به گزارش ایسنا، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر پیشنهادی دولت سیزدهم برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه‌های خود را در فایلی ۸۳ صفحه‌ای منتشر کرده است. 

بر اساس برنامه ارائه‌شده، اسماعیلی در حالی مقوله کتاب و کتابخوانی را یکی از مظاهر جدی فرهنگ می‌داند که معتقد است وضعیت کنونی مطالعه کتاب‌های غیردرسی و همچنین سرانه مطالعه در ایران بسیار ناراحت‌کننده است. 

در بخش کتاب «برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم» مسائل موجود به شرح زیر عنوان شده‌اند: 

- عدم نظارت کیفی جدی و مستمر بر تولید و نشر کتاب و جریان نشر کشور 

- پایین بودن نسبت کتابخانه‌های عمومی به جمعیت کشور 

- ضعیف بودن ارتباط تشکیلاتی و همدلانه نویسندگان همسو با انقلاب 

- عدم طراحی مناسب برای مراکز پژوهشی پدیدآمده که اتفاقا همسو با انقلاب هستند 

- نبود بانک اطلاعاتی در زمینه ایده‌پردازی ادبیات

- نبود شناخت دقیق و ارتباط صحیح مدیریت فرهنگی با نویسندگان 

- فقدان نیروی متخصص و حرفه‌ای جهت کتابفروشی و کتابخانه‌ها و غفلت از آموزش این نیروها 

- عدم توجه کافی به ترجمه کتاب‌ها و صادرات آثار فاخر 

- هزینه بالای خرید کتاب (هزینه خرید یک کتاب در حال حاضر برابر است با یارانه نقدی فرد در یک ماه)

- عدم دسترسی آسان مخاطب به شبکه توزیع کتاب 

- نبود فضایی منسجم و سالم برای تبلیغات و اطلاع‌رسانی برای معرفی آثار خوب و فاخر 

- عدم توجه به اماکن قابل سرمایه‌گذاری برای ترویج کتابخوانی و ایجاد کتابخانه مثل مساجد 

- سطح پایان میزان مطالعه در کشور و نبود کتاب در سبد حمایت‌های دولتی 

- ناشرمحور بودن عمده حمایت‌های وزارت ارشاد 

- اعطای مجوز به برخی آثار ضداخلاقی 

- فقدان روند برای به‌روزآوری مقررات و قوانین حوزه نشر و حصول انطباق با الزامات و اقتضائات فرهنگی نظام 

- مشکلات دائمی در نظارت جدی بر پالایش محصولات فرهنگی قابل ارائه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران (از مشکلات عجیب گمرک در ورود کتاب تا روز سوم نمایشگاه)

                            ***

اما در ادامه آن‌چه منتشر شده، شاهد برنامه‌های ارائه‌شده برای مسائل یادشده هستیم که چنین است: 

- سیاست‌گذاری جهت کاهش هزینه‌های تولید کتاب از طریق اعطای یارانه به ناشران به‌خصوص در زمینه تهیه کاغذ 

- فرهنگ‌سازی افزایش سرانه مطالعه ایرانیان به واسطه تولیدات رسانه‌ای ویژه 

- فعال کردن ظرفیت تولیدات سمعی و بصری در حوزه کتاب و نشر جهت مدیریت فضای مجازی 

- حل مشکلات صنفی اهالی نشر و کتاب اعم از معیشت، بیمه، امنیت شغلی، عدم ثبات بازار کاغذ و ... 

- برنامه‌ریزی جهت بهبود وضعیت اقتصادی کلیه اصناف حوزه کتاب و نشر 

- سیاست‌گذاری جهت به کارگیری ظرفیت‌های موجود در سراسر کشور از طریق تعریف رویدادهای بومی 

- اتخاذ سیاست‌های مرکزگریز و سیاست‌گذاری جهت بهبود زیرساخت‌های حوزه کتاب و نشر در سراسر کشور 

- هدفمندسازی ظرفیت کتاب‌های ترجمه‌ای در حوزه‌های مورد نیاز و جلوگیری از افزایش بی‌رویه کتاب‌های ترجمه‌ای در بازار کتاب 

- سیاست‌گذاری جهت افزایش توجه به مولفان داخلی 

- راه‌اندازی رویدادها و ظرفیت‌های اختصاصی حوزه کودک، نوجوان، زنان و خانواده 

- سیاست‌گذاری جهت تقویت تولیدات حوزه رمان و نشر 

- ساماندهی نظارت و ممیزی و جلوگیری از انتشار محتوای غیراخلاقی و مستهجن 

- افزایش نظارت‌ها با هدف کاهش قاچاق کتاب و جلوگیری از ورود آثار و کتاب‌های غیرقانونی به بازار کتاب 

- اختصاص یارانه فرهنگی به سبد مصرفی خانوار در راستای افزایش خرید و مصرف کتاب خانواده‌ها 

- تعریف رویدادهای نوین در حوزه کتاب به صورت بین‌المللی مانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب مقاومت 

- تاسیس، حمایت از تاسیس و همچنین فرهنگ‌سازی در راستای تاسیس کتابخانه توسط خیرین در سراسر کشور به‌خصوص مناطق کم‌برخوردار و فاقد کتابخانه عمومی 

- تجهیز کتابخانه‌های عمومی موجود به کتاب‌های به‌روز و کارآمد در حوزه‌های گوناگون 

- حمایت از گسترش کتابفروشی‌ها و مراکز عرضه کتاب در سراسر کشور 

- ایجاد آرامش خاطر برای نویسندگان، مترجمان و دست‌اندرکاران نشر کتاب از نظر تامین نیازهای اولیه زندگی 

- حمایت و ایجاد فرصت برای حضور آثار ترجمه‌شده نویسندگان ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی به‌خصوص کشورهای منطقه 

- سیاست‌گذاری و حمایت از برگزاری دوره‌های مختلف آموزشی جهت ارتقا، سطح کیفی ناشران و دست‌اندرکاران نشر کتاب و همچنین کشف و پرورش استعداد موجود در سراسر کشور 

- کاهش تصدی‌گری آشکار و پنهان نشر و سپردن بیشتر امور به بخش خصوصی

                           ***

در ادامه‌ برنامه‌ها هم به اقداماتی که از آن‌ها در جهت بهبود عملکرد نمایشگاه کتاب یاد شده پرداخته شده که شامل این موارد است: تغییر نگاه بازارمحوری و اصالت دادن به نگاه فرهنگی، طراحی گفتمان‌های موثر برگرفته از گفتمان شعار سال در این رویداد فرهنگی دارای امتداد اجتماعی، استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی فرهنگی نمایشگاه در جهت جریان‌سازی فرهنگی در سایر کشورها، ایجاد زمینه‌های سرمایه‌گذاری مشترک ناشران داخلی و خارجی برای ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های دیگر، برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای دامن زدن به فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در حاشیه نمایشگاه، شناسایی کتاب‌های مرجع علوم انسانی در دنیا، عرضه و تبلیغ آن‌ها در نمایشگاه کتاب برای پررنگ کردن جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، الزام ناشران به ارائه تفکیک موضوعی و عناوین کتاب‌های جدید، راه‌اندازی پایگاه اینترنتی ویژه نمایشگاه با امکانات جست‌وجو  حداقل یک بار پیش از بازگشایی نمایشگاه برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه بازدیدکنندگان، راه‌اندازی دبیرخانه دائمی نمایشگاه کتاب برای مذاکرات بین‌المللی و دیپلماسی فرهنگی فعال و سیاست‌گذاری بلندمدت، مطالعه و بررسی تجربه‌های موفق برگزاری نمایشگاه در سراسر دنیا برای بهبود وضعیت نمایشگاه، اختصاص امکانات ویژه به ناشران کتاب‌های فاخر و فرهنگی، کاهش غرفه‌هایی با موضوعات جنبی و سطحی و ادغام آن‌ها به منظور بهبود و ارتقای سطح نمایشگاه، عرضه کتب مورد نیاز مخاطبان در قالب نمایشگاه دائمی در همه استان‌ها با هدف نهادینه شدن فرهنگ کتاب و کتابخوانی، اختصاص بخشی از زمان نمایشگاه به بازدیدکنندگان حرفه‌ای برای تبادل نظر و گفت‌وگو در فضایی آرام (منظور از بازدیدکنندگان حرفه‌ای عبارت است از دست‌اندرکاران صنعت چاپ و نشر، نخبگان حوزوی و دانشگاهی)، استفاده از نرم‌افزار BLUEMA برای ارسال نقشه نمایشگاه و کتاب‌های چاپ‌شده به گوشی‌های تلفن همراه، تشدید نظارت بر ارائه‌دهندگان تسهیلات جانبی نمایشگاه به منظور رعایت قیمت و کیفیت لازم، اختصاص تسهیلات ویژه برای حضور مقرون به صرفه ناشران شهرستانی و رفع انحصار از تبلیغات نمایشگاه از ناشران کتاب‌های کمک آموزشی و فراهم آوردن امکان رقابت برای دیگر ناشران. 

                            ***

در ادامه بخشی با عنوان «تکالیف کمی معاونت فرهنگی در حوزه کتاب در سال ۱۴۰۰» آمده است: 

سهم بازار کتاب از تولید ناخالص داخلی ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ سهم بازار کتاب از تولید ناخالص داخلی ۱۲ درصد بوده است، پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۰ سهم بازار کتاب از تولید ناخالص داخلی ۱۲ درصد است. 

پیش‌بینی تعداد شمارگان کتاب‌های منتشرشده در سال ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ تعداد شمارگان کتاب‌های منتشرشده ۱۵۲۳۲۳۰۰۰ نسخه بوده است پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۰ تعداد شمارگان کتاب‌های منتشرشده ۱۷۷۲۱۰۰۰۰ نسخه است. 

پیش‌بینی تعداد عناوین کتاب‌های منتشرشده در سال ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ تعداد عناوین کتاب‌های منتشرشده ۷۲۸۷۷ عنوان بوده است، پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۰ تعداد عناوین کتاب‌های منتشرشده ۸۹۴۷۵ عنوان است. 

پیش‌بینی سرانه عناوین کتاب‌های منتشرشده در سال ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ عناوین کتاب‌های منتشرشده به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ۴ بوده است، پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۰ عناوین کتاب‌های منتشرشده ۶/۱۰ است. 

پیش‌بینی سرانه شمارگان کتاب‌های منتشرشده در سال ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ سرانه شمارگان کتاب‌های منتشرشده به ازای نسخه به جمعیت کشور ۲ بوده است، پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۰ سرانه شمارگان کتاب‌های منتشرشده به ازای نسخه به جمعیت کشور ۲/۵ است. 

پیش‌بینی نسبت عناوین کتاب‌های چاپ اول به کل عناوین کتاب‌های منتشرشده ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ نسبت عناوین کتاب‌های چاپ اول به کل عناوین کتاب‌های منتشرشده ۵۸/۴ درصد بوده است، پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۰ کتاب‌های چاپ اول نسبت به کل عناوین کتاب‌های منتشره ۶۳.۸ درصد است. 

پیش‌بینی نسبت کتاب‌های منتشرشده کودک و نوجوان به کل عناوین کتاب‌های منتشرشده ۱۴۰۰

در سال پایه ۱۳۹۳ نسبت کتاب‌های منتشرشده کودک و نوجوان به کل عناوین کتاب‌های منتشرشده ۱۵/۲ بوده است، پیش‌بینی برای سال ۱۳۹۷ نسبت کتاب‌های منتشرشده کودک و نوجوان به کل عناوین کتاب‌های منتشرشده ۱۷ درصد است. 

پیش‌بینی نسبت سرانه شمارگان کتاب‌های منتشرشده کودک و نوجوان به جمعیت کودک و نوجوان کشور ۱۴۰۰

در سال پایه ۱۳۹۳ نسبت سرانه شمارگان کتاب‌های منتشرشده کودک و نوجوان به جمعیت کودک و نوجوان کشور ۱۷ درصد بوده است، پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۰ شمارگان کتاب‌های منتشرشده کودک و نوجوان به جمعیت کودک و نوجوان کشور ۲۰ درصد است. 

در این برنامه البته بخش مربوط به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به صورت جدا از بخش کتاب و در پایان فایل قرار گرفته است. 

این در حالی است که با وجود ذکر برخی مسائل و برنامه‌های مربوط به کتابخانه‌های عمومی در بخش قبلی، مسائل موجود برای این نهاد چنین شرح داده شده است: 

- اشکال قانون تاسیس نهادهای کتابخانه‌های عمومی کشور و ضرورت بازنگری در آن 

- محدودیت منابع مالی 

- ساختار تشکیلاتی ناکارآمد نهاد با توجه به نیازهای امروز نهاد 

- ناپایدار بودن درآمدهای نهاد و منابع تامین بودجه 

- تازه‌تاسیس بودن نهاد به نسبت نهادها و دستگاه‌های عمومی کشور و آسیب‌های حاصله 

- منابع انسانی نیمه‌کارآمد و متوقع 

- آموزش ناکافی نیروی انسانی 

- عدم احساس نیاز مردم به مطالعه 

- گران شدن قیمت کاغذ و بالتبع کتاب 

- عدم تبیین جایگاه اجتماعی نهاد و کتابداران در جامعه 

- عدم آشنایی عموم مردم با کتابخانه‌های موجود در شهر و منطقه خود و فرصت حاصله از آن 

- عدم برنامه‌ریزی هماهنگ، مناسب، راهبردی و یکپارچه در جریان فرهنگی کشور به ویژه در امر اداره کتابخانه‌های عمومی و مطالعه 

- گرایش اندک اعضای جامعه به کتابخوانی و کتابخانه‌های عمومی به نسبت جمعیت کشور  

- فعالیت رسانه‌های رقیب و ایجاد فضای فرهنگی مشابه و بعضا جذاب 

- تغییر ذائقه فرهنگی مخاطبین در قبال محصولات فرهنگی 

- عدم تمایل اعضای کتابخانه‌ها نسبت به فعالیت‌های جمعی در ایام کرونا

- استنکاف از اجرای قانون ماده ۶ درآمدهای نهاد کتابخانه کل کشور به ویژه در کلانشهرها 

همچنین برنامه‌ها برای مسائل ذکر شده این چنین آمده است: 

- اصلاح قانون تاسیس نهاد 

- اصلاح چارت و ساختار سازمانی نهاد 

- خلق منابع مالی جدید و پایدار از طریق ساختار حاکمیتی و ایجاد ظرفیت کسب درآمد قانونی با اخذ مجوزهای لازم 

- توجه به سلسله مراتب‌ در کنار ارتباطات مستقیم با نیروی انسانی 

- توجه به نیروهای ستادی در کنار کتابداران 

- طراحی نظام تشویق و تنبیه 

- ارزیابی میدانی و بازخوردگیری از فعالیت‌ها 

- راه‌اندازی سیستم هدفمند ارزشیابی کارکنان، مدیران و روسای ادارات 

- گسترش خدمات و برنامه‌های کتابخانه‌ای در روستاها از طریق «پیشخان کتابخانه عمومی» و «کتابخانه‌های سیار» از محل مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها و کمک خیران 

- بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی استان‌ها (نخبگان اعم از شاعران، نویسندگان و ...)

- بهره‌گیری از روش‌های خلاقانه ارتباط با مخاطبین اعم از باشگاه اعضا، اپلیکیشن کتابخوانی و ... 

- روزآمدسازی و تنوع‌بخشی به منابع کتابخانه‌های مطابق با نیازهای بومی و اجتماعی کاربران 

- کاربرمحور کردن خدمات و برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی 

- اصلاح و توسعه زیرساخت‌ها و فرآیندها به منظور افزایش بهره‌وری در نهاد 

- توسعه و پشتیبانی سامانه‌های فعلی و ایجاد سامانه‌های مورد نیاز نهاد 

- آموزش هدفمند نیروی انسانی 

- تقویت حوزه رفاهی نیروی انسانی 

- اجرای طرح‌های ماندگار و ضروری از جمله کتابخانه بدون کتاب 

- رفع موانع قانونی و ایجاد زیرساخت در بهره‌گیری از روش‌های نوین و ایجاد کتابخانه‌های دیجیتال 

- بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در ارائه خدمات 

- بازطراحی فضاهای کتابخانه‌های عمومی به منظور شاداب‌سازی و جذب مخاطب 

- استفاده از ظرفیت صاحب‌نظران بیرونی در موضوعات حائز اهمیت 

- تقویت تعاملات با بدنه مجلس و دولت 

- استفاده بهینه از ظرفیت اطلاع‌رسانی به منظور معرفی نهادهای و تقویت جایگاه آن در جامعه 

- افزایش بازدارندگی مجازات‌ها 

همچنین محمدمهدی اسماعیلی تکالیف کمی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در سال ۱۴۰۰ را به شرح زیر اعلام کرده است: 

پیش‌بینی زیربنای کتابخانه‌های عمومی کشور ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ زیربنای کتابخانه‌های کشور ۱۳۴۱۱۲۹ متر مربع بوده است، پیش‌بینی توسعه زیربنای کتابخانه‌های عمومی در سال ۱۴۰۰ زیربنای ۲۲۱۸۱۶۷ متر مربع است. 

پیش‌بینی تعداد کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های عمومی کشور ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ تعداد کتاب‌های کتابخانه‌های عمومی کشور ۳۹۷۳۸۰۰۰جلد کتاب بوده است، پیش‌بینی تعداد کتاب‌های کتابخانه‌های عمومی کشور در سال ۱۴۰۰، ۷۶۰۸۲۰۰۰ جلد است. 

پیش‌بینی تعداد اعضای کتابخانه‌های عمومی کشور ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ تعداد اعضای کتابخانه‌های عمومی کشور ۲۴۵۶۰۰۰ نفر بوده است، پیش‌بینی تعداد اعضای کتابخانه‌های عمومی کشور در سال ۱۴۰۰، ۴۱۹۶۰۰۰ نفر است. 

پیش‌بینی سرانه کتابخانه‌های عمومی کشور ۱۴۰۰ 

 در سال پایه ۱۳۹۳ سرانه کتابخانه‌های عمومی کشور (باب) به ازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر ۴ باب بوده است، پیش‌بینی سرانه کتابخانه‌های عمومی کشور در سال ۱۴۰۰، ۵/۹ باب است. 

پیش‌بینی سرانه کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های عمومی ۱۴۰۰ 

در سال پایه ۱۳۹۳ سرانه کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های عمومی کشور (نسخه) به ازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر ۵۱ نسخه بوده است. پیش‌بینی سرانه کتابخانه‌های عمومی کشور در سال ۱۴۰۰، ۹۱ نسخه است. 

انتهای پیام