موسي اسوار معتقد است: لحاظ ‌كردن عناصر هنري در شعر محمود درويش، شعر او را به شعر ناب مقاومت تبديل كرده است. اين مترجم ادبيات عرب در پي درگذشت شاعر ملي فلسطين در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تصريح كرد: شعر محمود درويش، در وهله‌ي اول به عنوان شعر مقاومت شناخته مي‌شود، كه به لحاظ قلمرو، در مرز خاصي نمي‌گنجد؛ اين شعر مرزها را درمي‌نوردد و جنبه‌ي جهاني پيدا مي‌كند، كه اين موضوع به هنر محمود درويش برمي‌گردد. او افزود: شاعري درويش، كم‌كم دهه به دهه رشد كرد و بيش‌تر در جست‌وجوي بازگفتن مقاومت فلسطين بود و در اين زمينه نيز موفق شد؛ چرا كه او دغدغه‌ي عناصر هنري شعر را داشت. منظور از عناصر هنري، تخيل، حس، زبان و ابزارهايي است كه به مدد شاعر و هنرمند براي عرضه‌داشت مطلوب در فرم شعر هنري مي‌آيد. اسوار با بيان اين‌كه درويش در دهه‌ي اخير در آفاق خودشناسي و هستي‌شناسي سير كرد، يادآور شد: او تجربيات خود را با تأملات هنري درآميخت؛ ولي هرگز از دغدغه‌ي اصلي خود كه همانا مقاومت بود، غافل نشد. جهاني ‌شدن شعر او شامل چندين دهه ممارست و تتبع در زمينه‌هاي مختلف شعري است. او همچنين يادآور شد: درويش ابتدا از طريق زبان‌هاي انگليسي و عبري با ادبيات جهان آشنا شد و بعد از سال 1971، كه از فلسطين خارج شد و به مسكو رفت، با فراگيري زبان روسي، ادبيات جهاني را دنبال كرد؛ بنابراين تتبع او در ادبيات جهاني، با زبان روسي و انگليسي بود. مترجم شعرهاي درويش يادآور شد: حاصل مطالعات دوريش، آگاهي فزاينده‌تر از حوزه‌هاي جهاني شعر بود، كه بعدها به يكي از قله‌هاي شعر امروز عرب تبديل شد؛ به طوري كه شعرش به بيش از 20 زبان دنيا ترجمه و باعث شهرت فراگير او شد. وي در ادامه عنوان كرد: جايگاه درويش در ادبيات جهان به دليل توجهش به شعر ناب مقاومت بود؛ شعري كه در عين پرداختن به مقاومت، به عناصر هنري شعر نيز توجه دارد و كم‌تر به برقرار كردن ارتباط آني با مخاطب نزديك مي‌شود. او جايگاه شعر را حفظ مي‌كند و ضمن توجه به موضوع حساس ملي و ميهني، به عنصر هنري شعر نيز توجه دارد، كه اين امر، او را به شعر ناب مقاومت مي‌رساند. وي همچنين درباره‌ي ماندگاري شعرهاي اين شاعر فلسطيني متذكر شد: اگر شعر جنبه‌ي آني داشته باشد و ارتباط فوري با مخاطب برقرار كند، مانند شعرهايي كه در قديم بديهه‌سرايي و تحريك احساسات بود، ماندگار نخواهد بود؛ اما شعري كه در عين پرداختن به كوچك‌ترين مسائل مقاومت، به موضوعاتي چون: ايثار، تبعيد، غربت و پراكندگي ملت مي‌پردازد، و در عين ‌حال، از عنصر عاطفه و زبان خوب نيز استفاده مي‌كند، چون جنبه‌ي هنري دارد، ماندگار خواهد بود. اسوار با بيان اين‌ مطلب كه نمي‌توان شعر سياسي را از شعر مقاومت در شعر محمود درويش جدا كرد، يادآور شد: حتا شعرهاي عاشقانه‌ي او كه به لحاظ زبان تحت تأثير نزار قباني بود، در عين تغزل باز هم ناظر به مقاومت بود. جايي كه از معشوق ياد مي‌كند، معشوق نمادي از ميهن و شهروندان ميهن تحت اشغال است يا معشوق آواره‌اي است كه دور از وطن زندگي مي‌كند. او وقتي از مادر در شعرهايش ياد مي‌كند، مادر جنبه‌ي سمبوليك دارد، كه مادر همه‌ي فلسطينيان است. اين مترجم ادامه داد: وقتي درويش در شعري مي‌گويد: «دلتنگ قهوه‌ي مادرم مي‌شوم»، منظورش، فلسطينيان آواره‌اند كه دور از مادر و خانواده هستند. اين تعبير مي‌تواند براي همه‌ي فلسطينيان شمول داشته باشد. او حتا در منظومه‌هاي بلندش در جاهايي كه خطاب به يك زن سخن گفته و منظومه را بر آن استوار كرده، منظورش به مقاومت بوده است؛ پس نمي‌توان شعر مقاومت او را از شعر سياسي‌اش جدا كرد. موسي اسوار در پايان تصريح كرد: جاهايي كه درويش شعرهاي عاشقانه گفته، حالت معشوق فرضي در ميهن اشغال‌شده است. تغزل او نيز با وطن است؛ او فلسطين را معشوق فرض مي‌كند. انتهاي پيام