در سال ۱۹۰۱، ویلیام اوسلر (پدر پزشکی مدرن) در چهارمین چاپ کتابش ( The Principles and Practice of Medicine)  به این نکته اشاره کرد که پنومونی به عنوان کشنده‌ترین و در عین حال، فراگیرترین بیماری است. باوجود گذشت بیش از یک قرن از آن زمان، اهمیت پنومونی به عنوان یک سندرم بالینی باقی مانده است.

التهاب بافت ریه را پنومونی گویند

التهاب بافت ریه را پنومونی گویند. تشخیص قطعی بیماری با یافته‌های آسیب شناسی نمونه ریه در حضور عامل بیماری‌زا است. برای تشخیص بالینی و عفونت‌های مجاری تنفسی تحتانی روش یکنواخت و مرجع وجود ندارد. باید توجه داشت که تعداد زیادی از علایم بالینی ناشی از پنومونی در بیماری‌های غیر غفونی ریه، یا اعضاء دیگر نیز حادث شده، لذا این علایم برای تشخیص صحیح بیماری از توان پیشگویی مثبت بالایی برخوردار نخواهند بود.

پنومونی شایع ترین علت مرگ ناشی از عفونت است

پنومونی یکی از ۱۰ علت شایع مرگ و میر در میان تمام رده‌های سنی در ایالات متحده و شایع ترین علت مرگ ناشی از عفونت است. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۱ حدود ۵۶ میلیون نفر در اثر پنومونی جان باختند که از این میان ۱۰.۶ میلیون، کودک بودند و ۹۹ درصد آن‌ها در کشورهای با درآمد پایین و متوسط زندگی می ‌کردند.

 براساس برخی مطالعات پنومونی جامعه، چهارمین علت شایع مرگ و میر در سالمندان است. باتوجه به افزایش میانگین طول عمر و مسن شدن جمعیت به نظر می‌رسد در طی سالیان آینده شاهد افزایش موارد پنومونی در سالمندان باشیم.

علائم پنومونی ممکن است برای هر فردی متفاوت باشد و به میزان سلامتی و سن افراد بستگی دارد. علائم مختلف این بیماری شامل موارد زیر است: درد سینه هنگام تنفس یا سرفه، سرفه که باعث ایجاد خلط می‌شود، خستگی و از دست دادن اشتها، تب، تعریق و لرز، حالت تهوع، استفراغ و اسهال و تنگی نفس.

بالاترین نرخ مرگ و میر، ناشی از پنومونی اکتسابی از جامعه در بیماران نیازمند بستری رخ می‌دهد. به نحوی که مرگ و میر ۳۰ روزه در چنین بیمارانی تا ۲۳ درصد گزارش شده است. از سوی دیگر  مرگ و میر ناشی از همه علل در بیماران مبتلا به پنومونی اکتسابی از جامعه در طی یک سال بعد از ابتلا به ۲۸ درصد می‌رسد. اتیولوژی پنومونی اکتسابی از جامعه بسته به منطقه جغرافیایی متفاوت است، با این حال استرپتوکک پنومونیه (پنوموکک) شایع ترین علت پنومونی در سطح دنیاست.

پنومونی یا التهاب پارانشیم در بیشتر موارد به‌وسیله میکروارگانیسم‌ها ایجاد می‌شود

پنومونی یا التهاب پارانشیم در بیشتر موارد بوسیله میکروارگانیسم‌ها ایجاد می‌شود، اما عوامل غیر عفونی نیز می‌توانند در بروز آن دخیل باشند. این عوامل شامل، آسپیراسیون غذا یا اسید معده؛ جسم خارجی؛ حساسیت و پنومونی ناشی از داروها هستند. یکی از موارد مشکل آفرین برای پزشک در امر تشخیص و درمان عفونت‌های تنفسی، پنومونی راجعه است. بروز پنومونی دربار دوم یا سوم به‌دنبال فواصل بدون علامت که توسط علائم بالینی یا رادیولوژی تأیید شده باشد، پنومونی راجعه خوانده می‌شود. اصطلاح دیگری نیز بنام پنومونی مداوم وجود دارد و آن عبارت است از تأخیر غیر قابل انتظار در بهبودی پنومونی که باوجود کافی بودن درمان آنتی بیوتیکی، هنوز در زمان ارجاع یا پذیرش بیمار وجود دارد و بر پایه معاینات بالینی یا علائم رادیولوژی اثبات می‌شود.

عوامل محیطی که احتمال ابتلا به پنومونی را بیشتر می‌کنند، عبارتند از: زندگی در مهد کودک‌ها، سیگار کشیدن، در معرض دود سیگار بودن، وضعیت اجتماعی- اقتصادی پایین و زیادی جمعیت خانواده. از روش‌های تشخیص این بیماری می‌توان به روش‌های کشت خون، اسمیر و کشت خلط یا ترشحات تهیه شده از برنشBAL، جستجوی آنتی ژن پنوموکوک در ادرار، عکس برداری از ریه اشاره کرد.

در مطالعه‌ای پژوهشی با هدف مقایسه فراوانی عوامل باکتریایی مسبب پنومونی اکتسابی از جامعه و مقاومت آنتی میکروبیال در سالمندان و بالغین جوان‌تر در یکی از بیمارستان‌های آموزشی همدان انجام شده، ۱۰۵ بیمار مبتلا به پنومونی اکتسابی از جامعه شامل ۸۱ فرد سالمند و ۶۹ بالغ جوان‌تر مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه شایع‌ترین پاتوژن‌های به دست آمده در بالغین جوان‌تر عبارت بودند از موراکسالا کاتارالیس (۱۱.۵درصد) استرپتوکک پنومونیه (۱۰.۱ درصد) و استافیلوکک اورئوس (۱۰.۱درصد)  در حالی‌که در افراد سالمند شایع‌ترین ارگانیسم، استرپتوکک پنومونیه (۱۲.۳درصد) بود .

در مطالعه‌ای دیگر که در اهواز انجام شده، از ۳۶۵ بیمار مبتلا به پنومونی اکتسابی ۵۱.۲ درصد آن‌ها مرد و ۴۸.۸ درصد زن بودند. در بجنورد نیز از ۷۸ بیمار مبتلا به پنومونی باکتریال بیمارستانی تعداد ۴۰ نفر (۵۱.۲ درصد) زن و ۳۸ نفر (۴۸.۸ درصد) مرد بودند. در مطالعه‌ای که در ترکیه انجام شده، از بین ۹۷ بیمار ۶۵ نفر (۶۷ درصد) مرد و ۳۲ نفر (۳۳ درصد) زن بوده‌اند  همچنین در مطالعه اوگاجین  و همکاران از ۲۱۳ نفر، ۱۲۷ نفر مرد بودند. در همه مطالعات فوق شیوع پنومونی در مردان بیش از زنان بوده و فقط در مطالعه غفوری و همکاران تعداد زنان مبتلا بیش از مردان است . اگرچه پنومونی اکتسابی  در هر دو جنس می‌تواند رخ دهد، اما در پنومونی ناشی از لژیونلا جنس مرد یک عامل مستعد کننده محسوب می‌شود. ارجحیت پنومونی در مردان در اکثر مطالعات شاید به خاطر وجود سایر ریسک فاکتورها باشد.

یکی از عوامل زمینه‌ساز و موثر در پیش آگهی پنومونی دیابت است

یکی از عوامل زمینه ساز و موثر در پیش آگهی پنومونی دیابت است. اختلالات متابولیک در دیابت می‌تواند ایجاد عفونت را تسهیل سازد. نقایص ایمنی گوناگونی در مبتلایان به دیابت با افزایش خطر عفونت در ارتباط هستند. هر عفونت تنفسی در بیماران دیابتی با افزایش مرگ همراه است و افراد دیابتی با احتمال ۴ برابر بیشتر از افراد غیردیابتی به علت پنومونی و آنفلوانزا می‌میرند. ممکن است افراد دیابتی از نظر عفونت‌های تنفسی اکتسابی نسبت به بقیه افراد حساس‌تر باشند. بیماران دیابتی مبتلا به پنومونی اکتسابی که بستری می‌شوند بیشتر از افراد غیردیابتی در معرض خطر مرگ هستند.

منابع:

*مومن هروی، م و دیگران. (۱۳۹۶). « بررسی عوامل موثر بر پیامد پنومونی اکتسابی جامعه در بیماران بستری در بیمارستان شهید بهشتی کاشان». دوماه نامه فیض. شماره ۲. صص: ۲۰۵-۱۹۷.

*شیبانی، ف و دیگران . (۱۳۹۳). « بررسی فراوانی عوامل اتیولوژیک شایع گزارش شده در پنومونی اکتسابی از جامعه در ایران». مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. شماره ۹. صص :۱۰۰۲-۱۰۱۵.

*صفار، م. ج. (۱۳۹۳). «عفونت‌های مجاری تنفسی تحتانی منجمله پنومونی مروری بر چگونگی برخورد بالینی، تشخی و درمان». مجله تعالی بالینی. شماره ۱. صص: ۴۵-۲۹.

انتهای پیام