اکبر نصراللهی می‌گوید، هرگاه رسانه‌ای خبر مهمی در اختیار داشته باشد اما از صحت آن مطمئن نباشد، می‌تواند با استفاده از تاکتیک ذکر منبع خبر، از خود سلب مسئولیت کند.

مثال او در این زمینه این است که اگر خبری مانند اینکه «اوباما ترور شد» به دست خبرنگاری ایرانی برسد، چون نمی‌تواند خود به امریکا برود و از درستی خبر مطمئن شود، می‌تواند خبر را از یک منبع معتبر مثلا خبرگزاری فرانسه نقل کند.

این مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار بخش رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره اینکه خبرنگاران چگونه می‌توانند ضمن حفظ سرعت، اخباری با صحت و دقت کافی منتشر کنند؟ اظهار کرد: صحت، سرعت، دقت و جامعیت از اصول ابتدایی و مبانی خبر است و باید به همه این اصول توجه کرد. اگر می‌خواهیم سریع‌تر خبری را انتشار دهیم، باید به این فکر کنیم که چرا سرعت برایمان مهم است. قطعا هدف ما از سرعت، حفظ مخاطبان فعلی، جذب مخاطبان جدید و اعتبارافزایی است، اما اگر فقط به فکر سرعت باشیم و به صحت خبر توجه نکنیم، همه اینها را از دست می‌دهیم؛ اعتبار رسانه ما کاهش می‌یابد، مخاطبان فعلی از دست می‌روند و مخاطبان جدید هم جذب رسانه ما نخواهند شد.

او ادامه داد: هنر رسانه و خبرنگار این است که در عین توجه به درستی خبر، سریع‌تر از دیگران خبر را منتشر کند. اگر هم خبر سریع منتشر شود اما غلط باشد، آن‌چه را که به دنبالش هستیم، از دست می‌دهیم.

نصراللهی در پاسخ به این پرسش که خبرنگار چگونه می‌تواند در سریع‌ترین زمان ممکن، خبرهای صحیح منتشر کند، گفت: در این زمینه تاکتیک‌ها و شگردهایی وجود دارد. گاهی خبرنگار می‌شنود که خبر مهمی رخ داده، اما درباره صحت آن خبر تردید دارد. در چنین مواقعی باید از تاکتیک منبع خبر استفاده کرد؛ یعنی منبع خبر را اعلام می‌کنیم و خبری را که مطمئن نیستیم درست است یا غلط، منتشر می‌کنیم.

او افزود: ممکن است خبری غلط باشد و حتی انتشار آن تبعات حقوقی داشته باشد. اگر چنین خبری مورد نیاز مخاطب باشد و مخاطب متوجه شود که رسانه‌ای آن را در اختیار داشته و منتشر نکرده، باز هم اعتبار رسانه از بین می‌رود. بنابراین در چنین مواردی می‌توانیم با ذکر منبع خبر از خود سلب مسئولیت کنیم؛ یعنی اگر خبر غلط بود، هزینه‌ای برای رسانه در پی نخواهد داشت یا هزینه‌های آن کمتر می‌شود. به عنوان مثال اگر خبری مانند اینکه «اوباما ترور شد» به دست شما برسد، شما نمی‌توانید خودتان به امریکا بروید و ببینید این اتفاق افتاده است یا نه. بنابراین خبر را از یک منبع موثق نقل می‌کنید و می‌نویسید خبرگزاری فرانسه از ترور شدن اوباما خبر داده است. اگر این خبر درست باشد، شما وظیفه خود را به‌درستی انجام داده‌اید و اگر نه، با ذکر منبع از خود سلب مسئولیت کرده‌اید.

این مدرس دانشگاه در ادامه در پاسخ به این پرسش که اگر رسانه‌ای با انتشار خبر نادرست، اعتماد مخاطبانش را از دست داد، چگونه می‌تواند دوباره این اعتماد را به دست بیاورد؟ اظهار کرد: اگر در متن خبر بیاورید که فلان وزیر یا مدیر اعلام کرده که فلان هنرپیشه از دنیا رفته است، چنانچه مشخص شود خبر اشتباه بوده، می‌توانید شفاف و مستند بگویید فلان مسئول این خبر را به ما داده بود. اگر رسانه با صداقت و هوشمندی عمل کند، از اعتبارش کاسته نمی‌شود.

او ادامه داد: به عنوان مثال ممکن است پلیس خبری را اعلام کند، یا قوه قضاییه از دستگیری فردی خبر بدهد و یا یک نهاد آمار کشته‌شدگان در زلزله را اعلام کند. رسانه نمی‌تواند از صحت این اخبار کاملا مطمئن شود و مثلا برود تعداد کشته‌های زلزله را بشمارد. به همین دلیل بهترین راه این است که منبع خبر را بگوید تا بعدا در صورت اثبات نادرستی خبر بتواند بگوید پیش‌تر فلانی چنین چیزی را گفته است. اما گاهی رسانه‌ها می‌خواهند زرنگی کنند و بگویند خبر را ما تولید کرده‌ایم، به همین دلیل منبع را ذکر نمی‌کنند. در صورتی که با این کار وقتی نادرستی خبر مشخص شود، اعتبار رسانه از بین می‌رود.

نصراللهی همچنین اظهار کرد: در عصری که با تعدد و کثرت رسانه‌ها، رقابت فوق‌العاده فشرده شده، رسانه‌ای موفق است که بتواند زودتر از دیگران خبرهای درست را منعکس کند. شروع قبل از دیگران از شاخص‌های مهم توان، قدرت و موفقیت رسانه است. به همین دلیل رسانه‌ها به جهت‌دهی به مخاطبان قبل از دیگران اصرار دارند. چون هر رسانه‌ای که شروع‌کننده باشد، افکار عمومی را شکل می‌دهد.

او افزود: درباره همین خبر عمل جراحی مقام معظم رهبری، اتفاق مثبتی که افتاد این بود که قبل از اینکه رسانه‌های بیگانه جهت‌دهی و شبهه‌افکنی کنند، خود مسئولان خبر دادند و قدرت مانوور را از دشمنان گرفتند. افکار عمومی مثل لوح سفید است. هر کس زودتر روی این لوح چیزی بنویسد، اثرگذارتر است. کسی که دیرتر نوشتن را شروع کند، مشخص نیست بتواند جای خالی روی لوح پیدا کند و اگر هم جایی پیدا کند، مشخص نیست بتواند اثری را که دیگران گذاشته‌اند، از بین ببرد.

این مدرس دانشگاه سپس تأکید کرد: با وجود فشرده شدن رقابت بین رسانه‌ها، نباید بیش از حد در انتشار اخبار شتاب کرد و به انتشار اخبار خلاف واقعیت پرداخت.

انتهای پیام