/بررسي جايزه‌هاي ادبي/ ناتاشا اميري: جايزه‌هاي ادبي براي حفظ سلامت بايد اساسنامه داشته باشند
ناتاشا اميري با اشاره به شرايط لازم براي سلامت جايزه‌هاي ادبي، گفت: جايزه‌هاي ادبي براي حفظ سلامت بايد اساسنامه‌ي مشخصي داشته باشند.
اين داستان‌نويس در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در ادامه عنوان كرد: بايد بتوان اساسنامه‌ها را با توجه به شرايط و گذشت زمان تغيير داد و تبصره‌هايي را به آن‌ها افزود؛ اما بايد اصول بنيادين ثابتي هم داشته باشند؛ نه اين‌كه هر سال تغيير كنند. چنين اساسنامه‌هايي زير سؤال است و اعتبار جشنواره را زير سؤال مي‌برد.
اميري نقش داور را هم مهم ارزيابي كرد و گفت: داوري‌هاي جايزه‌هاي ادبي بايد در رشته‌اي كه انتخاب مي‌شوند، تخصص داشته باشند و نويسنده و منتقد توأمان باشند و نه منتقد صرف و يا نويسنده‌ي صرف؛ بلكه بايد در هر دو زمينه كار كنند.
اين نويسنده اصول وجداني و انساني را براي داوران ضروري خواند و خاطرنشان كرد: اصول انساني وجداني برخي خطوط قرمز را براي داور مشخص مي‌كند كه از آن‌ها عبور نكند؛ زيرا براي ارزيابي آثار يك‌سري اصول اوليه‌ي انساني لازم است؛ زيرا ممكن است شما از كتابي خوش‌تان نيايد؛ ولي آن كتاب چارچوب‌هاي محكمي داشته باشد و اگر داور بتواند نظر شخصي‌اش را زير پا بگذارد، كار بزرگي كرده است. انصاف داور بسيار مهم است و اگر شخصي انصاف داشته باشد، حتا اگر با شخصي مشكل داشته باشد، اثر او را منصفانه بررسي مي‌كند.
او مسأله‌ي مهم ديگر در سلامت جشنواره‌ها را ارزيابي كردن همه‌ي آثار از سوي آن‌ها دانست و گفت: يك جشنواره بايد خود را موظف بداند همه‌ي آثار را بررسي كند؛ چون در اكثر جايزه‌ها آثار نويسندگان گم‌نام اصلا ديده نمي‌شود؛ در حالي‌كه ممكن است اين آثار بسيار خوب هم باشند.
او سپس به غربال‌گري در مراحل اوليه‌ي داوري اشاره كرد و افزود: غربال‌گري آثار بايد بادقت انجام شود.
ناتاشا اميري همچنين با اعتقاد به وجود باند‌بازي در جايزه‌هاي ادبي، اظهار كرد: من حتا درباره‌ي جايزه‌هايي كه خودم گرفته‌ام، فكر مي‌كنم حق چند نفر پايمال شده است تا من جايزه گرفته‌ام.
او سپس با اشاره به افول جايزه‌هاي ادبي گفت: يكي از دلايل افول جايزه‌ها، انتخاب آثار پيچيده بوده است؛ زيرا مردم وقتي به سراغ اين آثار رفته‌اند، حتا يك صفحه از آن‌ها را نتوانسته‌اند بخوانند و همين مسأله مردم را به جوايز بي‌اعتماد كرده است.
او اشتباهات داوري را يكي ديگر از دلايل افول جايزه‌ها معرفي و عنوان كرد: در اين سال‌ها آثاري انتخاب شده‌اند كه ويژگي‌هاي خوبي نداشته‌اند و اصلا تقليدي بوده‌اند؛ يعني ما يا از اين طرف بام مي‌افتيم و يا از طرف ديگرش.
او همچنين افزود: در سال‌هاي اول جايزه‌هاي ادبي، آثار خوبي انتخاب شده‌اند؛ اما بعد دوست‌بازي‌ها و بده‌بستان‌هايي صورت گرفته است.
او با اشاره به داوري خود در جايزه‌هاي ادبي گفت: در دوره‌اي يكي از شركت‌كنندگان به من گفت جايزه را به من بده كه من اين را فساد مي‌دانم، حتا در دوره‌هايي يك نويسنده در بخش رمان داور بود و در بخش داستان، اثرش شركت داده شده بود. داوران با هم تعاملاتي يا رودربايستي‌هايي دارند كه سبب مي‌شود درست انتخاب نكنند.
او همچنين به بي‌دانشي برخي داوران اشاره كرد و گفت: داوراني براي جايزه‌ها انتخاب شده‌اند كه نه نويسنده بوده‌اند و نه دانش تئوريك چنداني داشته‌اند و اين ضعف‌ها باعث شده تا نسبت به جوايز، بي‌اعتمادي ايجاد شود.
اين نويسنده همچنين با اشاره به نقش جايزه‌هاي ادبي در كتاب‌خواني گفت: در دوره‌اي، جايزه‌هاي ادبي خيلي مفيد بودند و به بازار كتاب رونق بسياري بخشيدند و با اين‌كه مردم ما اهل كتاب نبودند؛ اما اين جوايز سبب شدند تا تيراژ بخشي از كتاب‌ها بالا برود.
او سپس با اشاره به بحران‌هاي اقتصادي گفت: الآن بحران‌هاي اقتصادي و بحران‌هاي بسياري وجود دارد كه ادبيات نمي‌تواند به شكل جدي مطرح شود و سبب شده است تا جايزه‌ها بدون سروصدا و مانند جايزه‌ي گلشيري به صورت خصوصي برگزار شود. اين شرايط اجازه نمي‌دهد ادبيات خودش را نشان بدهد. ادبيات دوره‌هاي مختلفي دارد؛ دوره‌ي رونقي كه ما شاهدش بوديم و الآن ادبيات دوره‌ي سكوتش را دارد. كتاب جزوي از فرهنگ مردم ما نيست و مردم نمي‌توانند بين كتاب خوب و پاورقي تفاوت قائل شوند و به كتاب‌هاي پاورقي علاقه نشان مي‌دهند و اين به آگاهي‌بخشي نياز دارد.
اميري همچنين افزود: جايزه‌ها براي اشخاصي كه كتاب‌خوان هستند، جهت‌دهي ايجاد مي‌كنند كه چه كتاب‌هايي را بخوانند؛ اما مردم را به كتاب‌خواني ترغيب نمي‌كنند.
اين نويسنده با اشاره به ناآگاهي‌هاي موجود گفت: مردم هنوز در درك آثار ادبي به توانايي نرسيده‌اند و اين وظيفه‌ي ماست كه در اين زمينه كار كنيم. برخي آثار توانسته‌اند شكاف بين روشنفكري و مردم را پر كنند؛ اما هنوز كمبود چنين آثاري حس مي‌شود.
ناتاشا اميري با انتقاد از رسانه‌ها گفت: رسانه‌هاي ما در خدمت ادبيات نيستند و هيچ كتابي در راديو و تلويزيون تبليغ نمي‌شود؛ اما در كشور‌هاي غربي، كتابي بيرون مي‌آيد و فروش خودش را مي‌كند و بعد از روي آن فيلم هم مي‌سازند.
او با اشاره به تفاوت عملكرد جايزه‌هاي ادبي خصوصي و دولتي گفت: اين دو طيف جايزه هر دو دچار جهت‌گيري بينشي هستند. در جايزه‌هاي دولتي كاملا مشخص است كه بر مبناي اصول خاصي انتخاب مي‌كنند و روي افراد خاصي انگشت مي‌گذارند.
او همچنين افزود: من هرگونه رفتار افراطي را از هر دو طرف مانند هم مي‌بينم. اين جبهه‌بندي بين هر دو وجود دارد و اصرار برخي از جايزه‌ها براي باقي ماندن به‌گونه‌اي است كه گويي مي‌خواهند خودشان را اثبات كنند.
ناتاشا اميري زاده‌ي سال 1349 است. او برنده‌ي جايزه‌ي داستان اولي‌هاي خانه‌ي داستان براي مجموعه‌ي داستان «هولا... هولا...» و نامزد جايزه‌ي بنياد گلشيري و جايزه‌ي ادبي يلدا براي همين كتاب شده است. همچنين برنده‌ي جايزه‌ي سراسري مجله‌ي «عصر پنج‌شنبه» براي تك‌داستان «ما سكوت» شده است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات