بي‌اعتمادي نسبت به آنچه با عنوان ”تاريخ رسمي” مطرح مي‌شود، در نهايت موجب اختلال در شعور تاريخي ملت و ايجاد فرصت براي جريان‌هايي است كه مي‌توانند از آبهاي گل آلود، ماهي‌هاي درشت صيد كنند. محمد تركمان - پژوهشگر تاريخ - در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان مطلب بالا، به لزوم آشنايي با تاريخ درست و هويت تاريخي اشاره كرد و افزود: هويت، به مجموعه ويژگي‌ها و مميزاتي اطلاق مي‌شود كه يك فرد، خانواده، قوم و ملت را از ديگران متمايز مي‌نمايد. در جامعه بشري از هويت‌هايي همچون هويت قومي، هويت ملي، هويت زباني، هويت ديني، هويت صنفي، هويت جغرافيائي، هويت سياسي، هويت فرهنگي و هويت تاريخي مي‌توان سخن گفت. شايد بتوان گفت هويت تاريخي به ويژگي‌هايي عنايت دارد كه به صورت مستمر و در طول زمان براي انسان ها پديد مي‌آيد. با اين تعبير، هويت تاريخي از هويت‌هاي فرهنگي- سياسي، ملي، ديني و تمدني نيز فراتر مي‌رود. وي به انتقال حافظه تاريخي يك ملت به نسل‌هاي بعدي اشاره كرد و گفت: اين حافظه از طريق زبان، فرهنگ، آداب و رسوم، ‌نمادها، هنر و به كمك نهادهايي همچون خانواده، نظام آموزشي، حكومت و دين، به نسل هاي كنوني و بعدي منتقل مي‌شود. در كنار اين عوامل، ابزار ديگري نيز ازجمله رسانه هاي مكتوب و شفاهي هستند كه اين وظيفه را انجام مي‌دهند. تركمان افزود: ازجمله كاركردهاي كهن تاريخ‌نويسي، ثبت و ضبط حوادث و وقايع و همچنين انتقال آن به آيندگان بوده است. ازجمله كاركردهاي متاخر تاريخ‌نويسي، تحريف و تقليب و بازگويي حوادث و وقايع در چارچوب توقعات قدرت مسلط مي‌باشد. تدوين تاريخ در جوامع مختلف هم مطمئنا ارتباط مستقيم با ميزان رشد فرهنگي و اقتصادي و اجتماعي و فكري آنان در ترسيم از خود دارد. اعتقادات و آموزه‌هاي ديني نيز نقش قابل توجهي در ضبط و ثبت حوادث و رويدادهاي ملل و نحل مختلف و بازنمايي چهره مخالفان آنان داشته است. وي درباره تاريخ نويسي در ايران اظهار داشت: اگر از دوره‌هاي اساطيري (افسانه‌يي) و حماسي (پهلواني) كه شاهنامه حكيم توسي روايتگر بزرگ آن است در گذريم، بايد گفت كه دانش ما تا زمان‌هاي نه چندان دور، درباره دوره تاريخي‌يي كه تقريبا با حكمراني مادها و هخامنشيان آغاز مي‌گردد، متاسفانه اندك بوده است؛ اما در دو سده اخير، خوشبختانه به يمن دستيابي به و ترجمه نوشته‌هاي برخي مورخان ديگر ملل همزمان با آنان از تحقيقات مستشرقان و كاوش‌هاي باستان شناسي رو به فزوني نهاده است. البته از دوره ساساني، منابع و ماخذ قابل توجهي به يادگار مانده است. درباره تاريخ ايران در دوره اسلامي نيز كتاب‌هاي تاريخ فراوان محلي، منطقه‌يي، حكمراني و سلسله‌يي و آئيني و رجال به صورت نشر و نظم در اختيار علاقه‌مندان قرار دارد. تركمان افزود: در گذشته عموما مورخان به درخواست و با استعانت مالي پادشاهان و حكمرانان و واليان به ثبت و ضبط رويدادهاي جاري يا گردآوري حوادث پيشين مي‌پرداختند. پس اين طبيعي بود و قابل فهم كه نويسنده چندان خود را آزاد نمي‌ديد كه هر چه را كه مي‌بيند و مي‌داند، به رشته تحرير درآورد و از اين راه، خطري را متوجه خود سازد. البته اين سخن بدان معنا نيست كه خداي ناكرده آثار يادشده، حائز اهميت نباشد و فاقد نكته‌هاي ارزشمند، هرگز. بلكه اين روشي بوده است كه در همه جوامع داراي تمدن و فرهنگي پيشرفته در آن ايام جاري و ساري بوده است. از سوي ديگر، نبايد فراموش كرد كه در همان روزگاران نيز كتاب‌هاي تاريخي ارزنده‌يي همچون تاريخ مسعودي يا تاريخ سبكتكين نوشته نويسنده و دانشمند معروف ايراني قرن پنجم هجري،‌ ابوالفضل محمدبن حسين كاتب بيهقي نيز تحرير شده است كه فيلم نويسنده فاضل آن بر مدار راستي گرديده است. وي درباره تاريخ معاصر گفت: اگر دوران معاصر را از انتخاب تهران به پايتختي و تاجگذاري محمدخان قاجار (1210 قمري) در نظر بگيريم و از كودتاي سوم اسفند به عنوان يك نقطه عطف ياد كنيم، درباره پس از سوم اسفند به بعد بايد گفت: به ميزاني كه سلطه و زور حاكمان به هر دليل كمتر بر مورخان اعمال شده است يا آنكه خود را از آن ناحيه كمتر در خطر ديده‌اند و امكان گردش آزاد اطلاعات و اخبار بيشتر بوده است، آثار راست‌تر و ارزشمند‌تري آفريده‌اند. البته اين تنها شرط نيست، بلكه شرط لازم است. دسترسي به منابع و ماخذ گوناگون داخلي و خارجي ، آگاهي از ديگر دانش‌هاي حوزه علوم انساني، توانايي دسته‌بندي داده‌ها و استنتاج و جمع‌بندي درست، ازجمله آن لوازم است. اين پژوهشگر تاريخ، همچنان گفت: تاريخ سياسي ايران، خصوصا پس از سوم اسفند 1299 خورشيدي، در پيوند با قدرت‌هاي بزرگ جهاني، رقابت‌هاي آن قدرت‌ها و مساله نفت، قابل فهم است. بدون آگاهي بر آن مسائل، تاريخ سياسي ايران به درستي شناخته نخواهد شد. البته تاريخ سياسي، تمام تاريخ معاصر ايران نيست. در كنار تاريخ سياسي كشور، هر روز صدها رويداد فرهنگي ، فكري ، اقتصادي ، اجتماعي ، مدني ، هنري ، ديني و ملي قابل ثبت ، ضبط و بررسي است كه متاسفانه كمتر به آن عنايت مي‌شود. وي درباره فضاي حاكم بر نشر كتاب‌هاي تاريخي نيز اظهار داشت: مطمئنا فضاهاي حاكم بر اخلاقيات ، اقتصاد ، آموزش و پرورش و سياست خارجي، متفاوت نيست. چون به فضاي قبل از دوم خرداد 76 به اندازه كافي اهل فرهنگ و كتاب آشنايي دارند، نيازي به شرح و بسط آن فضا وجود ندارد. اما پس از آن انتخاب ميمون، امر نشر، ازجمله در عرصه تاريخ معاصر، دچار مضايق كمتري است و خوشبختانه‌ آثار ارزشمندي در اين سال‌ها منتشر شده است. البته به شرطي كه تشنج آفريني‌هاي مدام و نتايج مخرب آن خصوصا بر اهل فكر و فرهنگ، مجالي را براي مطالعه آن آثار گذارده باشد، تا آنان بتوانند با خواندن و نقد آن آثار، چراغي روشن گرفته از تجربه فرا راه نسل امروز و نسل‌هاي فردا قرار دهند. تركمان افزود: البته در كنار آن آثار خوب، كم نيستند آثاري كه از پول بيت‌المال توسط بنگاه‌هايي منتشر مي‌شوند كه افزون بر ايجاد اختلال در امر تحقيق تاريخي صادقانه و ايجاد رقابت‌هاي ناسالم در عرصه توليدات علمي و فرهنيگ، بعضا در جهت اهداف فرقه‌يي و گروهي و تفرقه نيروها گام بر مي‌دارند و نسبت به مصالح ملي بي‌توجهند. تنها راه اصلاح اين معضل هم كوچك و درمان شدن غده وخيمي است كه با اتكاي به درآمدهاي حاصل از فروش نفت خام و در فقدان بخش خصوصي قوي و طبقه متوسط مولد و فرهنگ و تمدن ساز، بر 85 درصد اقتصاد فرهنگ و تبليغات، سايه‌ي خود را بر همه چيز كشور انداخته است. هر يك درصدي كه از آن 85 درصد به نفع جامعه كسر و كمتر شود، يك درصد به فرهنگ،‌ اقتصاد، اخلاق، ايمان، ادب ، هنر ، علم و رشد، شكوفا خواهد شد. انتهاي پيام