/بررسي جايزههاي ادبي/ فرشته احمدي: سليقهي جايزههاي ادبي شبيه هم است
فرشته احمدي معتقد است: بنيهي ادبي ما بسيار بيبضاعت است و آن چيزي كه در جايزههاي ادبي به عنوان منتخب و برگزيده اعلام ميشود، چندان درخور نيست.
اين داستاننويس و منتقد ادبي در گفتوگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، عنوان كرد: وجود برخي داوران مشترك در جايزهها و داشتن ارتباط بين آنها باعث شده است تا نظرات آنها به هم نزديك شود و سليقهي جايزههاي ادبي بسيار شبيه به هم باشد.
او با اشاره به اين شرايط، تأكيد كرد: بيبضاعت بودن آثار باعث ميشود داوران در جايزههاي ادبي مختلف آثار مشتركي را انتخاب كنند. از سوي ديگر، داوران جايزههاي مختلف از نظر سليقهي انتخابي بسيار شبيه به هم هستند. در واقع، وقتي نتيجهي اولين جايزه اعلام ميشود، برندهي ساير جايزهها هم مشخص است؛ زيرا داوران اين جايزهها يا همسن و سال هستند و يا در جمعها و محفلهاي مشتركي حضور دارند كه روي نظر هم تأثير ميگذارند.
او همچنين خاطرنشان كرد: وقتي كسي كه از فضاي جايزهها و حواشي آنها دور است، اين آثار برگزيده را بخواند، با خود فكر ميكند اگر بهترين آثار اينها هستند، بهتر است كه آنها را نخوانيم و در نتيجه، گاهي جايزهها تأثير منفي دارند و نگاهها را منفيتر ميكنند.
احمدي در ادامه تأكيد كرد: شايد اگر در جايزههاي ادبي داوراني از نسل قديميتر حضور داشته باشند، نتيجه چيز ديگري باشد؛ اما وقتي افرادي كه با هم توي يك محفل كار ميكنند، منتخبها را اعلام ميكنند، ادبياتي به وجود ميآيد كه همه با آن موافق هستند و خيلي وقتها اصلا جوايز خود به دنبال معرفي آثاري هستند كه تقريبا مورد تأييد ساير جوايز هم هست. در واقع آثاري هستند كه ميتوانستند معرفي شوند؛ اما چون با سليقهي اين داوران جور درنميآمدند، در ميان آثار برگزيده نيستند.
اين نويسنده با انتقاد از شرايط موجود، گفت: اگر آدمهاي متفاوتي در ميان داوران حضور داشتند و امكان ارائهي ديدگاههاي متفاوت وجود داشت، بهتر بود؛ زيرا برخي كتابهاي سختخوانتر را ميپسندند و برخي نيز كتابهاي داستاني آسانتر را انتخاب ميكنند. داشتن دامنهي وسيعتر سليقهها باعث ميشود اتفاق بهتري در ادبيات بيافتد.
وي با اشاره به اعتراض برخي از افراد گفت: تقصيري كه وجود دارد، بيشتر گردن كساني است كه معترض هستند و كاري هم نميكنند؛ زيرا بهتر است كساني كه اعتراض دارند، وضعيت را نقد كنند. اعتراض كردن هميشه كاري ساده است؛ اما راه حل رفع اين نقصها نيست. اگر من اعتراض دارم كه بضاعت اوليهي ادبيات كم است، ميشود از من پرسيد كه الآن چه كار ميكنم.
فرشته احمدي با انتقاد به نقدهاي غيرجدي به آثار گفت: ورود به بدنهي ادبي كشور ما آسان است و نويسندگان آن را خوب درك ميكنند؛ يعني وقتي دو تا نقد غيرجدي در سايتها منتشر كنيم، بقيهي روزنامهها نقدهاي ما را چاپ ميكنند.
او بضاعت تئوري نقدهاي موجود را كم خواند و گفت: الآن لازم نيست شما خيلي بدانيد تا نقد بنويسيد و در واقع، ورود به حيطهي حرفهيي ادبيات خيلي ساده است.
او با اشاره به تأثير اين كمدانشي گفت: اين كمدانشي دارد روي همهي مسائل تأثير ميگذارد و به نوشتن نقدهاي بسيار سطحي منجر ميشود و اگر ما همه خود را به آن راه ميزنيم، به اين علت است كه اين اتفاق براي همهي ما رخ داده است و ما همهي آدمهاي كمسوادي هستيم كه به همين صورت وارد حيطهي ادبيات شدهايم. من فهميدهام كه ميشود در يك ساعت مقالهي ادبي نوشت و چون خيلي هم خوانده نميشود، خيال منتقد راحت است كه بابت مقاله كسي او را مورد سؤال قرار نميدهد.
او همچنين افزود: ما به خاطر هوشمان خوب راه اين كار را ياد گرفتهايم و در واقع، هوشمان را در راهي كه مناسب نيست؛ به كار ميبريم. اين اتفاق دارد ميافتد و كسي نيست يقهي آدم را بگيرد؛ چون همه مثل هم هستند و كسي بيشتر از ديگران نميداند.
او با اشاره به اعتراضهاي برخي مبني بر وجود محفلگرايي در جايزههاي ادبي، گفت: اعتراض خوب است؛ اما اعتراضها به محفلبازي از محفلبازي نشأت ميگيرد و يك محفل به محفل ديگر اعتراض ميكند.
احمدي دربارهي تفاوت عملكرد جايزههاي ادبي خصوصي و دولتي، گفت: جايزهها در كل خوب هستند و ميتوانند تأثيرات مثبت زيادي داشته باشند؛ اما سمتوسوي جايزههاي خصوصي و دولتي دو چيز متفاوت است؛ يكي نگاه ايدئولوژيك دارد و محتوايي نگاه ميكند و جايزههاي خصوصي فرمي نگاه ميكنند و به تكنيكها بيشتر توجه دارند و با جهانبيني بازتري به آثار نگاه ميكنند.
فرشته احمدي داوري جايزهي ادبي «روزي روزگاري» را بر عهده داشته و كانديداي جايزهي «مهرگان ادب» براي رمان «پري فراموشي» و كانديداي جايزهي بنياد گلشيري براي «جنگل پنير» بوده است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات