/بررسي شعر كوتاه/ مفتون اميني: شعر كوتاه شعر كوچك نيست
مفتون اميني كمبود وقت و بيحوصلگي مخاطب را از دلايل استقبال از شعر كوتاه ميداند و معتقد است كه شعر كوتاه شعر كوچك نيست؛ بلكه شعرهاي كوتاه نيز ميتوانند ارزشمند باشند.
اين شاعر در گفتوگو با خبرنگار بخش ادبيات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با اشاره به دلايل گرايش شاعران به شعر كوتاه در سالهاي اخير، گفت: گرايش به شعر كوتاه اقتضاي رواني معاصران ماست؛ مخاطبان اكنون حوصلهي خواندن مطالب بلند را ندارند كه آيا از خواندن آن نتيجهاي بگيرند يا نه. مخاطب دوست دارد كتابي را در اتوبوس يا محل كارش باز كند و چند شعر كوتاه بخواند؛ در نتيجه اين نوع شعر اكنون مناسب فراغت مخاطبان و روحيات شاعران است.
او در ادامه دربارهي ويژگيهاي شعر كوتاه گفت: شعر كوتاه مساوي با شعر كوچك نيست؛ شعر ممكن است بزرگ و ارزشمند باشد؛ اما رباعي باشد. برخي خيال ميكنند اگر شعر كوتاه شد، ديگر آرايش زباني و صناعي ندارد.
مفتون اميني دربارهي امتزاج شعر كوتاه با ديگر قالبهاي ادبي، گفت: برخي چون اصطلاحات را نميدانند، تا جملهاي زيبا شد، به آن شعر مي گويند؛ در حاليكه اكثر شعرهاي كوتاهي را كه من ميبينم، ارزش هنري و آهنگ ندارند. در شعر كوتاه، كلمات بايد روي هم بخوابند و سليس باشند. برخي فكر ميكنند اگر نكتهاي در شعر باشد، كافي است؛ در حاليكه اگر شعر زيبايي هنري نداشته باشد، به جملات قصار، نصيحت و حكايت نزديك ميشود. شعر كوتاه و هايكو با شعارهاي اخلاقي نزديكي ندارند.
او سپس دربارهي كيفيت شعرهاي كوتاه ارائهشده، عنوان كرد: كساني چون رسول يونان، گروس عبدالملكيان، شمس لنگرودي و ديگران ضرورتهاي شعر كوتاه را رعايت ميكنند.
اين شاعر سپس دربارهي هايكوسرايي در سالهاي اخير، بيان كرد: هايكو تعريف شده است و در هند، ژاپن، چين و حتا آمريكا سروده ميشود. در فارسي چون نميشود هجاگرايي را كه در هايكوي ژاپني هست، اجرا كرد، ميگويند لازم نيست هايكو هجايي باشد و ميتواند مانند وايكاهاي چيني باشد. چند هايكو ميشود يك وايكا. در نتيجه، اين اصول تاريخي رها شده و بيقاعده گفتن رسم شده است. آنچه كه چاپ ميشود، اغلب هايكو نيست. هايكو بايد بسيار كوتاه باشد. اگر بشود از هايكويي كم كرد، ديگر هايكو نيست. هايكو شعري رياضي است؛ مانند شعر حافظ است كه نه ميشود از آن چيزي كم كرد و نه چيزي به آن اضافه كرد. مانند دايره كه نميشود از آن نقطهاي كم كرد. همچنين بايد در آن نكتهاي باشد كه قبلا گفته نشده نباشد.
مفتون اميني سپس دربارهي جذب مخاطب شعر توسط شعرهاي كوتاه، گفت: مردم خودشان شعر كوتاه ميسازند. حميد مصدق شعري بلند دارد كه مردم خودشان قسمتي از آن را انتخاب كردهاند و استفاده ميكنند؛ «تو اگر بنشيني، من اگر بنشينم، چه كسي برخيزد». يا شعري كه فريدون مشيري دارد كه چند سطر ابتدايي آن باب شده است؛ «بي تو مهتابشبي باز از آن كوچه گذشتم» كه به نظر من، كل شعر همين است. مردم خودشان آن قسمتي را كه دوست دارند، بيرون ميكشند. اين اتفاق در شعر سپيد رخ داده است. اما بايد اين شعرها به گونهاي باشند كه ترنمپذيري و سليس بودن را داشته باشند تا مخاطب را جذب كنند.
او سپس در ادامه دربارهي تأثير كميت شعر در ارزشمند بودن آن، گفت: برخي شعرهاي بلند ميگويند و بازار شعر را خراب ميكنند. آنها فكر ميكنند بايد طولاني شعر بگويند تا هم خودشان راضي شوند و هم مخاطب. من شعر كوتاهم بين 15 تا 20 خط است. فاصلهها را هم خط ميدانم كه با ستاره مشخص ميشوند كه مهم هستند و جزو شعرند.
او افزود: از نظر من، شاعر اراده كند، ميتواند شعر را در همين ميزان يعني 15 تا 20 سطر ارائه بدهد. بيشتر از اين، حوصله را سر ميبرد. شعر اصولا در سطر بيستم تمام ميشود و در ادامه فقط كش ميآيد؛ زيرا شاعران فكر ميكنند هرچه شعر طولاني باشد، بهتر است. يكي از ويژگيهاي شعر خوب اين است كه با ادبيات امتزاج داشته باشد و رگههايي از ادبيات در شعر باشد. اين المانها براي خوب تمام كردن هر شعري لازم است. شعر بايد ادبيات داشته باشد. ما همزمان، هم ادبيات كوچه را و هم ادبيات فاخر را ميخواهيم.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات