مدير پروژه‌ي آسيب‌شناسي نقش‌برجسته‌ي قاجاري چشمه‌علي 18 خردادماه امسال، وجود رطوبت و آلاينده‌هاي محيطي را از جمله دلايل فرسايش اين نقش‌برجسته‌ي قرارگرفته در شهرري دانست.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مجد‌الدين رحيمي كار گذاشتن فواره‌هاي آب توسط شهرداري شهرري در فضاي مقابل نقش‌برجسته را سبب ايجاد رطوبت محيطي در منطقه دانست و گفت: آلاينده‌هاي محيطي و تعامل آن‌ها با رطوبت هوا، پديده‌ي مخرب خوردگي سطوح سنگ را ايجاد كرده است كه به مرور سبب فرسايش اين نقش‌برجسته‌ مي‌شود.

وي يادآوري كرد: متأسفانه در گذشته نيز كارخانه‌ي سيمان ري در اطراف اين اثر تاريخي، اقدام به استخراج سنگ با روش انفجاري مي‌كرد كه ارتعاش‌هاي ناشي از انفجار‌هاي صورت‌گرفته، ساختار صخره‌يي اثر را تا حد زيادي متلاشي كرده‌اند.

اين كارشناس مرمت و احياي بناها و محوطه‌هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران افزود: متأسفانه آب‌هاي ناشي از نزولات جوي از بخش شيب‌دار بالاي نقش‌برجسته به سمت اثر روان مي‌شوند و چون به‌دليل آلودگي منطقه، حالت اسيدي دارند، سبب به‌وجود آمدن آسيب‌هاي بيولوژيكي مي‌شوند كه اين امر، بخش‌هايي از اين اثر را مورد تهديد جدي قرار داده است.

رحيمي سه‌ماه بعد از دادن اين هشدارها، در تاريخ دوم شهريورماه از تجاوز يك دستگاه بيل مكانيكي توسط شهرداري منطقه‌ي 20 تهران به عرصه‌ي تپه‌ي تاريخي چشمه‌علي در شهرري، به بهانه‌ي سامان‌دهي محوطه‌ خبر داد و اقدامات انجام‌شده توسط شهرداري شهرري را فاقد وجاهت قانوني دانست و گفت: به همين دليل، تأسيسات مخل ايجادشده در كنار كتيبه‌ي تاريخي بايد جمع‌آوري شوند.

وي با تأكيد بر اين‌كه از ادامه‌ي اقدام اخير شهرداري تهران در شهرري از طريق يگان حفاظت مستقر در منطقه‌ جلوگيري شده است، بيان كرد: با اين وجود، انجام اين اقدام سبب تخريب بخشي از تپه‌ي تاريخي و مداخله‌ در منظر فرهنگي اثر شد. هم‌چنين لرزه‌هاي ناشي از حركت بيل مكانيكي مي‌تواند تأثير مخربي بر اثر گذاشته باشد.

اين در حالي بود كه هفتم شهريورماه امسال، سرپرست اداره‌ي ميراث فرهنگي و گردشگري شهرستان شهرري اقدام شهرداري شهرري را سامان‌دهي پارك مقابل نقش‌برجسته‌ي چشمه‌علي با هدف ايجاد زيرساخت‌هاي گردشگري دانست و اعلام كرد: اداره‌ي ميراث فرهنگي با همكاري شهرداري شهرري اين سامان‌دهي را انجام مي‌دهد.

سيد‌محمدعلي كاكي تصاوير منتشرشده از اقدامات شهرداري را مونتاژشده ارزيابي و بيان كرد: هيچ كاري در اين محوطه توسط شهرداري انجام نمي‌شود. در مقابل نقش‌برجسته‌ي چشمه‌علي سر سوزني‌ جابه‌جايي انجام نشده يا در جايي گودبرداري صورت نگرفته است.

ولي 22 شهريورماه، معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران با تأييد فعاليت بيل مكانيكي در محوطه‌ي چشمه‌علي شهرري، اظهار داشت: كاري كه در اين محوطه توسط شهرداري در حال انجام است، جابه‌جايي جدول‌ها و سامان‌دهي بخش‌هاي خاكي جلوي كتيبه‌ي چشمه‌علي است؛ ولي اصل قضيه اشتباه بوده است و نبايد لودر و بيل مكانيكي تا آن فاصله‌ي كتيبه مي‌رفت و فعاليت مي‌كرد.

محمد بيرقي ادامه داد: به نظر مي‌رسد، نظارت درستي بر اين محوطه نشده است. با اين وجود، ادامه‌ي كار توسط كارشناس ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تهران ـ مجد‌الدين رحيمي ـ متوقف شد.

او با اشاره به اين‌كه در محوطه‌ي چشمه‌علي شهرري قرار نيست، اتفاق خاصي بيفتد و فقط بردن بيل مكانيكي به اين محوطه كار اشتباهي بود، اضافه كرد: در اين منطقه، محوطه‌سازي در حال انجام است. بخش جلوي كتيبه كه حالت خاكي داشت، قرار است چمن شود تا وضعيت بهتري پيدا كند.

درباره‌ي وضعيت كنوني كتيبه‌ي چشمه‌علي و فواره‌هاي قرارگرفته در محوطه‌ي آن، كارشناس ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران آبان‌ماه امسال به خبرنگار ايسنا گفت: شهرداري شهرري هنوز فواره‌ي نقش‌برجسته‌ي چشمه‌علي را برخلاف قول و وعده‌هايي كه داده، تعطيل نكرده است. علاوه بر اين، نرده‌هايي را مقابل نقش‌برجسته گذاشته كه سنخيتي با اين محوطه‌ي فرهنگي ـ تاريخي ندارند و در واقع، در آنجا محوطه‌سازي كرده است.

مجدالدين رحيمي معتقد است: شهرداري شهرري به محوطه‌ي چشمه‌علي به‌عنوان يك محوطه‌ي فرهنگي ـ تاريخي نگاه نمي‌كند، بلكه به اين محوطه به‌عنوان يك مركز خدمات محله مي‌نگرد كه در آن بايد پارك بازي و وسايل ورزش وجود داشته باشند. بر اين اساس، نرده‌هايي را در اين مكان كار گذاشته‌ است كه با يك مجموعه‌ي تاريخي ـ فرهنگي سنخيت ندارند.

اثر ديگري كه در ماه‌هاي گذشته در حوزه‌ي ميراث فرهنگي شهرري خبرساز شد، تكه‌اي از يك نقش‌برجسته متعلق به دوره‌ي فتحعلي‌شاه قاجار بود.

30 خردادماه امسال، مدير اداره‌ي ميراث فرهنگي و گردشگري شهرري از بررسي تكه‌ي باقي‌مانده‌ي نقش‌برجسته‌ي قاجاري در كارخانه‌ي سيمان ري با هدف جابه‌جايي از اين منطقه، توسط يك گروه مرمت‌گر خبر داد.

محمدعلي كاكي اظهار داشت: از كارشناساني كه در اين كار تخصص دارند، براي بررسي اين قطعه سنگ دعوت شده است. ما بايد از كارشناسان فني براي جانمايي آن نظر بگيريم و بررسي كنيم كه اين جانمايي در محوطه‌ي چشمه‌علي يا دژ رشكان مناسب‌تر است.

نهم تيرماه امسال، يك كارشناس ميراث فرهنگي وضعيت اين قطعه‌سنگ را بسيار نامناسب ارزيابي و بيان كرد: تنها قطعه‌ي باقي‌مانده از آخرين نقش‌برجسته‌ي دوره‌ي فتحعلي‌شاه قاجار در بدترين شرايط ميان ضايعات و نخاله‌هاي آهن، روغن سوخته‌ي ماشين و لرزش حركت ماشين‌هاي سنگين در كارخانه‌ي سيمان ري قرار دارد. به همين دليل، با قيد اضطرار به‌دنبال پس‌گرفتن اين اثر از مسؤولان كارخانه‌ي سيمان ري توسط يگان حفاظت و دفتر حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران هستيم.

مجدالدين رحيمي با اشاره به خريده شدن اين كارخانه توسط يك شخص حقيقي و مستند‌سازي‌هايي كه براي تبرئه‌ي كارخانه از تخريب اين نقش‌برجسته انجام مي‌شوند، ادامه داد: تاكنون چند‌بار از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تهران مكاتبه‌هايي شده‌اند تا اين قطعه‌ي باقي‌مانده از نقش‌برجسته كه حدود 10 درصد از سطح نماي اثر است، به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري داده شود.

وي با تأكيد دوباره بر لزوم حفاظت از اين نقش‌برجسته‌ي دوره‌ي فتحعلي‌شاه، گفت: سال 1387 آخرين زمان مكاتبه در اين زمينه بود. نبايد در اين كار تعلل كرد، مي‌توان با وجود تصاويري كه پيش از تخريب نقش‌برجسته تهيه شده‌اند، آن را بازسازي فرمي كرد.

او افزود: با شهرداري در اين زمينه مكاتبه‌هايي شده‌اند تا شرايط حفاظتي براي اين نقش‌برجسته، پس از گرفتن آن از مالك كارخانه ايجاد شود.

البته 12 تيرماه امسال، معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران از انجام نشدن هيچ اقدام جدي براي پس‌گرفتن نقش‌برجسته‌ي باقي‌مانده از دوره‌ي فتحعلي‌شاه قاجار از كارخانه‌ي سيمان ري خبر داد.

محمد بيرقي اظهار كرد: بايد نامه‌اي را در اين‌باره به مالك كارخانه‌ي سيمان ري بفرستيم و رونوشت آن را در اختيار بخش حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري قرار دهيم تا اين قضيه را پي‌گيري كند.

اما با توجه به اظهارات كارشناس مرمت و احياي بناها و محوطه‌هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران در آبان‌ماه امسال، بقاياي نقش‌برجسته‌ي متعلق به دوره‌ي فتحعلي‌شاه قاجار هم‌چنان در بدترين شرايط در كارخانه‌ي متروكه‌ي سيمان ري قرار دارد.

مجدالدين رحيمي به خبرنگار ايسنا گفت: بخش خصوصي براي تحويل دادن تنها باقي‌مانده‌ي نقش‌برجسته‌ي شكار شير اصلا همكاري نمي‌كند.

وي بقاياي نقش‌برجسته‌ي شكار شير را تنها سندي دانست كه نشان مي‌دهد، چنين اثري در گذشته وجود داشته است.

او ادامه داد: در مكاتبه‌هايي كه با بخش خصوصي داشتيم، به اين بخش تا 10 خردادماه سال پيش مهلت زماني داده شد تا اين نقش‌برجسته را تحويل دهد؛ ولي آن‌ها تاكنون نسبت به تحويل دادن اين نقش‌برجسته هيچ همكاري با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نداشته و در اين قضيه هيچ ترتيب اثري نداده‌اند.

رحيمي اضافه كرد: معاونت حقوقي و حوزه‌ي معاونت حفظ، احيا و ثبت آثار تاريخي با همكاري يگان حفاظتي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران در حال پي‌گيري پس‌گرفتن تنها باقي‌مانده‌ي نقش‌برجسته‌ي شكار شير متعلق به دوره‌ي فتحعلي‌شاه قاجار هستند.

انتهاي پيام