/ارزيابي طنز در دهه‌ي 80/ خليل جوادي: زبان طنز تند و تيزتر و انتقادي‌تر شده است
خليل جوادي در ارزيابي خود از طنز دهه‌ي 80 عنوان كرد: طنز دهه‌ي 80 را طنز منتقدي مي‌بينم كه با رويكرد سياسي، اجتماعي و فرهنگي گام برداشته است.
اين طنزپرداز در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، عنوان كرد: طنز همواره منتقد بوده است؛ حتا سال‌ها پيش. طنز مشروطه هم دستمايه و بن‌مايه‌اش، مسائل اجتماعي بوده و سياست‌هاي غلط دولت را نقد مي‌كرده است و ما روزنامه‌هايي چون «نسيم شمال» و اشخاصي چون دهخدا را داشته‌ايم؛ اما اين مسير همواره براي ما دچار فراز و نشيب بوده است. زماني كه فضا كمي بازتر بوده، طنز عمق بيش‌تري يافته و در زماني كه محدوديت‌هاي بيش‌تري وجود داشته، طنز از حالت عميق به فكاهه نزديك شده و رنگ عوض كرده؛ اما همواره تمايل به طنز سياسي و اجتماعي وجود داشته است.
او در ادامه با اشاره به ويژگي‌هاي ادبيات طنز در دهه‌ي 80، عنوان كرد: در دهه‌ي 80، زبان طنز تند و تيزتر و انتقادي‌تر شده است؛ زيرا مسائل و مشكلات ما نيز در اين دهه بيش‌تر شده است.
جوادي همچنين افزود: طنز دهه‌ي 80 به اين‌سو رفته است كه با زبان مردم حرف بزند. اصطلاحات شعر كلاسيك در طنز كم‌تر شده و گرايش شاعران جوان به سوي زبان عاميانه است. خود من نيز در طنزنويسي‌ام تعمد دارم كه با زبان مردم كوچه و بازار حرف بزنم. اين سبب مي‌شود مردمي كه فرصت ندارند، نيز اين آثار را بخوانند و در لحظه درك كنند.
اين طنزپرداز با اشاره به نقش فوق‌العاده‌ي اينترنت و بلوتوث در گسترش طنزنويسي، گفت: اينترنت و بلوتوث رسانه‌هاي وسيعي هستند كه حتا بردشان از صدا و سيما هم مي‌تواند بيش‌تر باشد.
او با اشاره به شعر «محكمه الهي» خود كه از طريق بلوتوث گسترش يافت، گفت: اين شعر را همه‌ي مردم از طريق بلوتوث دريافت كردند، حتا فارسي‌زباناني از كشورهاي ديگر نيز اين شعر را شنيدند. اين به كمك تكنولوژي و رسانه‌هاي مجازي فراهم شده است كه ما در دهه‌ي 80 از آن‌ها برخوردار شديم.
جوادي سپس به علت گسترش طنزنويسي در فضاي مجازي اشاره و عنوان كرد: محدوديت رسانه‌هاي رسمي سبب شد كه طنز به رسانه‌هاي ديجيتال برود. خود من اكنون در راديو برنامه‌ي طنزي را اجرا مي‌كنم كه زنده پخش نمي‌شود؛ بلكه توليدي است و از هر 10 برنامه‌ي من، پنج برنامه پخش نمي‌شود. اين سبب مي‌شود كه طنز به فضاي مجازي كوچ كند.
او همچنين عنوان كرد: گسترش طنز در فضاي مجازي تأثير فوق‌العاده‌اي بر اين ادبيات نهاده و به طنز اين امكان را داده است كه بارها شنيده شود؛ زيرا فرد مي‌تواند شعري را كه در موبايلش دارد، چندين‌بار بشنود. از سوي ديگر، اين تكنولوژي عموميت زيادي دارد و طنز را در دسترس‌تر كرده است؛ در نتيجه، اين رسانه‌هاي مجازي بسيار قوي‌تر از رسانه‌هاي رسمي عمل كرده‌اند.
اين طنزپرداز همچنين در مقايسه‌ي طنز منثور و منظوم، عنوان كرد: شعر ويژگي‌هايي دارد كه سبب مي‌شود بيش‌تر به دل بنشيند و چون از صنايع بديعي استفاده مي‌كند، جذاب‌تر است. البته شايد علاقه و ذوق من اين را مي‌گويد و من شعر را جذاب‌تر مي‌دانم؛ اما يك نثر قوي از يك شعر ضعيف بهتر است و فكر مي‌كنم آن چيزي كه در آن رگه‌هاي هنري وجود داشته باشد و صاحب قلم، استادانه آن را پردازش كند، موفق خواهد بود.
خليل جوادي جايگاه طنز مكتوب را جايگاهي خاص دانست و گفت: طنز مكتوب هميشه اول است و بعد فيلم و نمايشنامه مي‌شود؛ بنابراين طنز مكتوب را مي‌توان پايه و اساس ساير طنزها دانست.
او همچنين درباره‌ي كم‌تعداد بودن طنزپردازان اظهار كرد: در هر رشته‌اي هنرمندان زيادي كار مي‌كنند؛ اما برخي ديده مي‌شوند و برخي ديده نمي‌شوند. در طنز نيز به همين صورت است. ما طنزپردازان زيادي را داريم؛ اما آن‌هايي كه ديده مي‌شوند، كم هستند كه دليل اين امر را مي‌توان در كم بودن فضا براي ارائه‌ي طنزها دانست.
اين طنزپرداز افزود: اساسا طنز مسؤولين را قلقلك مي‌دهد و مسؤولين با اين گونه‌ي ادبي با احتياط برخورد مي‌كنند. سردبيران و مديران مسؤول هم بايد با احتياط برخورد كنند. اكنون طنزهاي ژورناليستي آبكي زياد ديده مي‌شود؛ اما با طنزهاي جدي با احتياط برخورد مي‌شود.
او مهم‌ترين مشكلات طنزپرداز را وجود خط قرمزها خواند و گفت: خط قرمزهايي كه از نظر من، خط قرمز نيستند، مهم‌ترين مشكل طنزپردازي هستند. مديران كم‌دانش و سطح پاييني كه جايگاه خود را از هر چيزي برتر مي‌دانند و به فكر فرهنگ و ادب نيستند، اين خط قرمزها را ايجاد مي‌كنند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات