به گزارش ایسنا، به نقل از مرکز روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در اولین نشست علمی این همایش، پیر الخوری- نماینده سازمان جهانی مالکیت فکری از کشور لبنان، درباره «ضرورت حمایت حقوقی از نمودهای فرهنگ عامه با نگاه ویژه به کشورهای در حال توسعه» سخن گفت.

این پژوهشگر با اشاره به اهمیت انتقال نمودهای فرهنگی از نسل‌های گذشته به نسل‌های جوان، گفت: گاهی نسل جوان در برابر پذیرش سنت‌های فرهنگی مقاومت می‌کند که در این صورت، سیاست گذاری‌های حقوقی جواب‌گو نیست و باید راهکارهای دیگری را برای ایجاد قدرشناسی در جوانان انتخاب کرد.

الخوری افزود: یکی از اتفاقاتی که در این رویه رخ می‌دهد، محو شدن تکنیک‌های ساخت و تولید محصولات سنتی است که باید به گونه‌ای از این نمودهای فرهنگی و شیوه تولید آن‌ها حفاظت کرد.

مریم کریم زاد – سخنران دیگر این نشست درباره «بحثی در مفهوم و کارکردها در سیر مطالعه‌ی فرهنگ عامه در ایران» صحبت کرد.

او با اشاره به اهمیت فرهنگ عامه و توجه به آن، گفت: فرهنگ عامه را می‌توان در سه بخش سنت‌های مادی، رفتاری و گفتاری تقسیم کرد. لباس اقوام مختلف، ظروف، ابزار مختلف، معماری و ... از نمادهای سنت‌های مادی هستند و در بخش سنت‌های رفتاری، مراسم و آیین‌هایی که مثلا در ایام عید یا تولد و... برگزار می‌شود، تعریف میشوند. سنت‌هایی که بسیاری از آن‌ها به عنوان خرافه شناخته می‌شوند.

کریم‌ زاد اضافه کرد: نکته قابل توجه این است که ما نباید از دید قضاوت اخلاقی به سنت‌ها نگاه کنیم چرا که به هر حال سنت‌های عامه فارغ از سیاست گذاری‌ها و تخصیص بودجه‌ها، وجود دارند و مهم این است که آن‌ها را بشناسیم.

او در تشریح سنت‌های گفتاری بیان‌ کرد: ادبیات عامه، مجموعه داستان‌ها، اشعار، لالایی‌ها، ضرب المثل‌ها جزو سنت‌های گفتاری هستند و شاید توجه به آن‌ها، مهمترین اقدام در مسیر توجه به فرهنگ عامه است، به ویژه  در دوره‌انی که ابداعات جدید تکنولوژی مانند تلگرام رواج یافته و دیگر مجال قصه گویی مادربزرگان نیست.

چرا باید از نمودهای فرهنگی حفاظت کرد؟

آخرین سخنران اولین نشست علمی این همایش، حمیدرضا شش جوانی بود و درباره «ضرورت حمایت از نمودهای فرهنگ عامه؛ مطالعه ای از منظر اقتصاد فرهنگی» بیان‌کرد: چرا باید از نمودهای فرهنگی حفاظت کرد؟ اقتصاد جهان از شیوه اقتصاد سخت به سمت اقتصاد نرم در حال تغییر است؛ چنانکه از سال ٢٠٠٣ تا ٢٠١٢ میلادی، صنایع مبتنی بر فرهنگ و هنر در جهان، رشد زیادی داشته و در ٢٠ سال اخیر شاهد چهار برابر شدن کالاهای فرهنگی در جهان بوده‌ایم.

او ادامه داد: اهمیت موضوع آنجاست که مزیت رقابتی کشور ما نسبت به کشورهای دیگر در صنایع فرهنگی است. به عبارت دیگر ما در صنایع سخت، قدرت رقابت با غرب را نداریم اما در حوزه فرهنگ بسیار توانمندیم. تکثر و پیشینه فرهنگی، جاذبه‌های گردشگری، تنوع اقوام و فرهنگ‌ها همه جزو امتیازهای کشور ما به شمار می آید. مضاف بر اینکه، ایران رتبه چهاردهم را در لیست میراث جهانی دارد.

شش جوانی تاکید کرد: با تمرکز و تاکید بر ظرفیت‌های فرهنگی کشورمان در عرصه اقتصادی، ایران می‌تواند با ارتقاء اقتصاد نرم فرهنگی، زمینه پیشرفت در عرصه اقتصاد جهانی را برای خود فراهم آورد.

نگرانی کشورها در زمینه حمایت از فرهنگ عامه

حسن سلیمانی، استادیار دانشگاه آزاد  در دومین نشست علمی همایش ملی حقوق مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط، به بررسی مدل های حمایت از نمودهای فرهنگ عامه پرداخت و گفت: توسعه تکنولوژی سبب شده تا محصولات مبتنی بر فرهنگ عامه در فروشگاه‌ها مشاهده شوند و ممکن است نمودهای فرهنگ عامه ثبت و آگاهی‌های رسمی تجاری صورت بگیرد. همه این‌ها سبب ایجاد نگرانی‌هایی در بین کشورها در زمینه حمایت از فرهنگ عامه شده است.

وی ادامه داد: به همین دلیل در سطح جهان حمایت‌هایی انجام شده تا از نقض مقررات فرهنگ عامه پیشگیری شود. از جمله این اقدامات می‌توان به نگاهی کلی بر وضعیت مقررات کشورها در زمینه حمایت از فرهنگ عامه اشاره کرد.

این استادیار دانشگاه توضیح داد: در این زمینه برخی کشورها معتقد به مقررات کنونی حقوق مالکیت فکری و برخی دیگر به تدوین سیستم جدید و خاص در این زمینه هستند.

هدف وایپو برای حمایت از فولکلور

نبی الله اعظمی، نماینده سابق ایران در وایپو که از دیگر سخنرانان این نشست بود نیز اظهار کرد: حمایت از نمودهای فرهنگ عامه همواره به طرق مختلف و از سوی سازمان‌های مختلف از جمله یونسکو، سازمان ملل و شورای حقوق بشر بوده است.

وی با بیان این که از سال ١٩٦٧ موضوع حمایت از فولکلور در دستور کار وایپو قرار گرفت، بیان کرد: هدف این بود که استفاده نامناسب از نمودهای فرهنگ سنتی در سطح بین المللی پیشگیری شود.  ویژگی‌هایی که برای فرهنگ عامه قائل هستیم با آن چه در حقوق مالکیت معنوی موجود است، می‌تواند متفاوت باشد بنابراین شناسایی آن‌ها کار بسیار مشکلی است.

اعظمی توضیح داد: در سازمان وایپو در زمینه مالکیت معنوی دو گروه مطرح هستند. نخست، کشورهای در حال توسعه مانند آمریکای لاتین است. این گروه معتقدند تدوین سند بین المللی برای حمایت از نمودهای فرهنگی درسطح بین المللی لازم است. اما گروه دوم، مانند کشورهای استرالیا و کانادا (کشورهای توسعه یافته) معتقدند چنین سندی لازم نیست. به این منظور وایپو در سال ٢٠١٥ پیشنهاد کرد تا مجمعی برای این موضوع تشکیل شود ولی کشورهای توسعه یافته با آن مخالفت کردند.

اعظمی ادامه داد: تا زمانی که این اختلاف‌ها و بحث‌ها رفع نشود، کشورهای در حال توسعه مانند ایران باید تلاش کنند قوانین ملی خود را تدوین کنند.

هفتمین همایش ملی حقوق مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط صبح امروز با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مرکز همایش های کتابخانه ملی آغاز به کار کرد و تا ساعت ١٧ امروز 2 خرداد ماه ادامه دارد.

انتهای پیام