محمدرضا ماني‌فر در نقد عملكرد حوزه‌ي صدا: راديو در پنج سال آتي مهارت در برقراري ارتباط موثر را افزايش دهد صداوسيما در چشم‌انداز جديد كدام نقش را برمي‌گزيند؟
يك كارشناس رسانه معتقد است: سازمان صداوسيما اين روزها در آستانه‌ي تحولي ديگر قرار دارد، تمديد حكم رياست عزت‌الله ضرغامي، فصلي جديد را براي اين رسانه رقم مي‌زند. به نظر مي‌رسد آغاز اين راه بايد با يك پرسش اساسي همراه باشد، به اين معنا كه «سازمان صداوسيما در چشم‌انداز خويش قصد دست‌يابي به چه جايگاهي را دارد و در راه تحقق اين امر كدامين نقش را برمي‌گزيند؟»
محمدرضا ماني‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار سرويس تلويزيون و راديو خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در نقد فعاليت‌هاي صدا و پيشنهاد براي بهبود عملكرد آن در برنامه‌ي پنج ساله‌ي آينده گفت: راديو رسانه‌ي فرداست و بايد صداي اصلي تفاوت‌هاي اجتماعي و فرهنگي باشد.
او افزود: راديو به ويژه در شرايط كنوني با سرمايه‌گذاري مناسب و بهره‌گيري از قالب گفت‌وگو و طراحي و ساخت گفت‌وشنودهاي رسانه‌اي، مي‌تواند در تلطيف فضاي بحران‌زده‌ي پس از انتخابات دهم نقش اساسي ايفا كند.
اين كارشناس راديو با اشاره به پخش مناظره‌هاي نامزدهاي رياست‌جمهوري از سيما گفت: روي آنتن رفتن اين مناظره‌ها از تلويزيون پيامدهاي گسترده در جامعه داشت. علاوه بر نقدهايي كه از ديدگاه محتوايي بر آن وارد است از نگاه رسانه‌اي نيز لازم است مورد نقد قرار گيرد؛ چراكه تلويزيون رسانه‌اي با تأثير سيلابي و راديو وسيله‌اي ارتباط جمعي با تأثير جويباري است.
ماني‌فر ادامه داد: مناظره‌هاي انتخابي به منظور آشنايي جامعه با آن، ابتدا بايد در راديو پخش مي‌شد، اما جامعه‌ي ظرفيت پيدانكرده آن‌چنان در برابر موج مناظره قرار گيرد كه هم‌چنان از سيلاب‌هاي آن در امان نباشد.
او با بيان اين‌كه عملكرد در راديو نياز به بررسي و بازنگري دارد، گفت: ما هنوز به رغم تلاش‌هاي گسترده، طي يك دهه گذشته نتوانسته‌ايم آن‌گونه كه شايسته است از استعدادها و ظرفيت‌هاي پيدا و پنهان راديو به درستي استفاده كنيم.
ماني‌فر در ادامه با اشاره به شبكه‌هاي راديويي اظهار كرد: دو شبكه‌ي «گفت‌وگو» و «جوان» نياز به سرمايه‌گذاري و نگاه مجدد دارد.
او با اشاره به گروه‌هاي مختلف سني در وضعيت كنوني گفت: امروزه جوانان، زنان، نخبگان و فرهيختگان دانشگاهي و حوزوي در تيررس جنگ نرم رسانه‌يي هستند، در اين شرايط راديو مي‌تواند به عنوان صداي اصلي، تفاوت‌ها، پيش‌رو و پيش‌گام باشد، دسترسي آسان، هزينه‌ي ارزان و بهره‌گيري از پشتوانه‌هاي آموزشي و پژوهش مناسب از سوي برنامه‌ريزان و برنامه‌سازان، مي‌تواند راديو را به جايگاه شايسته خود رهنمون كند.
او اضافه كرد: شبكه‌هاي تخصصي در كنار شبكه‌هاي عمومي بايد متناسب با مأموريت‌ها و وظايف‌شان ارزيابي و نقد شوند. در اين شرايط از راديو جوان نبايد انتظار داشت كه همانند شبكه معارف عمل كند و برعكس.
ماني‌فر با اشاره به برنامه‌هاي راديو در مناسبت‌هاي مختلف گفت: بايد در مناسبت‌هاي ديني، ملي و مذهبي محتواي برنامه‌هاي شبكه‌هاي مختلف يكسان نباشد و به شيوه‌ي مشابه ارايه نشود؛ بلكه هر راديو بايد با نگاهي خاص مخاطب هدف خود را بشناسد و با شيوه‌هاي بديع با آنان ارتباط برقرار كند؛ اما متأسفانه بسيار ديده مي‌شود كه مرزي بين فعاليت‌هاي شبكه‌هاي مختلف وجود ندارد.
او مثال زد: راديو ايران گاه به راديو جوان تبديل مي‌شود و راديو جوان گاه به راديو معارف، در اين شرايط هويت رسانه‌يي مخدوش مي‌شود و تشخص راديو قرباني نگاه‌هاي بخشي‌نگرانه مي‌شود.
ماني‌فر با بيان اين‌كه بايد به طور جدي به اين عرصه پرداخت و برپايه ايجاد تفاوت بين راديو و تلويزيون به برنامه‌ريزي و برنامه‌سازي پرداخت تأكيد كرد: بايد جامعه و مخاطب هدف راديو را دوباره شناخت و او را به ويژه با توجه به رخدادهاي اخير در مسير اعتمادسازي قرار داد. مخاطب زماني به رسانه‌اي اعتماد و به آن اطمينان مي‌كند كه حرف و صداي خود را در آن بشنود. ما در راديو محكوم نيستيم كه هرآن‌چه مخاطب مي‌گويد را انجام دهيم. اما بايد آغاز راه برنامه‌ريزي و برنامه‌سازي را برپايه انتظارات، توقعات و نيازهاي مخاطبان هدف قرار دهيم. لازم است كه زمانه خود را دوباره بشناسيم.
اين كارشناس راديو با اشاره به انتخابات اخير رياست‌جمهوري اظهار كرد: انتخابات اخير نشان داد كه تحولاتي گسترده در جامعه امروز ايران رخ داده است؛ در اين شرايط راديو مي‌تواند پيشتاز و پشتيبان هدايت اين تحولات در مسير قانوني و مقبول و مورد نظر سياستگذاران و برنامه‌ريزان باشد.
او با تأكيد بر ضرورت به‌روزشدن راديو گفت: اگر راديو قصد دارد به جايگاه اصلي و اساسي خود دست يابد بايد از خود تعريفي به‌روز ارايه دهد. اين رسانه نبايد به گونه‌اي رفتار كند كه بوي كهنه‌گي از آن به مشام برسد، بنابراين طراوت، تازگي و شادابي بايد كليدواژگان فعاليت مديريت راديو باشد؛ اما به نظر مي‌آيد امروز در عرصه‌ي گسترش فعاليت‌هاي راديو چون تلويزيون عزمي جدي نداريم؛ البته فارغ از هيجان‌زدگي‌هاي روزمره بايد به اين كار بپردازيم و نبايد به صرف آن‌كه موضوع و محتوا نقل دهان محافل مختلف شده است راديو را گسترش دهيم، بلكه لازم است نگاهي جدي، عميق و همه‌جانبه به اين‌كار داشته باشيم و در اين راه مديران، برنامه‌ريزان و برنامه‌سازان را به شيوايي و رسايي توجيه منطقي كنيم.
او پيشنهاد داد: راديو در پنج‌سال آتي بايد تلاش كند مهارت در برقراري ارتباط موثر را افزايش دهد و علم خود را در جهت پيش‌بيني رخدادهاي آينده افزايش دهد و در اين جهت برنامه‌ريزي كند؛ چرا كه اگر هر يك از سه وجه مهارت، هنر و علم با غفلت برنامه‌سازان و مديران مواجه شود به واكنش سنگين جامعه منجر مي‌شود و تبعاتي را در پي دارد؛ بنابراين لازم است مسؤولان راديو رخدادها را به گونه‌اي مناسب پيش‌بيني كنند و بر پايه آن به اعتمادسازي و ايجاد هويتي خاص براي مخاطبان دست زنند.
ماني‌فر در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود اظهار كرد: سازمان صداوسيما اين روزها در آستانه‌ي تحولي ديگر قرار دارد، تمديد حكم رياست عزت‌الله ضرغامي از هر ديدگاه فصلي جديد را براي اين رسانه رقم مي‌زند. به نظر مي‌رسد آغاز اين راه بايد با يك پرسش اساسي همراه باشد، به اين معنا كه سازمان صداوسيما در چشم‌انداز خويش قصد دست‌يابي به چه جايگاهي را دارد و در راه تحقق اين امر كدامين نقش را برمي‌گزيند.
او اضافه كرد: به نظر مي‌رسد سازمان صداوسيما براي آن‌كه به جايگاهي شايسته دست پيدا كند بايد به اين سه پرسش اساسي پاسخي شفاف دهد« ما چه هستيم؟» «براي كه برنامه مي‌سازيم؟» و در چه زمانه‌اي اين كار را انجام مي‌دهيم؟ البته پاسخگويي به چنين پرسش‌هايي به سادگي امكان‌پذير نيست، مگر آن‌كه راه طي‌شده ديروز به درستي بررسي و نقد شود. در اين جهت آن‌چنان كه در متن حكم مقام معظم رهبري آمده است آسيب‌ها و كاستي‌هاي ديروز در فرداي رسانه بايد به نقاط قوت و مزيت رقابتي آن تبديل شود.
اين كارشناس راديو در ادامه گفت: سازمان صداوسيما پس از جنگ تحميلي پاي در مسيري نهاد كه شايد از جنبه‌هاي بسياري شايسته بررسي و نقد باشد به عنوان نمونه در چنين مسيري كيفيت به اندازه كميت مورد توجه قرار نگرفت و نسبتي درست با قواي سه‌گانه كشور به ويژه قوه مجريه ترسيم نشد.
ماني‌فر در پايان اظهار كرد: نگاه كمي محور صرف، كار را به جايي رسانيد كه تنها برنامه پركني به وظيفه اصلي برنامه‌ريزان و برنامه‌سازان اين رسانه تبديل شد و جايگاه و نقش دو رسانه راديو و تلويزيون با يكديگر تداخل پيدا كرد؛ علاوه بر آن كاركردهاي آنان به طور شفاف از همديگر متمايز نشدند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات