دوم اسفندماه سال گذشته «خانه‌ی باستان‌شناسان» با هدف برطرف کردن مشکلات این حوزه و استفاده از نظر پیشکسوتان حوزه‌ی باستان‌شناسی، با حضور باستان‌شناسان پیشکسوتی که تعدادشان کمتر از انگشتان دست بود، افتتاح شد.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، هرچند بیشتر پیشکسوتان حوزه‌ی باستان‌شناسی با ایجاد این خانه مخالف بودند و آن را اقدامی بیهوده می‌دانستند، اما متولیان وقت سازمان میراث‌ فرهنگی، در بوق و کرنا کردند که با استفاده از نظر پیشکسوتان میراث فرهنگی، این خانه را افتتاح می‌کنند و در نهایت هم با مرمت خانه‌ی پدری «جلال آل احمد»، «خانه‌ی باستان‌شناسان» را افتتاح کردند و نامش را «خانه‌ی همدلی باستان‌شناسان» گذاشتند.

انجام اقدامات مورد نیاز برای این طرح تا زمان افتتاح، برعهده‌ی مدیرکل وقت اداره‌ی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران - محمدحسین فرمهینی فراهانی - (که اکنون نیز با اداره‌ی میراث فرهنگی تهران همکاری می‌کند) بود و حتی پس از افتتاح هم قرار شد مدیریت‌ها برعهده‌ی آن اداره کل باشد. البته این تصمیم، باعث شگفتی برخی کارشناسان شد.

محمدشریف ملک‌زاده - رییس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - هنگام افتتاح این خانه، ریاست آن را به پیشکسوتان این حوزه سپرد، تا طرح‌های تحقیقاتی خود را اجرایی و عملیاتی کنند. او با تأکید بر این‌که در اجرای این طرح شعار نمی‌دهد، پژوهشگاه سازمان را موظف کرد تا نیازهای مالی و معنوی این خانه را برآورده کند؛ اما مشخص نشد که منظور از «پیشکسوت حوزه‌ی باستان‌شناسی» دقیقا چه کسانی بودند.

این خانه پس از گذشت چندماه (در حالت بسیار خوش‌بینانه کمتر از شش‌ماه) تقریبا به حالت نیمه‌تعطیل درآمد.

به گفته‌ی مستأجران این خانه که چند روز قبل از بازگشایی آن به‌عنوان «خانه‌ی باستان‌شناسان» مستأجر بخشی از خانه‌ی پدری جلال آل احمد شدند، هر روز یکی از کارشناسان میراث فرهنگی استان تهران در پشت میز این خانه می‌نشینند؛ اما تا کنون چند باستان‌شناس پیشکسوت برای برطرف کردن مشکلات، بیان نظرات یا همدلی با یکدیگر، پا به این خانه گذاشته است؟ خانه‌ای که به اعتقاد برخی باستان‌شناسان و آن‌طور که از شواهد پیداست پس از افتتاح، بسته شد.

مراسم افتتاح خانه باستان‌شناسان

مهم‌ترین نکته‌ای که درباره‌ی افتتاح این خانه در آن زمان به‌طور دائم مطرح می‌شد، بحث حضور پیشکسوتان بود، پیشکسوتانی مانند دکتر صادق ملک شهمیرزادی، دکتر حکمت‌الله ملاصالحی، دکتر میرعابدین کابلی، دکتر محمدرحیم صراف، دکتر مهدی رهبر و محمود موسوی، کسانی که حتی در زمان افتتاح خانه هم در مراسم حضور نداشتند و برخی از آن‌ها قبل از افتتاح خانه و پس از آن،‌ چندبار مخالفت خود را با این کار اعلام کردند و آن را یک کار سیاسی و فرمایشی دانستند.

حکمت‌الله ملاصالحی که بیش از 25 سال از آغاز فعالیت‌های اجرایی او در حوزه‌ی باستان‌شناسی می‌گذرد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در این زمینه تصریح کرد: ایجاد خانه‌ی باستان‌شناسی ترفندی برای پوشاندن همه‌ی خیانت‌هایی بود که مسوولان وقت در حال انجام دادن آن بودند.

میرعابدین کابلی که سال‌ها در محوطه‌ی باستانی شوش کاوش کرده است نیز این اقدام را فرمایشی دانست و تأکید کرد: در مدتی که این خانه برپا بود، به آن وارد نشدم.

محمود موسوی که سال 1375 از سازمان میراث فرهنگی بازنشسته شد نیز یکی دیگر از مخالفان ایجاد این خانه است.

محمدرحیم صراف هم که حدود نیم قرن در محوطه‌های باستانی مانند هگمتانه، بیشابور و چشمه‌علی شهرری کاوش کرده، گفت که با ایجاد این خانه از ابتدا مخالف بوده است.

عمران گاراژیان که از سال 1374 به فعالیت‌های باستان‌شناسی وارد شده است، نیز با ایجاد چنین خانه‌ای برای باستان‌شناسان مخالفت کرده بود و او هم مانند دکتر صادق ملک شهمیرزادی - از پیشکسوتان این حوزه - حتی راه این خانه را نمی‌داند.

مهدی رهبر که سال 1379 بازنشسته شد و تا آن زمان، بیش از 40 سال در حوزه‌ی باستان‌شناسی فعالیت کرده بود، ایجاد خانه‌ی باستان‌شناسان را در آن زمان، «فعالیتی برای بهره‌برداری‌های سیاسی متولیان وقت سازمان میراث فرهنگی» دانست و به خبرنگار ایسنا گفت: اگر این خانه در آن زمان ایجاد نمی‌شد،‌ بیشتر موافق فعالیت آن بودم.

همچنین ناصر پازوکی که از سال 1375 کار خود را در زمینه‌ی باستان‌شناسی آغاز کرد و سال گذشته بازنشسته شد، یکی از معدود باستان‌شناسانی بود که پس از ایجاد این خانه به آن رفت؛ اما او نیز درباره‌ی فعالیت‌های این خانه که قرار بود مکانی برای همدلی باستان‌شناسان باشد، به خبرنگار ایسنا گفت: در چند باری که به این خانه رفتم، کار خاصی انجام نشد و مسوولان مدام در حال انجام کارهای مقدماتی بودند.

در میان مسوولان فعلی سازمان میراث فرهنگی نیز رییس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - جلیل گلشن - که او نیز یکی از باستان‌شناسان قدیمی است، با این اقدام مخالف است. همچنین حمیده چوبک - رییس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی - نظری برخلاف دیدگاه همکاران خود درباره‌ی ایجاد خانه‌ی باستان‌شناسان ندارد.

او در این‌باره به خبرنگار ایسنا گفت: معتقدم پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی اولین و آخرین خانه‌ی باستان‌شناسی است که در آن برای همیشه روی همه‌ی باستان‌شناسان باز است، نمی‌توانیم در خانه‌ی دیگری را بزنیم.

وی با بیان این‌که من حتی نمی‌دانم این خانه کجا قرار دارد، افزود:‌ امیدوارم بتوانیم حضور همه‌ی پیشکسوتان و کارشناسان آینده‌ی این حوزه را برای همیشه در کنار خود و در پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی داشته باشیم؛ باید این خانه را سامان‌دهی و فضا را برای حضور باستان‌شناسان آماده کنیم.

انتهای پیام