استاندار آذربايجان‌شرقي خرداد سال‌جاري از انعقاد تفاهم‌نامه جديد بين وزارت كشور و واگن‌ساز چيني براي ساخت 315 واگن قطار شهري تبريز، اصفهان و شيراز خبر داد اما مسئولان وزارتخانه‏هاي صنايع‌ومعادن و كشور، بعد از بازديد سال گذشته از كارخانه واگن‌ساز چيني و تاييد اين که آن‏ها بعد از دو سال‌ونيم از عقد قرارداد، هيچ‌گونه اقدامي انجام نداده‏اند، تصميم گرفته بودند که اين سفارش را به واگن‌سازان داخلي بدهند. به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، منطقه آذربايجان‌شرقي، يک هيئت بلندپايه دولتي در استان آذربايجان‌شرقي، سفري 10 روزه به چين داشت تا از کارخانه واگن‌سازي اين کشور در بخش خصوصي بازديد کند. در راس اين گروه چهره‌هايي مانند استاندار آذربايجان‌شرقي، نماينده مجلس، رييس شوراي اسلامي شهر تبريز، فرماندار، معاون عمراني استاندار، معاون برنامه‌ريزي استانداري، مشاور امور بانوان استانداري، مديرعامل سازمان قطار شهري تبريز و برخي ديگر از مسئولان استان حضور داشتند. سفر با هدف بازديد از کارخانه واگن‌سازي شانگهاي، رايزني براي خريد واگن‌هاي خط اول متروي تبريز و تلاش براي انتقال فناوريهاي روز انجام گرفت. اين سفر 10 روزه به 4 استان چين از جمله پکن و شانگهاي، در حالي انجام گرفته بود که چندسال پيش نيز با همين هدف سفري به چين صورت گرفت و آن زمان ضرورت اين سفر، آن‌هم با حضور مسئولان بلندپايه استان و مهم‌تر از آن نماينده مجلس، مشخص نبود! نکته قابل توجه اين است که در بين افراد اين هيئت، تنها مديرعامل سابق سازمان قطار شهري تبريز سررشته‌اي در موضوع خريد واگن براي مترو داشت و حضور مشاور امور بانوان استانداري، رئيس شوراي شهر که پزشکي هسته‌يي خوانده و عضو کميسيون برنامه و بودجه که رشته تحصيلي‌اش دامپزشکي بوده، در آن سفر تخصصي سوال برانگيز بود. در همان زمان، "عبابافي"، مديرعامل سابق قطار شهري تبريز، در گفت‌وگو با ايسنا، عدم اقدام به كار واگن‏ساز چيني را رد و اظهار کرده بود که با آنكه كار طراحي واگن طولاني شده، ولي اكنون اين كار اتمام يافته و شركت چيني وارد فاز ساخت واگن شده است و با پرداختي که سازمان قطار شهري تبريز، سال گذشته از طريق شركت مادر تخصصي حمل‌ونقل ريلي ايران به اين شركت چيني داشته، قرار شد بعد از امضاي تفاهم‌نامه طي 18 ماه اين واگن‌ها به ما تحويل داده شود. اين در حالي است که "طاهري"، مديرعامل واگن‌سازي پلورسبز کرمان، آنچه را که در بازديد از شرکت چيني مشاهده کرده، متفاوت از اظهارات عبابافي دانسته و تصريح کرده که در بازديد از شركت چيني، آنان فقط قسمتي از توانايي‌هايشان را نشان دادند و اعلام كردند تا زماني كه پيش‌پرداخت واريز نشود، كار طراحي و اجرا را شروع نمي‏كنند و تا جايي كه من مي‌دانم مشخصات فني اين واگن‌هاي قطار شهري هنوز مشخص نشده است. آن وقت چگونه چيني‌ها طراحي را انجام داده‏اند؟! علاوه براين، طبق برنامه قرار بود بدنه واگن‌‏هاي آذربايجان‌شرقي و دو استان ديگر از فولاد كربن استيل ساخته شود که در بازديد از كارخانه چيني، مشخص شد آنها هيچ‌گونه تجربه‏اي در ساخت بدنه كربن استيل براي ساخت واگن مترو ندارند؛ در حالي که بدنه طراحي شده واگن ملي كشور، فولاد كربن استيل است و قابليت تغيير بر اساس شرايط جغرافيايي استان‌ها را نيز دارد. با وجود آنکه برخي مسئولان مدعي بودند چيني‌ها ظرف 18 ماه، يعني تا پايان اسفند 1389، اولين سري واگن‏ها را تحويل خواهند داد، اما با توجه به مشاهدات مسئولان، تا بهمن سال گذشته چيني‌ها هيچ‌گونه طراحي را شروع نكرده‌ بودند كه بخواهند اسفند 1389 واگني را تحويل دهند. ضمن اين که اگر در همان بهمن ماه، براي طرف چيني گشايش اعتبار مي‌شد، حداقل زمان تحويل اولين سري از واگن‌ها توسط چيني‌ها 28 ماه پس از شروع بود، نه 18 ماه. اين در حالي است که با توجه به ساخت واگن ملي در کشور، واگن‌سازان داخلي از نظر طراحي يك سال و نيم از سازنده چيني جلوتر هستند و در صورت ارائه اين سفارش به آنها، تحويل اولين سري از 315 واگن قطار شهري 18 ماه تخمين زده مي‏شود. علاوه بر اين، "طاهري" از کاهش هزينه طراحي و قطعات وارداتي از اروپا و افزايش كيفيت محصول ساخت داخل، با توجه به قطعات و نظارت مشاور اروپايي نسبت به سازندگان چيني در صورت واگذاري توليد 315 واگن قطار شهري تبريز، اصفهان و شيراز به سه واگن‌ساز داخلي خبر داده بود. جالب است که برخي مسئولان با اشراف به اين موضوع، در حالي دليل واگذاري اين سفارش به چيني‏ها را عدم توانايي سازندگان داخلي عنوان مي‏کنند که، مديرعامل سابق سازمان قطارشهري تبريز بر پايين بودن كيفيت محصولات چيني اذعان داشت و براي رفع كيفيت پايين محصولات چيني، از ملزم کردن سازنده چيني به تامين 60 درصد قطعات از طريق شركت‏هاي اروپايي خبر مي‏دهد. اگرچه آن زمان به گفته "احمد عليرضابيگي"، استاندار آذربايجان‌شرقي، طبق قرارداد جديد براي هماهنگي و تسريع در تحويل واگن‌هاي قطار شهري تبريز مقرر شده 20‌ درصد ساخت واگن‌ها در کشور چين و 80 ‌درصد بقيه با همکاري آن کشور و با مشارکت سرمايه‌گذاران و بخش خصوصي در تبريز صورت گيرد. اين در حالي است که "رزازي"، مديرعامل سابق واگن پارس، با تاکيد بر اينکه ساخت کارخانه جديد توجيه اقتصادي و زماني ندارد، افزوده بود: تا بهره‌برداري از كارخانه، حداقل دو سال و نيم زمان نياز است كه در اين مدت، نه تنها واگنهاي مورد نياز، توليد شده و ديگر احتياجي به كارخانه جديد نيست، بلكه ظرفيت مازادي به كارخانه‌هايي كه ظرفيت خالي دارند، اضافه مي‌شود. اگرچه برخي از مسئولان معتقدند واردات واگن از چين منجر به انتقال تکنولوژي به داخل مي‏شود، اما اگر قرار بود انتقال تکنولوژي به داخل کشور فقط از طريق واردات، آن‌هم تنها از چين صورت گيرد، بعد از ورود واگن‏هاي چيني از ابتداي افتتاح قطار شهري در ايران، اين کار بايد صورت گرفته باشد. "ولي‌الله روشن"، مديركل دفتر پروژه‏يابي جهاد دانشگاهي نيز با بيان اينكه هر كجا كه خارجي كم آورده و پروژه‌ را رها كرده است، از جهاد دانشگاهي كمك خواسته‌اند، يادآور شد: "طي گفت‌وگويي كه با ايدرو داشتيم، به آن‌ها خاطرنشان كرديم در صورتي كه تست برق و الكتريكال ساخت واگن را به جهاد دانشگاهي بسپاريدف ابتدا با 20 درصد بومي‌سازي شروع مي‌كنيم و در پايان 90 درصد بومي تحويل مي‌دهيم. 10 درصد باقي هم برند شركت اروپايي است كه سازنده داخلي ملزم به همكاري با اوست." نکته بسيار مهم ديگري که بايد مورد توجه قرار گيرد، بالا بودن قيمت واگن‏هاي چيني با توجه به کيفيت پايين آن نسبت به مشابه اروپايي است. در حالي که واگن‌سازان داخلي قيمت تمام‌شده واگن در داخل را قابل رقابت با نمونه مشابه چيني عنوان مي‏كنند، طاهري با ابراز تاسف از بي‏توجهي مسئولان به اين موضوع، تصريح كرد: "برگزاركنندگان مناقصه‌هاي داخلي از سازنده ايراني انتظار دارند كه از قطعات اروپايي استفاده كند، اما در آخر قيمت محصول ساخت داخل كمتر از قيمت چيني تمام شود، در حالي كه از طرف چيني چنين توقعي ندارند و به همان قطعات چيني راضي هستند." حال با وجود رهنمودهاي مقام معظم رهبري مبني بر ضرورت حمايت مسئولان از توليدات داخلي، واگن‌سازان داخلي از گشايش راحت و سريع خط اعتبار و تامين اعتبارات براي واگن‌سازان چيني گلايه‏مند بودند. در همين زمينه "طاهري"، مديرعامل واگن‌سازي پلورسبز کرمان اظهار کرد: "پلورسبز چهار سال پيش قراردادي با شركت جوبار منعقد كرد، اما در اين مدت نمايندگان هر دو طرف نتوانستند اعتبار لازم براي توليد را از حساب ذخيره ارزي بگيرند و به همين علت بانك به شركت جوبار پيشنهاد داد كه در صورت تعويض شركت پلورسبز با يك شركت خارجي، ظرف چند ماه براي آنها LC باز مي‌كنند." اما "اشرف‌نيا"، معاون عمراني و فني استاندار آذربايجان‌شرقي، با ارزيابي مثبت از رشد اقتصادي چين، در حالي اين كشور را همكار مناسبي براي امضاي قرارداد توسعه و پيشرفت مي‏داند که اين کشور در قطعنامه شوراي امنيت به تحريم اقتصادي ايران راي داده است. آيا باز هم از نظر مسئولان، اين کشور همكار مناسبي براي امضاي قرارداد توسعه و پيشرفت کشور است؟ هر چند به گفته "شهرام دبيري"، رئيس شوراي اسلامي شهر تبريز، پس از سفر به چين و بازديد از صنايع اين كشور، در اين مدت چيني‌ها بيكار ننشسته‌اند و براي پيشرفت كشورشان تلاش كرده‌اند؛ اما بايد پرسيد مسئولاني كه چنين مبهوت پيشرفت چين شده‏اند، آيا پيشرفت‏هاي خودمان را در سال‏هاي اخير ديده‌اند؟ آيا تاکنون خود گامي موثر براي پيشرفت کشور برداشته‏اند؟ جاي تعجب است که چگونه مسئولان دو سال‌ونيم تاخير يك شركت چيني را براي ساخت فقط 315 واگن قطار شهري ناديده مي‏گيرند و از سپردن اين پروژ به واگن‏سازان داخلي به بهانه‏هاي واهي سرباز مي‏زنند و حاضرند دوباره به اين مار زرد خوش خط وخال اعتماد كنند! با همه اين اوصاف، بالاخره وضعيت قرارداد ساخت 315 واگن قطار شهري تبريز، اصفهان و شيراز با مشاركت شركت چيني "پوژان" به عنوان پيمانكار اصلي و شركت واگن پارس به عنوان شريك داخلي روشن شد. "سيد محمدمهدي پيغمبرزاده"، مشاور مديرعامل شركت مادر تخصصي حمل‌ونقل ريلي كشور، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) با تاكيد بر قانون حداكثر استفاده از توان فني و مهندسي ساخت داخل، اظهار كرد: ساخت واگن و تجهيزات ريلي در داخل به معناي واقعي از دغدغه‎هاي اصلي ماست كه در همين راستا شركت واگن پارس را به عنوان شريك داخلي به طرف چيني معرفي كرديم. شركت چيني پوژان نيز با آگاهي از قوانين ما اين موضوع را كاملا پذيرفت و برنامه‎ريزي شده که دو سوم واگن‎ها در ايران ساخته شود. پيغمبرزاده افزود: البته شركت مادر تخصصي حمل‌ونقل ريلي به اين حد قانع نخواهد بود كه يك شركت داخلي پروژه‌اي را بپذيرد، ولي تمام زيرمجموعه‌هاي خود را از شركت‌هاي خارجي انتخاب كند؛ چرا كه بايد ساخت داخل به معناي واقعي كلمه در كشور تحقق يابد. او خاطرنشان کرد: براي 315 واگن قطار شهري تبريز، اصفهان و شيراز و همچنين در ساخت سيستم رانش و تراكشن ساير قرادادهاي ساخت واگن، از مجموعه جهاد دانشگاهي براي رسيدن به ساخت داخل و توليد انبوه استفاده خواهد شد که جهاد دانشگاهي به عنوان محور اين موضوع است، چرا كه بايد از توانمندي ساير سازندگان داخلي نيز بهره برد. انتهاي پيام