خسرو معتضد با تاكيد بر اين كه ما نبايد در فيلم‌ها و سريال‌هايمان از تاريخ ايران غافل شويم، به سريال پربيننده و كره‌اي «افسانه جومونگ» اشاره كرد و پرسيد: شما فكر مي‌كنيد تاريخ كره چند تا حادثه دارد؟!

او خود ادامه داد:‌ من حساب كردم در ايران ما 20 هزار فيلم و سريال تاريخي مي‌توانيم تهيه كنيم و اين كارها مي‌توانند بر اساس سوژه‌ها و شخصيت‌هايي ساخته شوند كه بسياري از ايرانيان حتي نام آن‌ها را نشنيد‌ه‌اند.

***

خسرو معتضد تاريخ‌نگار كشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا در پاسخ به اين پرسش كه كشور ما در كدام بخش‌ها مي‌تواند وارد جذابيت‌هاي فيلم و سريال شود كه به عنوان يك اعتماد ‌به ‌نفس‌ ملي از آن ياد شود؟ خاطرنشان كرد: ايران مثل ققنوس است؛ ققنوس پرنده‌اي مثل سيمرغ اسطوره‌اي است؛ آتش مي‌گيرد، مي‌سوزد و همه فكر مي‌كنند تمام شده‌است؛ اما يك‌باره از بين آتش اين پرنده سالم و كامل و بسيار سرحال ظاهر مي‌شود؛ ايران، ققنوس و پرنده‌اي اساطيري است كه مي‌سوزد و دوباره ظاهر مي‌شود؛ حتي مناظر سوختن و شكستن ايران از نظر درس غيرت و شرفي كه به ايرانيان مي‌دهد و اين‌كه احساس كنند هميشه در معرض خطر بوده‌اند و دوباره سربلند كرده‌اند، خيلي ارزش دارد. اين مسائل افتخارآميز است اما متأسفانه ما اين‌ها را در فيلم‌ها و سريال‌ها به مردم نمي‌گوييم؛ چراكه دانش و اطلاعش را نداريم و وقت هم نداريم.

اين محقق و نويسنده تاريخ معاصر كشورمان كه در حال نگارش كتابي درباره‌ي تاريخچه صدساله نفت در ايران است، گفت: قرار بود اين كتاب در 5 هزار صفحه تمام شود، اما اين همه اسناد و مدارك درباره نفت ايران مي‌بينم باور كنيد حيرت مي‌كنم. هر روز به يك اسم و مسأله تازه برخورد مي‌كنم؛ اين است كه الآن روي 10 هزار صفحه برنامه‌ريزي كردم و ناشر هم قبول كرده‌است.

وي در پاسخ به پرسشي درباره‌ي اقبال مخاطبان ايراني از سريال‌هاي كره‌يي، اظهاركرد: در مورد تاريخ ايران، كره اصلا قابل مقايسه با ما نيست. كره يك كشور 99 هزار كيلومتر مربعي است كه الآن البته من با نگاه حسرت به اتومبيل‌هايي كه مي‌سازد نگاه مي‌كنم. تعجب هم مي‌كنم؛ چه‌طور مردمي مي‌توانند حلزون، جلبك و گوشت‌هايي را كه در ايران اصلا فكرش را هم نمي‌كنيم بخورند و اتومبيل‌هايي به اين قشنگي و استحكام را توليد كنند. از نظر تاريخي اصلا كره به حساب نمي‌آيد. خود كشور ژاپن را نگاه كنيد؛ در دل اقيانوس بوده‌است. البته هيچ‌كس نمي‌تواند عظمت چين را انكار كند. چين يك كشور 10 ميليون كيلومتر مربعي است و هميشه تاريخ چين مثل مصر، كهن و باعث افتخار است.

معتضد ادامه داد: كره كشور خوبي به لحاظ تقليد است؛ يعني جا پاي چين و ژاپن مي‌گذارد. آن‌ها وقتي مي‌خواهند فيلم و سريال بسازند تعقل مي‌كنند. بدون مطالعه نمي‌توان اثر خوبي از آب درآورد.

***

وي سپس با اشاره به برخي سريال‌هاي ايراني كه روايت تاريخ ايران در آن‌ها با اشتباه همراه بوده‌است، اظهار كرد:‌ سريالي مثل «هزاردستان» از نظر تاريخي مشكل دارد و بهتر بود با مطالعه ساخته مي‌شد. مرحوم علي حاتمي آدم والايي بود و هنرمند است؛ ولي روايت تاريخ فرق دارد؛ تاريخ با كسي شوخي ندارد. اگر مرحوم حاتمي با واقعيت‌ تاريخ را نگاه مي‌كرد خيلي كارهايش جالب‌تر مي‌شد.

اين محقق تاريخ ايران مثال زد: آخر كجا «خان مظفر» كه نماد شاهزاده فرمانفرماست و پسرش(نصرت‌الدوله فيروز)در سال 1316بوسيله ماموران سرپاس مختار در سمنان خفه شده بود مي‌توانست رييس شهرباني را احضار كند و آن سان با او صحبت كند . مگر فرمانفرما كاخ باعظمت نداشت كه به گراند هتل برود و مسكن اختيار كند. هم چنين در سال 21، ترانواي اسبي نبود كه اوباش در روز 17 آذر ماه سوار بر آن شوند و فرياد كنند.

خسرو معتضد با تاكيد بر اين كه سريال تاريخي نبايد مردم را گمراه كند، گفت: يك سريالي مثل «كيف انگليسي» ساخته شده‌است كه در اين سريال تمام نمايندگان مجلس چهاردهم و پانزدهم نوكر بريتانيا هستند. خوب تاريخ چه مي‌گويد؟ تاريخ مي‌گويد مجلس چهاردهم مجلسي است كه نفت را به روسيه نداد. مجلس پانزدهم مجلسي است كه تمام عناصر در آن بودند؛ ولي خوشبختانه آمد و قانوني درباره نفت جنوب گذراند و نفت را پس گرفت. پس وقتي ما اين مسأله را نمي‌دانيم اين‌گونه مي‌شود كه در سريال «كيف انگليسي» همه نوكر انگليس نشان داده مي‌شوند؛ درحالي كه تاريخ خلاف آن را نشان مي‌دهد. مجلس پانزدهم، مجلسي بود كه موضوع نفت را آنقدر دنبال كردند و با استيضاح عباس اسكندري، تقي‌زاده را به اعتراف تحميلي و قلابي بودن قرداد 1933 وادار كردند.

***

وي به طرح اين پرسش پرداخت كه چه اتفاقي مي‌افتد كه رسانه با تاريخ كشور اين‌گونه برخورد مي‌كند؟ و خود پاسخ داد: تحقيق و تتبع متأسفانه جايي در سريال‌هاي ما ندارد؛ علاوه بر تلويزيون، سينماي ما هم همين‌طور است؛ كتاب در ايران مهجور است و شايد كتابي كه مي‌نويسيم دوهزار تن و اگر خيلي آدم خوشبختي باشيم 10 هزار تن آن را بخوانند؛ ولي فيلم با مردم سروكار دارد و تلويزيون در خانه مردم است. الآن من برنامه‌اي به نام «پلي به گذشته» را براي تلويزيون توليد مي‌كنم. من و تهيه‌كننده (آقاي دكتر رجبلو) كه استاد دانشگاه است توانستيم اين برنامه را با فيلم، عكس، كاريكاتور و صحبت‌كردن به جايي برسانيم كه بسياري از آن تعريف كنند. چراكه مردم تاريخ را دوست دارند.

خسرو معتضد در بخشي از صحبت‌هايش به سريال «چهل سرباز» محمد نوري‌زاد هم اشاره كرد و گفت:‌ زندگي حضرت علي‌بن ابيطالب(ع) يا امام حسين (ع) چه ربطي به رستم دارد؟! اين دو هيچ ربطي به هم ندارند؛ يكي اسطوره ملي و ديگري واقعيتي مذهبي است. ديد كه همانطور كه من در تلويزيون با حضور آقايان ذيربط درباره‌ي سريال «چهل سرباز» گفتنم و آنها بي‌خود رنجيدند و سريال به كلي شكست خورد.

***

اين محقق و كارشناس تاريخ با بيان اين كه تنها دقايقي از سريال «افسانه جومونگ» را تماشا كرده‌است، خاطرنشان كرد كه ترجيح مي‌دهد فيلم‌هاي مطرح سينماي دنيا را تماشا كند.

او افزود: شايد زنان اين سريال كره‌يي با لباس‌هاي فاخر به آن جذابيت بخشيده باشند، ولي سريال خشك و سرد است و كساني كه سريال بهتري دارند از آن خوششان نمي آيد.

او درباره‌ي لزوم حضور كارشناسان تاريخ در كنار فيلم سازان، اظهار كرد: در تمام دنيا مورخ و كارشناس تاريخ جايگاه ويژه‌يي دارد؛ به هر حال يكي بايد كنار كارگردان باشد و به او بگويد آدم‌ها، شخصيت‌ها ،ماشين‌ها، لباس‌ها و لوكيشن‌ها در اين برهه‌ي تاريخي بايد اين‌گونه باشند. اما اين مسأله را كارگردانان لحاظ نمي‌كنند.

معتضد در عين حال گفت:‌ البته تلويزيون مي‌خواهد اين كار را انجام بدهد و براي تحقيق ارزش قايل است؛ اما كارگردان چون وقتش محدود است مي‌خواهد زودتر كار را تمام كند؛ ضمن اين‌كه فكر مي‌كند اين كه كاري ندارد من خودم از پسش برمي‌آيم.

***

وي در پاسخ به پرسشي درباره‌ي خالي‌ بودن برخي آثار تاريخي از روح انساني و جذابيت‌هاي نمايشي، اظهار كرد:‌ متأسفانه فكري در اين مملكت هست كه تمام حوادث تاريخي دست خارجي‌ها بوده‌است؛ درخصوص تاريخ معاصر هم آثار چند جوجه محقق داخلي و خارجي كه از روح ايراني بي‌خبر هستند و تاريخ ايران را خوب نمي‌دانند، خيلي اثرگذار بوده‌است. آنان سعي در القاي اين مطلب دارند كه ايراني‌ها يا نوكر روس‌ها بودند يا نوكر انگليس و آمريكا؛ آنها از روح ايراني بي‌خبر هستند. دكتر مصدق حرف قشنگي زد؛ او گفت در زمان قاجاريه به مدت 150 سال، بسياري از رجال ايران خارجي‌ها را سركار گذاشتند. يك نفر گفت كه وزير مختار انگليس به من گفته‌است كه ما 40 دفعه ايران را در محضر معامله كرديم و آخرش هم فهميديم هيچ‌چيز دست ما نيست.

خسرو معتضد اظهار كرد:‌ ايراني‌ها مي‌دانند كه چگونه از سياست موازنه منفي استفاده كنند. محققان جديد ما كه متأسفانه برخي گرايش‌هاي كمونيستي دارند، مثل شوروي‌ها مي‌انديشند؛ مثلا شوروي‌ها در آن زمان اگردر ايران جنبشي شكل گرفته بود كه مي‌گفتند نفت را به شمال ندهيم، مي‌گفت اين عوامل انگليسي‌ها است؛ همين طرز فكر را انگليسي‌ها هم داشتند. حتي مقاله‌اي در «اسپكتور» مي‌خواندم كه نوشته بود كه اين دولت انگلستان غافل است كه در ايران روح جديد و ناسيوناليسم ايجاد شده‌است. اين روحيه را متأسفانه جوجه محقق‌هايي كه چند سالي است آمد‌ه‌اند و ادعا مي‌كنند كه تاريخ مي‌دانند، هم دارند. اما در حقيقت آنها ايران و مردم و رجال ايران را خوب نمي‌شناسند. نمي‌دانند گذشتگان ما ممكن است معايبي داشتند اما همين قوام السلطنه آذربايجان را از دست روسيه بيرون آورد. انگليسي‌ها سالي 15 ميليون ليره فقط ماليات به دولت انگلستان مي‌دادند اما پولي كه به ما در سال 1327 دادند تنها 7 ميليون ليره بود. 7 ميليون ليره يعني چه؟! درهمان زمان عربستان سعودي قرارداد مي‌بست 100 تا200 ميليون دلار از اين‌ها مي‌گرفت؛ من رقمي شنيدم وحشت كردم. عربستان رقم دو ميليارد بابت نفت با‌ آمريكايي‌ها قرارداد بسته بود. اما اين‌ها 7 ميليون ليره را جلوي ما مي‌انداختند؛ محقق تاريخ جديد ما نمي‌آيند گذشته‌ها را بخوانند. هر چه محققان و ديپلمات‌هاي آمريكايي و انگليسي گفته و نوشته‌اند براي اين ها آيه آسماني است .به عنوان مثال سرهيلد لورژتل سفيركبير انگليس در ايران روش مجلس پانزدهم را سبكسرانه و جنايتكارانه مي دانند آنها هم همين را نقل مي‌كنند و علت را نمي‌دانم كه وقتي سفير كبير انگليس اين سخن را مي‌گويد به خاطر اين است كه مجلس 14 و 15 كلاهبرداري و سندسازي جنتلمن‌هاي انگليس شركت نفت را برملا مي‌سازد.

وي تصريح كرد: اغلب محققان جديد ما چند تا كتاب سرهم مي‌كنند، بعد خودشان را علامه دهر مي‌دانند. اين است كه در سينما و تلويزيون مي‌بينيد كه لباس‌ها همه غلط است.

اين مورخ با اشاره به سريال «كارآگاه علوي» خاطرنشان كرد:‌ اخيرا سريالي به نام «كارآگاه علوي» پخش مي‌شد كه من خيلي به آن خنديدم؛ اين سريال به لحاظ تاريخي تمامش غلط بود. اول اين‌كه نويسنده فيلم‌نامه اين سريال اطلاع كافي از تاريخ نداشت. تمام لباس‌ها غلط بود؛ روي كلاه پاسبان‌ها درجه‌ي تيمساري گذاشته بودند. اين در حالي است كه تمام پاسبان‌ها در آن زمان نشان شير و خورشيد پهن داشتند و اصلا به آنها «نشان پهن‌ها» مي‌گفتند؛ اين سريال همه را تيمسار كرده‌است. لباس‌ها همه غلط است؛ اصلا لباس سرمه‌اي آن موقع نبوده‌است. در فيلم هاي تاريخي هم مي بينيم اشتباهات زيادي وجود دارد. انگار آقايان يك بار به موزه‌ها حتي موزه صنعتي‌زاده كرماني در ميدان امام(ره) تهران نرفته‌اند و هيچ عكسي از گذشته نديده‌اند.

***

خسرو معتضد در پاسخ به اين پرسش كه آيا بهانه‌ي بودجه مي‌تواند براي اشكالات تاريخي سريالها توجيه‌پذير باشد؟ گفت: تلويزيون با تمام گرفتاري‌ها و تنگناهايي كه درباره بودجه دارد، اما بازهم در اين خصوص دست و دلبازي مي‌كند. چراكه خود مهندس ضرغامي آدم علاقه‌مندي است. در حال حاضر سريال «يوسف پيامبر(ع)» را مردم در كشور تاجيكستان و افغانستان دوست دارند. اين يك موفقيت است؛ ممكن است اين سريال نقايصي هم داشته باشد، ولي من از يك نظر خوشحالم؛ وقتي مي‌گويند مردم تاجيكستان و افغانستان سي‌دي‌هاي اين سريال را مي‌خرند؛ اين يعني يك موفقيت و من مي‌خواهم از اين بابت به تلويزيون تبريك بگويم.

وي ادامه داد: به همين اندازه كه برنامه‌هاي ما در افغانستان و تاجيكستان پخش شوند، براي ما باعث سربلندي است و هزينه‌اي كه صرف آن شده‌، درآمده‌است؛ ضمن اين كه بعضي از كشورها مانند امارات متحده عربي، فيلم‌هاي ما را نمي‌خواهند، چون تلويزيون‌هاي اين‌ها مال آمريكا است؛ تلويزيون‌هاي اين‌ها را شركت‌هاي آمريكايي اجاره كرده‌اند و تمام بدي‌هاي و زشتي‌ها و بي‌بندوباري‌هاي فرهنگ‌هاي آمريكايي‌ها را ترويج مي‌كنند. شما 10 سال ديگر ببينيد در امارات متحده عربي چه اتفاقي مي‌افتد. من 5 سال پيش ورشكستگي امارات عربي را پيش‌بيني كرده بودم؛ همه به من مي‌خنديدند، مي‌گفتم ايراني‌ها نروند آن‌جا سرمايه‌گذاري كنند. ديديد كه آخر هم اين‌طور شد.روزي خانم نيلا كوك آمريكايي كه زن هنرمندي بود و در سال‌هاي 21 تا 26 در ايران بود نوشت: رذيلانه‌ترين آثار پست آمريكا در سينماي ايران نمايش داده مي شود كه در آينده زيان زيادي به تئاتر و سينماي ايران و حتي اخلاق ايراني مي‌زند.

اين مورخ و كارشناس تاريخ گفت: اين‌ها عملا نمي‌خواهند كه ايران نفوذ فرهنگي داشته باشد؛ همين كه سريالي مثل يوسف پيامبر(ع) با هنرپيشه و كارگردان ايراني در آن سوي مرزها مورد استقبال قرار گرفته، يك قدم روبه جلو است. تلويزيون بايد بداند كه اين سريال خوب بوده‌است؛ چرا كسي از «چهل سرباز» استقبال نكرد.

وي ادامه داد: سريال مهدي فخيم‌زاده درباره امام رضا(ع) يا سريال آقاي ميرباقري درباره امام علي (ع) كارهاي قشنگي بودند. اين‌ها همه باعث سربلندي است؛ تلويزيون الآن كانون تهيه فيلم و سريال در ايران است. من مي‌دانم مديران شبكه‌ها، دكتر ميرباقري(معاون سيما) و مسوولان سيما فيلم دوست دارند، برنامه خوب داشته باشند.

***

به گزارش ايسنا، در بخش ديگري از اين گفت‌وگو خسرو معتضد به سوژه‌هايي كه فيلم‌ها و سريال‌هاي تلويزيوني مي‌توانند به آن‌ها بپردازند، اشاره كرد و گفت:‌ از پيدايي ايران در عرصه جهان شروع كنيم، ميتيولوژي بي نظير ايران كه بسيار غني‌تر از يونان است و بسياري انساني‌تر و تفاهم‌آميز تر و مدني تر از آن آغاز كنيد.از آغاز و زندگي نياكان شروع كنيد؛ ما براساس داستان‌هاي قديمي ايران و شاهنامه فقط به تنهايي حدود 6 تا 7 هزار سريال مي‌توانيم توليد كنيم.

وي ادامه داد: نابودكردن امپراطوري وحشي و جنايتكار «آشور»، خود يك موضوع مهم است؛ ببينيد «هوخشتره» چه نابغه‌اي بوده‌است. زندگي آخرين پادشاه مادرآژيتاك، ماندانا (مادر كوروش) و غيره را ببينيد چه‌قدر قشنگ است؛ داريوش كبير خودش شگفت‌انگيز است. او امپراطوري 5 ميليون كيلومتر مربعي تاسيس كرده‌است. روابط ايران و يونان خيلي جذاب است. چرا بايد فيلم «300» را بسازند و اين مزخرفات و مهملات را بگويند؛ خوشبختانه شنيدم يوناني‌ها هم اين فيلم را تحريم كردند؛ چراكه اسكندر را همجنس‌باز نشان داده‌است و البته واقعيت هم داشته‌است؛ يوناني‌ها مي‌گفتند چون در اين فيلم به اسكندر توهين شده‌است، هر سينماي يونان اين فيلم را اكران كند، مردم مي‌ريزند آن‌جا را به هم مي‌زنند.

***

به اعتقاد خسرو معتضد، درباره‌ي دوره هخامنشيان و حتي شكست ايران از اسكندر هم مي‌توان فيلم حماسي ساخت.

وي ادامه داد: شاهنامه كه جاي خود دارد؛ داستان سياوش را روس‌ها تهيه كرده بودند كه خيلي جالب بود. البته رستم را چندان كه بايد و شايد درست تصوير نكرده بودند؛ چراكه چشمش مورب و مغولي بود. قهرمانان شاهنامه بسيار قشنگ و جالب هستند. گيو، طوس، رستم، سهراب، اسفنديار، به آسمان رفتن كيكاووس همه را مي‌توان به تصوير كشيد اين‌ها همه افسانه‌هاي ميتيولوژي ايران است. در دوره هخامنشيان اگر پايانش فساد است، ولي زندگي اشرافي داشتند؛ اكتشافات جغرافيايي مي‌كردند؛ سيلاخوس از طرف خشايار شاه دور آفريقا مي‌چرخد.

***

اين مورخ درباره‌ي ديگر سوژه‌هايي كه مي‌توان در سريال‌هاي تلويزيوني به تصوير كشيد، اظهاركرد: در دوره‌ي اشكانيان ايران با روم طرف مي‌شود. عشق و عاشقي ايراني‌ها با رومي‌ها؛ ملكه ايتاليايي(موزا) در دربار ايران حوادث جالبي را رقم مي‌زند؛ اين‌ها مطالعه و سواد مي‌خواهد كه كارگردانان ما انجام نمي‌دهند.

***

او هم چنين پيشنهاد داد كه800 فيلم سينمايي و سريال از دوره ساسانيان ساخته شود.

معتضد به ايسنا گفت:‌ «مزدك» شگفت‌انگيزترين موجود دنياست. او اولين كمونيست در دنيا بوده كه سركوبش كرده‌اند.

***

خسرو معتضد سپس ادامه داد: من الآن دارم جريان سلمان فارسي را در قالب يك رمان مي‌نويسم؛ باور مي‌كنيد كه يك سال و نيم است كه درگير اين كتاب هستم؟! پدربزرگ سلمان فارسي يك مرد رومي بوده‌است؛ و اما رومي‌ها در ايران چه كار مي‌كرده‌اند؟ مي‌رويم مطالعه مي‌كنيم مي‌بينيم در دوران شاپور اول پسر اردشير بابكان سربازان رومي را اسير كردند و به ايران آوردند؛ شاپور اول وقتي با والريان جنگ كرد، سربازان رومي را نكشت. او آن‌قدر فهميده بود كه گفت بياييد پل و ساختمان بسازيد؛ رومي‌ها آمدند در ايران و كار كردند؛ مي‌توان به زمان ساسانيان پرداخت و اين كه بهرام گور جريان گمشدنش چيست و كي در بين‌ اعراب زندگي مي‌كرده‌است؛ مي‌رسيم به ايرانيان و اعراب؛ چرا ايرانيان شكست خوردند؛ اين مساله به علت فساد دربار خسرو پرويز و روحيه خوشگذاران و در عين حال استبداد مطلق او بوده‌است. او پادشاهي بوده‌است كه سه‌هزار زن، 12 هزار كنيز و 3 هزار رامشگر و هزار يوزبان داشته‌است. بياييد ببينيم خسرو پرويز چه درباري داشته‌است؛ موسيقي‌دانان دربار او شامل بامشاد، باربد و نكيسا هركدام داستان جذابي دارند. روابط ايران هند ، ايران چين و ايران روم و ايران عربستان همه در خور سريال سازي است.

***

اين مورخ در ادامه‌ي بيان سوژه‌هايي كه مي‌توان در فيلم‌ها و سريال‌ها به آن‌ها پرداخت، به دوران بعد از تاريخ اسلام اشاره كرد و گفت: بعد از تاريخ اسلام هم وضعيت همين‌طور بوده‌است؛ خوب است بدانيم كه «يعقوب ليث» چه كسي بوده‌است؛ «مرد آويز» را من كتابش را نوشته‌ام و خود گيلاني‌ها خبر نداشتند؛ او فردي قهرمان بوده كه تا نزديك بغداد رفته‌است. شما مي‌دانيد چه كسي دين شيعه را در ايران گسترش داد؟ هيچ كس نمي‌داند؛ احمد معزالدوله(از خاندان ماهيگير بويه ديلمي)؛ او از گيلان رفت و بغداد را گرفت و آنان را وادار كرد كه علم علويان را برافرازند. آيا اين‌ها را آقايان و كارگردانان و محققان مي‌دانند؟! سلسله ديلمي بودند كه شيعه را رواج دادند.چند شب پيش تلويزيون باكو فيلمي سراسر دروغ و بي‌معني درباره‌ي بابك خرمين قهرمان اردبيل به نمايش گذاشت و آن را قهرمان استقلال كشور آذربايجان(!) ناميد كه واقعا متاثر شدم كه همه قهرمانان كشورمان را دزديده و به نام خود مصادره مي‌كنند.

***

خسرو معتضد به خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا اظهار كرد: در كتاب به زني به نام «ماه حسن عالم خاتون» برخوردم؛ اين زن شيرازي بوده‌است. او به بغداد مي‌رود و سه تا خليفه را عوض مي‌كند. آيا نام اين زن را كسي شنيده‌است؟! به اين مردم بايد اين را گفت كه جنبش‌هاي علوي ايران و سادات مرعشي چه كسي بودند؟! كساني كه جلوي دولت عباسي ايستادند چه كساني بودند. جنبش مازيار، جنبش ابومسلم خراساني، جنبش طاهر ذاليمينين، جنبش اسلاميه، يورش مغول به ايران، مبارزات ملت ايران عليه مغول .

***

اين نويسنده‌ي كتاب‌هاي تاريخي در عين حال گفت: درباره دوره صفويه، دو - سه سريال خوب تلويزيون ايران تهيه كرد كه واقعا خوب بود. اما متاسفانه سريالي مانند «شيخ بهايي» همش در اتاق مي‌گذشت و نمي‌دانم چرا اين سريال آن‌قدر ضعيف شد؟!

اين تاريخ شناس معاصر ادامه داد: ‌همين‌طور شما مي‌آييد تا دوره نادرشاه؛ نادرشاه يك پهلوان است. وقتي شما سبقه افغان را نشان مي‌دهيد مردم مي‌فهميدند عدم امنيت يعني چه؟! وقتي آدم زياد مرفه باشد از صبح تا شب بخورد و بياشامد و مواد مخدر مصرف كند، اين گونه مي‌شود كه 12 تا 20 هزار افغاني مي‌آيند و پايتخت 800 هزار نفري را مي‌گيرند. به خدا همه اين چيزها را مي‌توان در فيلم‌ها و سريال‌ها درست كرد. اما متأسفانه مي‌گويند سه ماهه فيلم و سريال بساز.

***

خسرو معتضد سپس ادامه داد كه مي‌توان 800 فيلم و سريال درباره دوره قاجاريه تهيه كرد.

وي به ايسنا گفت: ‌از عباس ميرزا مي‌توانيد يك قهرمان ملي و اسطوره شجاعت و وطن‌پرستي بسازيد؛ او اصلا به قاجاريه ربطي ندارد؛ پدر و پسر و نوه‌اش آدم‌هاي مهمل و قاطي‌اي هستند اما عباس ميرزا يك موجود فوق‌العاده‌اي است؛ او يك نابغه است؛ در پايان هم از بس غصه مي‌خورد سل مي‌گيرد.

اين مورخ و تاريخ پژوه ادامه داد: حضور افسران ايتاليايي و روسي در ايران را مي‌توان سريال كرد. ماجراهاي جدايي قفقاز از ايران، جنگ هرات، ديوانه‌اي به نام حاجي ميرزا آغاسي، صدر اعظم، كشتن قائم مقام به دست محمدشاه كه البته مي‌گويند محمدرضا ورزي يك سريال درباره اين موضوع تهيه كرده‌است كه من نديده‌ام. دوره ناصرالدين شاه فوق‌العاده است؛ البته سريال «اميركبير» تهيه شده كه بد نبوده‌است. در سريال دومي كه درباره‌ي اميركبير ساخته شد، نقش‌ها و عكس‌ها اشتباه بوده‌است؛ پرچم ايران بعد از مشروطه سه رنگ بوده‌است؛ اميركبير به هيچ‌وچه پشت ميز نمي‌نشسته‌است؛ وقتي من اميركبير را ديدم كه پشت ميز نشسته است، گفتم يك كامپيوتر و دستگاه تلفن هم روي ميزش مي‌گذاشتيد بد نبود! اميركبير كه پشت ميز نمي‌نشست؛ او پشت ميزهاي كوچك روي زمين مي‌نشست.

وي گفت: در مورد سريال «عمارت فرهنگي» ورزي، چند پايگاه خبري بر من ايراد گرفتند در حالي كه من فقط در مورد لباس‌ها، جايگاه و نشان‌هاي آن زمان نظر دادم و سريال با مشورت شخص ديگر بود. ورزي فارغ‌التحصيل تاريخ است مشورت‌هاي ما من كرد، اما نگاه او نگاه شخص ديگري است. نكته اي عجيبي از او شنيدم كه محمد علي شاه وطن پرست ترين شاه نشان مي داد در حالي كه او در سال 1290 هنگام مراجعت به ايران خود را رسما تحت‌ پوشش و حمايت روس‌ها خواند.

***

خسرو معتضد دوران مشروطه را پر از حادثه دانست و گفت: بعد از مشروطه جنگ اول جهاني آغاز مي‌شود؛ البته همايون شهنواز كارهايي در اين دوران كرده كه بد نبوده‌است. در مورد احمدشاه اغلب سريال‌هاي تلويزيوني غلط است. تلويزيون احمدشاه را موجودي معصوم و قانوني و مهربان نشان داده‌است؛ اين درحالي است كه اين‌طور نبوده‌است؛ احمدشاه 12 زن داشته‌است. به احمدشاه «احمد علاف و خباز» مي‌گفتند و ملك‌ الشعراي بهار او را هجو كرده است؛ او كسي بوده كه گندم‌ها را انباره مي‌كرده تا در سال گراني بفروشد.كارگردانان چهره‌ي غلطي از احمدشاه نشان داده‌اند. نمي‌دانم چرا برخي از اين آقايان كارگردان، آن‌قدر به احمدشاه علاقه نشان داده‌اند؟! او آدم مهملي بوده‌است؛ چراكه قرارداد 1919 را تأييد كرد و پول هم مي‌گرفت. ماهانه 15 هزار تومان و بعضي اوقات 35 هزار تومان بابت علي‌الحساب به او مي‌دادند. چرا ما بايد به مردم دروغ بگوييم؟! اگر مي‌خواهيد محمدرضا شاه را بكوبيد، نبايد از احمدشاه تعريف كنيد. احمدشاه كه خيلي عقب‌تر از محمدرضا شاه بوده‌است. او به هيچ وجه هم قانون دوست نبوده‌است. زورش نمي‌رسيده است؛ آن‌قدر پدرش بدنام بود كه كسي به او گوش نمي‌داده‌است.

***

وي بهترين منابع براي ساخت فيلم و سريال از دوره‌ي مغول را مينياتورها دانست و افزود: از روي تمام مينياتورها مي‌توان لباس درست كرد؛ در دوران قاجار هم از زمان ناصرالدين شاه عكس آمده‌است و قبل از آن هم نقاشي بوده‌است كه در موزه‌ها پر است. شما اگر به كاخ گلستان برويد تمام درباريان را كشيده‌اند اما ما افراد سهل انگار و تنبلي هستيم. كره‌يي‌ها كه مستعمره چين يا ژاپن بودند از هيچ تاريخ مي‌سازند اما اين‌ها دنبال ساخت سريال حضرت مسيح (ع) هستند و مي‌خواهيم كارهاي هاليوود دهه 60 و 70 را تقليد كنيم.

***

خسرو معتضد سپس با اعتقاد بر اين كه ايران از تاريخي غني برخوردار است، ادامه داد: بايد گروهي را براي انتخاب سوژه‌ها در صداوسيما تشكيل داد. يك خانمي از طرف سيما فيلم به سراغ من آمد و مذاكراتي شد. در آن زمان فيلمنامه‌اي هم برايم آوردند كه ببينم؛ در آن نشان داده مي‌شد كه رضاشاه در سال 1320اتومبيل جيپ‌سوار بوده‌است. به نويسنده و كارگردان گفتم مي‌دانيد جيپ در سال 1941 اختراع شده‌است؟! چه‌طور رضاشاه سوار جيپ مي‌شد؟! جيپ 1942 و 43 به ايران آمده است.

وي درباره‌ي سريال تاريخي «در چشم باد» كه قرار است جايگزين «يوسف پيامبر(ع)» شود، گفت: هنوز نمي‌توانم درباره‌ي اين سريال نظر دهم؛ اما ديدم كارگردان اين سريال همان اشتباه علي حاتمي را كرده‌است. در اين سريال هم يك تراموا گذاشته‌اند و از آن استفاده مي‌كنند. اين درحالي است كه تراموا در سال 1308 برچيده شد. در دوران جنگ، اصلا ماشين اسبي نبود؛ البته تا سال 1353 در جنوب تهران درشكه بوده‌است.

وي گفت: دوره پهلوي پر از سوژه هاي سريال‌سازي است مانند كوتا 28 مرداد، زندگي رضا شاه، زندگي مصدق ، زندگي ضيا طباطبايي ، زندگي كاشاني ، اشغال ايران و ملي كردن نفت .

***

معتضد تاكيد كرد: وقتي يك فيلم قرار است ساخته شود، به يك جامعه‌شناس، تهران‌شناس، محقق و غيره نياز است؛ اين افراد بايد بنشينند و اصول را بررسي كنند.

او در پاسخ به اين پرسش ايسنا كه چرا كمتر مي‌توانيم كار گروهي انجام دهيم؟ گفت: از بس كه گاهي خودخواه هستيم؛ من الآن مي‌بينم كه قطعا مقالات من بايد يك نفر ويراستار داشته باشد، چون كار مرا راحت‌ مي‌كند.البته با ويراستار مشكل دارم؛ چون تاريخ را به اندازه من نمي‌شناسند. اسامي را اشتباه مي‌كند و من بايد با او دعوا كنم. ولي به هر حال اين به نفع من است چرا كه چشم خطا مي‌كند و بهتر است كسي پس از حروف‌چيني كتابم را بخواند.

وي سپس در پاسخ به اين پرسش كه شايد سينماگران ما هم همين مشكلات را با جامعه‌شناسان و كارشناسان ديگر داشته‌اند، گفت: چنين مشكلي نيست؛ جامعه‌شناس باسواد است. يكي از علل موفقيت من اين است كه از بچه‌گي روزنامه‌نگار بوده‌ام؛ من فكر كنم از سال 36 در روزنامه‌ها كار مي‌كردم. سال 37 به راديو رفتم و برنامه توليد كردم؛ تا سال 40 روزنامه‌نگار بودم. سال 43 من سردبير مجله بودم؛ از آن طرف هم كار علمي و تاريخي در دانشگاه كردم.

***

معتضد بار ديگر به دليل اقبال بينندگان ايراني به سريال‌هاي كره‌اي اشاره كرد و گفت: سريال‌ساز كره‌اي يك دوره حرفه‌يي ديده‌است. او مي‌داند كه وقتي مي‌خواهي سريال بسازي، اول نمي‌روي دوربين را بكاري، بلكه اول بايد درباره‌ي آن دوره تاريخي تحقيق كني. در حقيقت وقتي مي‌خواهي فيلم تاريخي بسازي، بايد در جو آن زمان قرار بگيري.

اين محقق تاريخ معاصر سپس تصريح كرد: ما در موفقيت‌هاي سياسي و اجتماعي‌مان انگيزه‌هايمان را مي‌كشيم؛ ما خيلي به جشنواره‌هاي خارجي اهميت مي‌دهيم؛ من ديدم اغلب فيلم‌هايي كه ساخته مي‌شوند، فقر و بدبختي مردم ايران را نشان مي‌دهند. اگر بي‌بي‌سي را نگاه كنيد اغلب فيلم‌هايي كه از ايران نشان مي‌دهد، شما مي‌گوييد خدايا اين جا ايران است يا كابل؟ بدترين صحنه‌هاي اين مملكت را نشان مي‌دهند و ايجاد نااميدي مي‌كنند.

خسرو معتضد در پايان اظهار كرد: بيگانه‌ دلش به حال ما نمي‌سوزد؛ بيگانه بدش نمي‌آيد ايران وضعيتي شبيه غزه پيدا كند. متأسفانه فكري در بين برخي از روشنفكران ما هست كه ما هرچه بدبختي ايراني‌ها را نشان دهيم، خارجي‌ها خوشحال‌تر مي‌شوند. قبول كنيم زماني مردم ايران در سال‌هاي 1270 و 1290 خيلي فقير و بينوا بودند و هزار مشكل داشتند. اما الآن هنرمند ايراني مسؤول است كه زيبايي‌هاي ايران را هم به تصوير بكشد. اين درحالي است كه ما الآن در يك جشنواره فرانسوي جايزه مي‌گيريم و خوشحاليم كه نشان داده‌ايم ايراني‌ها فقير و بدبخت و بيچاره هستند. بياييد باور كنيم كه ايران حال حاضر، ايران50 سال قبل نيست. هم اينك فكرهاي بدبختي و كافكايي در اين مملكت وجود ندارد.

انتهاي پيام