به گزارش ایسنا، سیدمجتبی هاشمی روز چهارشنبه، 6 بهمن ماه جاری در همایش ملی بررسی راهکارهای پیشگیری از سرقت علمی با اشاره به سامانه همتاجو که در این همایش رونمایی شد، اظهار کرد: این سامانه حاصل یک طرح پژوهشی است که توسط جهاد دانشگاهی و با حمایت معاونت علمی‌وفناوری ریاست جمهوری (ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و میکروالکترونیک) طراحی و پیاده‌سازی شده است.
رییس ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و میکروالکترونیک معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری افزود: از ضرورت‌های انجام این طرح، لزوم صیانت از حقوق مؤلفان و محققان و تضمین فضای درستکاری علمی در چارچوب اخلاق علمی بوده است که در این زمینه مسلما حاکمیت نیز می‌تواند نقشی مهم و سازنده ایفا کند که همان آگاهی‌سازی، آموزش، ترویج اخلاق علمی و پیشگیری از وقوع سرقت علمی خواهد بود.
وی با اشاره به مشخصات سامانه همتاجو، افزود: نرم‌افزار تشخیص سرقت علمی همتاجو، سامانه‌ای تحت وب است که با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌تواند شباهت‌های متنی موجود میان مقاله علمی مشکوک را با مجموعه مقالات علمی پژوهشی کشور در پایگاه SID استخراج کرده و با استفاده از روشی هوشمند نتایج را بر اساس میزان مشابهت نمایش دهد. قاعدتا این خروجی نیازمند بررسی نهایی توسط یک انسان خبره به عنوان داور یا ارزیاب است تا با توجه به بافتار جمله و اهمیت آن در نوشتار، نسبت به سرقت یا عدم سرقت علمی آن نظر نهایی کارشناسی را ارائه دهد.
هاشمی تصریح کرد: از ویژگی‌های این سامانه، امکان تشخیص جابجایی کلمات، قابلیت شناسایی عبارات جایگزین شده و کشف سرقت‌علمی بازنویسی شده بر مبنای شبکه معنایی (Semantic Network) و روش‌های مشابهت‌یابی معنایی است. به این ترتیب از نقاط قوت این سامانه، تشخیص سرقت معنایی حاصل از بازآرایی معنایی جملات است. بر این اساس ادغام دو جمله در یک جمله و یا شکستن یک جمله به دو جمله قابل تشخیص است. ویژگی دیگر این سامانه، اهمیت دادن به بخش‌های خاص مقاله براساس اهمیت آن بخش در امر سرقت علمی است.
وی ادامه داد: سامانه همتاجو، تمامی مقالات و نشریات علمی منتشر شده در پایگاه نشریات جهاددانشگاهی (SID) را تحت پوشش قرار داده است. این سامانه به صورت مرتب پایگاه داده‌های خود را بروز می‌کند که از طریق آدرس http://hamtajoo.ir قابل دسترس است. فاز بعدی این سامانه، توسعه سیستم تشخیص مشابهت بین زبانی است تا سرقت ترجمه را نیز پوشش دهد.
رییس ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و میکروالکترونیک معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری تولید پیکره ارزیابی جهت بررسی صحت عملکرد سامانه را از ویژگی‌های این سامانه عنوان کرد و افزود: نکته دیگر در این طرح، تولید و ایجاد پیکره‌های زبانی به منظور ارزیابی سیستم‌های مشابهت‌یاب و برای استفاده محققان حوزه پردازش زبان طبیعی است که جهاد دانشگاهی با حمایت معاونت علمی ریاست‌جمهوری آنها را تحت عنوان «پیکره‌های همتا» معرفی و به جامعه دانشگاهی ارائه کرده است.
وی تصریح کرد: این پیکره با بیش از 5هزار سند فارسی، در بخشی از آن موارد سرقت علمی مبتنی بر فرآیند ابهام‌افزایی مصنوعی شامل عملیاتی چون جابه‌جایی کلمات، حذف و اضافه کردن کلمات و جایگزین کردن کلمات با کلمات هم‌معنا و ابهام‌افزایی با کمک عامل انسانی (بازنویسی عبارات) تولید شده است.
این مدیر ارشد در حوزه فناوری اطلاعات توضیح داد: پیکره مشابهت‌یابی همتا-2 با بیش از 2500 سند انگلیسی است که در آن برای تولید موارد تقلب از دو فرایند ابهام‌افزایی «مصنوعی» و ابهام‌افزایی «شبیه‌سازی شده یا انسانی» استفاده شده است؛ همچنین پیکره مشابهت‌یابی همتا-1 نیز مشتمل بر بیش از 20 هزار سند فارسی و انگلیسی است. اسناد انگلیسی به عنوان اسناد مرجع و اسناد فارسی به عنوان اسناد مشکوک به تقلب در نظر گرفته شده و موارد سرقت علمی در آنها درج شده است.
هاشمی به مسابقه علمی در حوزه سرقت علمی که توسط جهاد دانشگاهی و رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی صورت گرفت، نیز اشاره کرد و گفت: نهایتا در راستای این طرح، دو مسابقه علمی بین‌المللی در بحث تشخیص تقلب نیز برگزار شده است که این بحث در فضای آکادمیک کشور مورد توجه ویژه قرار گرفته و تیم‌های تحقیقاتی توانمندی‌های خود را در این طرح محک زده‌اند. این همایش به ارائه دستاوردهای تیم‌های شرکت‌کننده در مسابقه بین‌المللی سرقت علمی نیز پرداخت.
وی با تقدیر از پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی در راستای توجه بر تولید علم و اخلاق مداری در تولید علم بر لزوم توجه به یک اکوسیستم توسعه محتوا اشاره و خاطرنشان کرد: در واقع، ایجاد چنین اکوسیستمی (طراحی سامانه، تولید پیکره، برگزاری مسابقه) می‌تواند امکانات فنی و پژوهشی را متناظر با نیازهای کشور جهت‌دهی و هدایت کند تا با همکاری، همدلی و عزم ملی، فضای سالم علمی و پژوهشی در کشور همچنان حفظ شده و تثبیت شود.
انتهای پیام
نظرات