ و ارتباطات، معاونت‌هایی وجود دارد که برای برگزاری یک هفته‌ی فرهنگی با هم هماهنگی می‌کنند. مثلا در وزارت ارشاد معاونت‌های هنری، فرهنگی و سینمایی وظیفه دارند براساس شورایی که دارند، آثاری را انتخاب و عرضه کنند، البته اگر بخواهم بگویم آنچه انجام می‌شود ایده‌آل است یا خیر، باید بگویم نیست، ولی در حد توان تلاش می‌شود اقلامی انتخاب شوند که متناسب با مخاطب آن کشور باشد. به‌عنوان مثال، در هفته‌ی فرهنگی قطر سه کتاب به زبان عربی با موضوعات وحدت امت اسلامی‌، وحدت حوزه‌ی تمدنی جهان اسلام و عشق در گفتمان ادبیات اسلامی تألیف شد. این کار با توجه به شرایط موجود و نیاز مخاطبان جهان عرب انجام شد.

وی اظهار کرد: آنچه در انتخاب و نمایش آثار اهمیت دارد، این است که آثار با نیاز مخاطب متناسب باشند، یعنی باید ابتدا مخاطب‌شناسی کنیم، زیرا مثلا باید بدانیم که نیاز مخاطب در روسیه با آنچه در قطر از ما انتظار می‌رود، متفاوت است. پیام ما براساس نوع مخاطب باید انتخاب شود، زیرا این‌گونه‌ می‌توانیم به هدف خود برسیم.

او ادامه داد: نمی‌گویم کار ما تا کنون در حد ایده‌آل بوده است، ولی تلاش کرده‌ایم با رایزن‌ها و سفرای ایران در کشورهای دیگر مشورت می‌کنیم.

آذرشب درباره‌ی کشورهایی که به‌عنوان مقصد و هدف برای برگزاری هفته‌های فرهنگی ایران انتخاب می‌شوند نیز توضیح داد: این برنامه‌ها بیشتر در کشورهایی برگزار می‌شوند که سفیران یا رایزن‌های فرهنگی ما زمینه‌ی لازم را در آن‌ها فراهم می‌کنند؛ ولی در حال حاضر به نظرم حضور ایران در کشورهای جهان اسلام مفید‌تر است، چون ریشه‌های فرهنگی مشترکی داریم. البته در اروپا هم می‌توانیم مفید باشیم، ولی مشروط به این‌که زبان اروپایی‌ها را بدانیم و براساس نیاز آن‌ها اقدام کنیم.

مشاور عربی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان، ارزیابی خود را از هفته‌های فرهنگی برگزارشده با توجه به هزینه‌هایی که تا کنون شده است، به‌طور عمومی مثبت دانست و اضافه کرد: هفته‌های فرهنگی تا کنون مفید بوده‌اند؛ ولی به تجدید نظر و نقد نیاز است، یعنی نواقصی وجود دارد که می‌توانند بررسی شوند. باید بنشینیم و این هفته‌ها را شفاف بررسی کنیم. این کار نه فقط برای هفته‌های فرهنگی، بلکه در تمام مسائل باید انجام شود تا کارها بدون مبالغه‌گویی و به‌طور شفاف ارزیابی شوند.

انتهای پیام