به گزارش ایسنا، گل محمدی یکی از گونه‌های گل سرخ (رُز) است و متعلق به گیاهان خانواده Rosaceae و نام علمی آن Rosa damascene و زادگاه آغازین گل محمدی سرزمین کهن ایران و مناطق دیگری از خاورمیانه است.

همزمان با بهار و ماه‌های اردیبهشت و خرداد، گل‌های محمدی با عطری دل‌انگیز محیط پیرامون را عطرآگین می‌کنند.

فرآوری و تولید محصولات متنوع و با ارزش افزوده فرآیندی است که در آن گروه‌های مختلفی از قبیل بهره برداران، صاحبان صنایع، مراکز علمی و دانشگاهی، صادر کنندگان، واردکنندگان و دستگاه‌های نظارتی مشارکت دارند.

گل محمدی؛ داروی ضد افسردگی

محسن پویان، مدیر   پروژه   دهکده گیاهان دارویی جهادانشگاهی خراسان‌جنوبی، در گفت و گو با ایسنا اظهارکرد: از گل محمدی در ساخت برخی داروهای گیاهی از جمله قطره گل سرخ استفاده می‌شود که دارویی ضد افسردگی است.

وی با اشاره به اینکه گل محمدی، درختچه‌ای پر شاخ و برگ با انشعابات فراوان که به خانواده گل سرخ تعلق دارد، افزود: در سطح گیاه تیغ‌هایی وجود دارد که منشأ اپیدرمی دارند و گل‌های آن صورتی و معطر است که در تهیه اسانس و گلاب استفاده دارد .

مدیر   پروژه   دهکده گیاهان دارویی   جهادانشگاهی خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه در گلبرگ‌های آن اسانس وجود دارد که از دو قسمت تشکیل شده است، تصریح کرد: بخشی از آن مایع و "اولئوپتن" نام دارد که روغنی و بسیار معطر و بخش دیگر آن جامد و بی‌بو است به نام "استئاروپتن" که تا 30 درجه سانتی‌گراد حالت جامد دارد .

پویان بیان کرد: در اسانس آن علاوه بر این ماده، "سیترونلول" نیز وجود دارد و مصرف گل آن مفرح و مسهل است و برای رفع اخلاط خونی و درمان یبوست نیز از آن استفاده می‌شود .

وی یادآورشد: در بیماری‌های سردرد، ضعف قلب، تقویت لثه‌ها، زخم دهان و لثه‌ها و به صورت استعمال خارجی برای ترمیم زخم‌ها، رفع بوی ناشی از ترشحات رحمی در زنان و قطع زگیل، ناراحتی‌های پوستی، رویاندن گوشت تازه بر زخم‌های عمیق، تحلیل ورم اعضا، شکستگی اعضا و رفع بدبویی عرق کاربرد دارد .

پویان ادامه داد: از گل‌محمدی در ساخت برخی داروهای گیاهی استفاده می‌شود که برخی از آنها "سنالین"، "پودر سنالین" و "قطره گل سرخ" است .

بررسی گونه‌های برتر گل محمدی در خراسان جنوبی

مرضیه تابع محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان‌جنوبی با اشاره به سایت تکثیر گل محمدی بیرجند، در گفت و گو با ایسنا گفت: این 5000 هکتار وسعت دارد.

وی با بیان اینکه سیستم برای منطقه و شهر بیرجند با اهداف بزرگی تاسیس شده است، افزود: این سیستم منابع آب زیرزمینی را در مواقع سیلاب تغذیه می‌کند و تعداد زیادی درختان مثمر داریم.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه شاید آن چنان که باید به این منطقه اهمیت داده نمی‌شود چرا که اهداف طرح دیده نمی‌شود، تصریح کرد: یکی از مواردی که موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با پیشنهاد مدیریت باغبانی جهاد کشاورزی در حال اجرا دارد، طرح پروژه گل محمدی است.

تابع ادامه داد: سال‌ها است که موسسه جنگل‌ها و مراتع روی بیش از 100 ژنوتیپ گل محمدی از سراسر کشور کار کرده است.

وی افزود: در این تحقیقات، 54 ژنوتیپ گل محمدی که بهترین هستند به استان‌ها فرستاده شد و هر منطقه‌ای از کشور براساس اقلیم خود بهترین‌ها را انتخاب کرده است.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه خراسان بزرگ نیز این کار را انجام داده است، اظهار کرد: 54 ژئوتیپ برتر گل محمدی از موسسه جنگل‌ها و مراتع گرفته وکار کرده است.

تابع ادامه داد: در نتیجه این تحقیقات 13 ژنوتیپ برتر را که به نتیجه رسیده بود، در اقلیم بیرجند کاشتیم و روی آن کار کردیم.

وی بیان کرد: در این مکان کلکسیونی از گل‌های محمدی سازگار با محیط جمع‌آوری شده و مجموعه‌ای برای تکثیر در استان است.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان‌جنوبی اظهار کرد: تمام این ژنوتیپ‌ها برای منطقه ما سازگاری خوبی دارد و باید به باغداران معرفی شود.

تابع ادامه داد: باید امکانات و نیروی کار مهیا شود، تا تکثیر را در این سایت انجام دهیم در غیر اینصورت باغداران باید از استان‌های دیگر استان، قلمه گل محمدی را آورده و این کار به نفع استان نیست.

وی با بیان اینکه پاجوش در سایت تکثیر گل محمدی بیرجند تولید می‌شود، تصریح کرد: امکان اطمینانی که به قلمه است در پاجوش وجود ندارد.

فراهم شدن زمینه تجارت گل محمدی برای کشاورزان

تابع ادامه داد: ظرفیت توسعه قلمه‌های گل محمدی در استان با توجه به شرایط اقلیمی استان وجود دارد اما به دلیل کمبود نیرو توسعه پیدا نمی‌کند.

وی اظهار کرد: گل محمدی در کنار محصولات استراتژیک استان می‌تواند محصول خوبی باشد و در کنار تولید باید به استفاده از صنایع نیز توجه داشت.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان‌جنوبی اظهار کرد: اگر قرار است توسعه گل محمدی را در استان ببینیم مدیران باید صنایع تبدیلی را در این خصوص ایجاد کنند.

تابع ادامه داد: محصول باغداران استان باید بلافاصله به صورت تازه استفاده شود و زمینه ارتباط با تجارت نیز باید برای کشاورز فراهم شود.

وی با اشاره به آفات گل محمدی، بیان کرد: یکی از آفاتی که در استان شایع است، سوسک سرشاخه دار است که مهار آن آسان نیست و گل محمدی نیز می‌تواند مورد هجوم این آفات قرار گیرد.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه لازم است یک کار گسترده برای مبارزه با آفات انجام شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر بهترین کار برای مبارزه با این آفت، هرس شدید است.

فرآوری 50 درصد تولید گل محمدی در خراسان‌جنوبی

مهدی عصمتی پور، معاون بهبود و تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی نیز به ایسنا گفت: ۵۰   درصد تولید گل محمدی استان در داخل استان فرآوری می‌شود.

وی با بیان اینکه   گل محمدی یکی از گیاهان دارویی معطر است و تولید بالایی در کشور دارد،   اظهار کرد: ایران   بعد از ترکیه و بلغارستان در رتبه سوم تولید گل محمدی قرار دارد.

وی افزود: در حال حاضر 1225هکتار از اراضی خراسان‌جنوبی زیر کشت گل محمدی است که 30 هکتار جدیدا اضافه شده است.

معاون بهبود و تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه پیش بینی می‌کنیم، امسال   100 تن از مزارع گل محمدی برداشت داشته باشیم، تصریح کرد: جهاد کشاورزی استان در حال احداث یک مجموعه پنج هکتاری است که دو هکتار از آن سال گذشته و سه هکتار امسال احداث می‌شود.

عصمتی پور   از هفت   هزار گونه گل محمدی در کشور خبر داد و اظهار کرد: 54    ژنوتیپ از گل محمدی در استان شناسایی شده که محققان روی 13 ژنوتیپ در باغ مادری تحقیق می‌کنند.

وی با بیان اینکه با توجه به شرایط استان و خشکسالی چندین ساله، با کاهش کمیت و کیفیت آب مواجه هستیم، افزود:گل محمدی یکی از محصولات مقاوم است که نسبت به خشکی و سرما مقاومت بالایی دارد و با اقلیم استان سازگار است.

معاون بهبود و تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی ادامه داد: گل محمدی   در سال سوم گل می‌دهد و در سال پنجم به اوج گلدهی می‌رسد و هر ساله باغات گل محمدی هرس می‌شود.

صادرات گل محمدی، خراسان‌جنوبی به هندوستان

هاشم ولی پورمطلق رییس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی نیز به ایسنا گفت: گل محمدی یکی از محصولات درآمدزا برای باغداران است.

وی، گل محمدی را گیاهی مقاوم در برابر شوری آب و سرما توصیف کرد و گفت: درخت گل محمدی سال سوم گلدهی کرده و سال پنجم به اوج گلدهی و باروری می‌رسد.

ولی پورمطلق با بیان اینکه هفت واحد فعال فرآوری گل محمدی در استان فعال است، افزود: 50 درصد تولید گل محمدی استان در داخل استان فرآوری می‌شود.

رییس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه خراسان‌جنوبی به هندوستان، صادرات گل محمدی دارد، خاطرنشان کرد:   در استان، شرایط سختی از نظر تنش‌های آبی داریم.

ولی پورمطلق از ارائه   تسهیلاتی کم بهره و بلندمدت برای توسعه کشت گل محمدی در استان خبر داد و یادآور شد: امسال برای اولین بار گل محمدی در برابر خسارت‌ها بیمه شده است.

وی خاطرنشان کرد: آب مزارع کشت الگویی گل محمدی استان مجهز به سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و کم فشار است که از این طریق در مصرف آب بسیار صرفه جویی می‌شود .

برای جلوگیری از خام فروشی در صنعت گل محمدی باید محصول بر پایه دانش تولید شود و در واقع مهم‌ترین فعالیت صنعت همین موضوع است.

گزارش و عکس از سپیده قلندری اسفدن