شصت و نه بهار از ارسال نخستين موج كوتاه راديويي به خانه‌هاي مردم ايران و شگفت‌زده شدن آنها مي‌گذرد و حال كه راديو در آستانه‌ي هفتاد سالگي است، اين رسانه ديگر تنها ابزاري براي پخش موسيقي و اخبار نيست و برنامه‌هاي پرطرفدار آن به يك يا دو برنامه محدود نمي‌شود.
به گزارش خبرنگار سرويس راديو خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، معاونت صدا هم اينك داراي 19 شبكه راديويي است كه در حوزه شبكه‌هاي تخصصي، عمومي و اختصاصي روزانه بيش از 350 ساعت برنامه با موضوعات و ساختارهاي مختلف به روي آنتن مي‌فرستند و ديگر صداي ارگ تنها راديو براي تمام ايران نيست.
***
نگاهي به تاريخچه تاسيس راديو در ايران نشان مي‌دهد كه فعاليت اين رسانه در ايران با افتتاح نخستين فرستنده‌هاي بي‌سيم در تهران آغاز شد، نخستين فرستنده بي‌سيم موج بلند تهران با قدرت 20 كيلووات و طول دكل 120 متر، در ساعت 3 بعدازظهر روز ششم ارديبهشت ماه سال 1305 شروع به كار كرد.
به دنبال تصويب اساسنامه‌ي سازمان پرورش افكار در پانزدهم دي ماه 1317 شمسي كميسيون راديو در بهمن ماه 1317 ساخت دو دستگاه فرستنده موج كوتاه به قدرت 2 و 20 كيلو وات را به كمپاني «استاندارد» انگلستان واگذار كرد همزمان با سفارش خريد دو دستگاه فرستنده موج كوتاه ، وزارت پست و تلگراف دستور داد تا ساختمان مخصوصي براي استوديوي راديو تهران كه ضمناًٌ مركز مخابرات تلگرافي و تلفني بي‌سيم نيز باشد، در مركز پايتخت ساخته شود، كار نصب و راه‌اندازي فرستنده در اواخر سال 1318 صورت گرفت و پس از نصب دستگاه فرستنده و آماده‌سازي يك استوديوي موقت در عمارت بي‌سيم، سرانجام راديو تهران در چهارم ارديبهشت ماه 1319 افتتاح شد.
نگاهي به فهرست برنامه‌هاي راديو در آغاز كار آن نشان مي‌دهد كه موسيقي بخش عمده‌اي از كنداكتور راديو را به خود اختصاص مي‌داد و اخبار و گفتار در اولويت‌هاي بعدي جاي داشتند؛ گفتارها شامل تاريخ و جغرافياي ايران، كشاروزي، خانه‌داري، مسائل بهداشتي و مانند آنها بود.
***
يكي از معروف‌ترين برنامه‌هاي راديو در آن سال‌ها «افسانه‌هاي هزار و يك شب» بود؛ برنامه‌هايي از اين دست با استقبال زيادي روبرو مي‌شد و بعدها با ورود هنرمندان نخبه‌اي به راديو، پاي اين رسانه بيش از پيش به خانه‌هاي مردم باز شد به‌طوري كه گاه در هنگام اجراي برنامه‌هاي پرطرفدار، خيابان‌هاي تهران خلوت مي‌شد.
از ديگر برنامه‌هاي معروف راديو در اين دوران، برنامه‌ي «صبح جمعه با شما» بود كه تا به امروز با نام «جمعه ايراني» نيز ادامه دارد؛ در آن زمان اين برنامه به صورت اجراي نمايش‌هاي آزاد و ترانه‌هاي كمدي در خود راديو اجرا مي‌شد.
در سال 1336 با راه‌اندازي ايستگاه 100 كيلوواتي، راديوي ملي ايران با عنوان «راديو ايران» شروع به‌كار كرد و فرستنده قديمي مأمور پخش برنامه‌هاي جداگانه‌اي شد كه «راديو تهران» نام گرفت. راديو در بعد از انقلاب و به‌ويژه روزهاي سخت و پرالتهاب هجوم عراق به ايران، نقش مهم و كليدي در ايجاد آرامش، اطلاع‌رساني سريع و حفظ اتحاد ملي ايفا كرد. مردم، مهم‌ترين خبرها را پيش از هر رسانه‌اي ديگر از راديو مي‌شنيدند، با آژير آن به پناهگاه‌ها مي‌رفتند و با اخبار اعلام پيروزي در جنگ، شاد مي‌شدند.
طي سال‌هاي 52 تا 53 فرستنده‌هاي بم، مريوان، اردبيل، بناب، بندرلنگه، جيرفت، سيرجان و تايباد به شبكه راديويي كشور پيوست. تعداد فرستنده‌هاي راديويي در سراسر ايران به 68 رسيد و قدرت مجموع آنها از 7530 كيلو وات گذشت.
***
پس از انقلاب اسلامي، نام سازمان راديو، تلويزيون ملي ايران تبديل به صدا و سيماي‌جمهوري اسلامي ايران شد. در ابتداي امر توسعه‌ي شبكه‌هاي راديويي در دستور كار قرار گرفت و در اين جهت شبكه‌هاي شبکه راديويي چون تهران، پيام و جوان تاسيس شدند. سپس راه‌اندازي راديوهاي تخصصي به شكل جدي‌تري دنبال شد به گونه‌يي كه شبكه‌هايي چون معارف، ورزش، سلامت، فرهنگ، تجارت، آوا و نوا آغاز به كار كردند.
از سوي ديگر معاونت برون مرزي در طول سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي براي برقراري ارتباط بهتر با شنوندگان ساير كشورها اقدام به تاسيس بيش از 30 شبكه‌ي راديويي به زبان‌هاي مختلف كرده‌است.
علاوه بر آن صداي جمهوري اسلامي ايران براي ارتباط موثرتر با ايرانيان خارج از كشور، در سال 83 اقدام به راه‌اندازي شبکه جهاني صداي آشنا كرد. شبكه‌اي كه به گفته معاون صدا به اندازه تمامي شبكه‌هاي راديويي (350 ساعت) برنامه روي اينترنت مي‌فرستد و بار اعظم جنگ نرم رسانه را بر دوش مي‌كشد.
***
صداي جمهوري اسلامي ايران دو سال قبل با تغيير در معاونت صدا همراه شد و دكتر حسن خجسته كه از سال 77 معاونت صدا را عهده‌دار بود جاي خود را به محمد حسين صوفي(معاون وقت برنامه‌ريزي و نظارت) داد. در حقيقت ضرغامي در دي ماه 87 به جابه‌جايي پست‌هاي معاونان خود بسنده كرد و طبق اين تصميم خجسته جاي صوفي نشست.
بر اين اساس، راه‌اندازي راديوهاي «نمايش»، «خانواده» و «بورس» كه از مدت‌ها قبل از سوي دكتر حسن خجسته، معاون سابق صدا وعده داده شده و البته محقق نشده بود، در زمان معاونت محمد حسين صوفي نيز به حالت تعليق درآمد تا معاون صدا طي روزهاي اخير در نشستي با خبرنگاران، علت اين امر را عدم تامين فرستنده و بودجه اعلام كند.
صوفي در عين حال اين نكته را هم خاطرنشان كرد كه اگر اعتبارات تأمين شود، اولويت‌مان ابتدا توسعه شبكه‌هاي موجود و سپس افزايش ساعت پخش شبكه‌ها و بعد افزايش تعداد شبكه‌ها خواهد بود.
بر اساس اين رويكرد، آنچه از اين پس مي‌توان در راديو انتظار كشيد، افزايش ساعات پخش شبكه‌هاست و در اين بين شبكه‌هاي گفت‌وگو، سلامت، فرهنگ و سپس آوا و نوا در اولويت خواهند بود.
***
راديو در ارديبهشت ماه 89، سال ديگري را پشت سر مي‌گذارد؛ سالي كه با تغييراتي در مديريت‌ها و البته پايان برخي همكاري‌ها نيز همراه بود. در سال گذشته برخي چون عليرضا نوري (مدير راديو ايران) و شهرام گيل‌آبادي (مدير اداره كل نمايش راديو)، مسعود احمدي افزادي(مدير راديو جوان) و سكينه احمدي(مدير راديو تهران) از صدا رفتند و برخي از تلويزيون به راديو آمدند. برخي هم در صدا ماندند و تنها در سمتي ديگر قرار گرفتند.
راديو هفتاد سالگي‌اش را با شعار «راديو، رسانه‌ي اميد و آگاهي» جشن مي‌گيرد و اين رسانه‌ي صميمي، پويا و فعال كه نقش مهمي در تحولات اجتماعي به‌ويژه در سال‌هاي اخير داشته‌است، در تحقق اين تاثير‌گذاري، نقش‌آفريني و توسعه نيازمند نيروهاي انساني بالنده و پوياست كه به تعبيري «ستارگان درخشان عالم راديو هستند».
اما آن چه نبايد فراموش كرد نگراني‌هايي است كه راديويي‌ها همواره به آن اشاره دارند؛ در آخري برنامه‌ي راديو ايران اشاره شد: «براي راديويي‌ها درك اين واقعيت كه در سال تنها يك فصل بهار بيشتر وجود ندارد غم‌انگيز است و شايد نگران آن هستند كه آيا باز هم شاهد خورشيد بهاري در راديو خواهند بود؟»
انتهاي پيام
نظرات