زاگرس‌خودرو: نگران توليد شركت سايپا با برند پروتون هستيم.
سايپا: قرار نيست برندي بياوريم؛ كارمان كاملا مشترك است.
ايران‌خودرو: پروتون سر ما كلاه گذاشت!
اينها همه بحث‌هايي است كه طي چند وقت اخير به سوژه روز صنعت خودرو تبديل شده است، ولي نتيجه چيست؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شايد بتوان امضاي اخير تفاهم‌نامه مشترك سايپا و پروتون را نقطه عطفي در حركت خودروسازي و فعاليت آنها در شش ماهه يا حتي چند سال اخير ارزيابي كرد.
سايپا به عنوان مونتاژكار محصولات شركت‌هاي كيا، نيسان و سيتروئن، حال بعد از داخلي كردن پرايد و پس از گذشت يك دهه و اندي، به دنبال كار مشترك و به قول مديرعامل اين شركت، اتحاد استراتژيك رفته است و قصد دارد علاوه بر كار مشترك بر روي يك موتور، با مشاركت شركت پرتون، خودرو ارزان‌قيمت نيز توليد كند.
به گفته بذرپاش - مديرعامل سايپا - حداكثر يك تا 1.5 سال آينده برند اين شركت با همكاري شركت مالزيايي عرضه خواهد شد.
البته كار مشترك به معناي واقعي با توجه به آنچه كه از اعلام سايپا بر مي‌آيد، كار بسيار ميمون و خوشايندي است و صنعت خودرو مدت‌هاست كه در انتظار چنين اتفاقي به سر مي‌برد؛ چيزي كه تا قبل از اين نه در خود سايپا و نه در هيچ كدام از خودروسازاني كه دورنماي كاري‌شان، وارد و توليد كردن يك خودرو ترجيحا از يك شركت معتبر و مونتاژ كردن آن است، ديده نشده است.
در اين خصوص، پروژه ال90 با گذشت بيش از يك سال و اندي با تعهدات باقي مانده، در حالي خاطرات تلخي را براي ثبت‌نام كنندگانش تداعي مي‌كند كه به گفته بسياري از كارشناسان، معلوم نيست توسعه پلات‌فرم آن كه هدف نهايي بزرگ‌ترين كار مشترك داخلي و خارجي خودروسازان بود، به كجا رسيد. اين در حالي است كه گفته مي‌شود كارخانه رنو، فيس ليفت (تغيير چهره ظاهري) اين خودرو را نيز عرضه كرده است.
البته كار مشترك سايپا و پروتون، تا پيش از روز امضاي قرارداد (جمعه 4مرداد) با اعتراض نه چندان رسمي شركت زاگرس خودرو دنبال مي‌شد كه پس از تبليغات روي اين موضوع و پس از آن‌كه سايپا اعلام كرد شركت زاگرس‌خودرو نگران مونتاژ محصولات پروتون از سوي سايپا نباشد، اعتراض‌هاي اين شركت نيز تا حدودي فروكش كرد. ولي اين پايان ماجرا نبود و اظهارات مدير پروژه موتور ملي شركت رقيب (ايران‌خودرو) در نمايشگاه بين‌المللي خودرو مشهد - كه سايپا در آن حضور نداشت - برگ جديدي از اين دفتر را ورق زد.
محمد زالي در حاشيه اين نمايشگاه در حالي كه قرار بود دستاوردهاي ايران خودرو در عرصه ملي و كارهاي انجام شده درباره موتور ملي را تشريح كند، در پاسخ به سوالي گفت: "پروتون سر ايران را كلاه گذاشت. سايپا براي كار با اين شركت، تحويل گيرنده محصولات پروتون خواهد بود و بازار ايران را به مالزي واگذار خواهد كرد، زيرا چيزي براي عرضه ندارد. پروتون سراغ ما آمد، ولي چون قرار بود موتور را از ما ببرند، ادامه ندادند. به ما ركب زدند" و...
اظهارات زالي بلافاصله با واكنش وزارت صنايع و مسوولان سايپا مواجه شد؛ به طوري كه سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران (ايدرو) به نفي عضويت زالي در هيات مديره ايدرو پرداخت و اظهارات وي را نشان‌دهنده ديدگاه و موضع رسمي اين سازمان ندانست.
پيش از آن نيز سايپا در بيانه‌اي شديدالحن اظهارات وي را ناشي از عدم اطلاع كافي نماينده ايران خودرو از متن قرار داد امضا شده بين دو شركت ايراني و مالزيايي دانسته و يادآور شده بود كه تنها مي‌توان يك برداشت از صحبت‌هاي نماينده ايران خودرو داشت و آن به خطر افتادن منافع شركت رقيب داخلي و نه منافع ايران در قرارداد منعقد شده است.
اما گذشته از اظهارات مختلفي كه در اين ميان مطرح شد، عده بسياري از كارشناسان آن را تنها موجب تضعيف صنعت خودروسازي ارزيابي كردند.
در اين ميان اگر بخواهيم گريزي به يكي از مفاد مهمي كه مديرعامل سايپا نيز بر آن تاكيد زيادي داشت بزنيم، ساخت و طراحي مشترك خودرويي ارزان قيمت بين سايپا و پروتون بود. خودرويي كه قيمت آن اعلام نشد، ولي قرار است طي يك تا 1.5 سال آينده عرضه شود؛ نكته‌اي كه مي‌تواند اعتراض‌هاي شديدالحن ايران خودرو را نسبت به اين قرارداد، در ارتباط با خود تلقي دهد. ايران خودرو كه بنا به دلايل مختلف نتوانسته بود نظر مساعد وزير صنايع و معادن را براي همكاري مشتركش با شركت چيني چري به منظور ساخت خودرو ارزان قيمت جلب كند تا از آن طريق بتواند مرهمي بر زخم خروج پيكان از خط توليد بنهد، مذاكرات جدي‌تري را با شركت پروتون آغاز كرده بود؛ البته اين بار به نام خودرو مناسب براي كشورهاي اسلامي.
يكي از مسوولان ايران خودرو كه امضاي قرارداد سايپا و پروتون را اشتباه دوم پس از امضاي قرارداد تندر90 مي‌داند، در اين زمينه مي‌گويد: "وقتي مديرعامل پرتون به همراه نماينده شركت لوتوس به ايران آمد و از شركت تحقيقات موتور ايران خودرو بازديد كرد و طي آن به ارزيابي موتور توليدي شركت ايران خودرو پرداختند، نماينده شركت لوتوس گفت كه اين موتور مي‌تواند براي خودرو اسلامي مورد استفاده قرار گيرد."
اما بد نيست نيم نگاهي نيز به اواخر سال 1385 و اوايل سال 1386 كه سال رويايي در نظر ايران خودرو براي جهشي استراتژيك در راستاي فعاليت مشترك با يك كشور خارجي و توليد محصول مشترك بود، بيندازيم. ايران خودرو با هدف توليد خودرو ارزان قيمت S21 شش هزار دلاري با شركت چري وارد مذاكره شد؛ شركت جواني كه طي چند سال محدود فعاليت خود در سال 2007 توانسته بود مقام چهارم را بين خودروسازان چيني از جهت تيراژ توليد به دست آورد.
انجمن خودروسازان چين پيش‌بيني كرده كه توليد خودرو در اين كشور طي سال جاري از مرز 10 ميليون دستگاه فراتر رود، در حالي كه اين رقم در سال 2007 حدود 8.8 ميليون دستگاه بود. سال 2007 چري در مجموع 120 هزار دستگاه انواع خودرو به خارج از چين صادر كرد. اين شركت در سال 2007 به عنوان چهارمين خودروساز بزرگ در چين معرفي شد و فروشش در سال گذشته با 24.8 درصد رشد به 381 هزار دستگاه رسيد.
در راستاي همكاري با چري، ايران خودرو مذاكراتش را تا حتي آستانه تشكيل شركت مشترك پيش برد، تا اين‌كه با مخالفت جدي وزير صنايع جديد روبه‌رو شد. وي به صراحت اعلام كرد كه كلنگ سايت توليد خودروي خارجي كه آن زمان قرار بود در بابل باشد را به زمين نخواهد زد و حتي آن زمان اين مطلب را با قاطعيت هر چه تمام به نماينده وقت مردم بابل در مجلس اعلام كرد. با اين وصف، ايران خودرو نه ديگر راه پيش داشت، نه راه پس.
به گفته مدير پروژه موتور ملي اين شركت، پيكان كه در گذشته با اهداف سياسي از خط توليد اين شركت خارج شده بود، حال جلو همكاري مشترك با شركت چيني نيز گرفته شده است.
در اين رابطه سخنان كنايه‌آميز مديرعامل ايران‌خودرو نيز از تكنولوژي پايين شركت پروتون حكايت داشت: "ما در سال 2004 رتبه 24 را در ميان 100 كشور اسلامي در اختيار داشتيم و با پروتون مالزي در يك رده بوديم، ولي در سال 2007 پروتون مالزي از 100 كشور ياد شده، خارج شد."
جدا از بحث‌هاي زيادي مبني بر بي‌كيفيت بودن خودرو S21 ارزان قيمتي كه ايران خودرو قرار بود اوايل امسال آن را با شركت چري به توليد انبوه برساند، به عقيده بسياري از كارشناسان و فعالان صنعت خودرو، شروع اين كار با توجه به روند رو به رشد شركت چيني، مي‌توانست تحولي را در صنعت خودرو كشور ايجاد كند.
مديرعامل ايران‌خودرو پس از امضاي تفاهم اوليه سايپا و پروتون در اظهار نظر جالب ديگري درباره نظرش راجع به كليد نخوردن پروژه خودرو ارزان قيمت ايران خودرو و حمايت مسوولان از پروژه ارزان‌قيمت سايپا و پروتون گفت: " امضاي اين تفاهم راه ما را هموار كرد. رقيب ما وارد بحث طراحي خودرويي شده كه مي‌تواند اتفاق خوبي براي كشور باشد. "
منوچهر منطقي در مقايسه صنعت خودرو چين و مالزي اظهار كرد: "چين قطعا از مالزي بالاتر است و ما هم بايد بدانيم كه وارد عرصه جديدي شديم كه بايد سرعت خود را افزايش دهيم و موانعي كه در اين راه بوده را همكار ما به نوعي برطرف كرده است. "
اما در ادامه وي همچنان از اميد اين شركت براي همكاري با چري سخن مي‌گويد: "چري را هر گز فراموش نكرده‌ام. چيني‌هايي كه قرار است در آينده همه بازارها را قبضه كنند، چرا در بازار ما نبايد شريك استراتژيك داشته باشند؟ ما مي‌توانيم از روش آنها استفاده كنيم."
وي تاكيد كرد: " رفته‌ايم آن طرف دنيا پروتون را پيدا كرده‌ايم و از اين شركت موتور مي‌خواهيم! اين در حالي است كه ما موتور 1.4 ليتري‌مان را دو سال پيش عرضه كرديم كه سوابق آنها هم در شركت سايپا موجود است. حال چرا دو خودروساز داخلي نبايد به طور مشترك روي آن كار كنند؟"
او خاطرنشان كرد: "سايپا همين كاري را كه با كشوري با فاصله 8 هزار كيلومتر دورتر از ما انجام داد، مي‌توانست با ما انجام دهد؛ البته با اين شرط كه هر كدام محصول خود را عرضه كنيم؛ يعني همان كاري كه پژو و سيتروئن انجام دادند."
به نظر مي‌رسد در اين ميان آنچه كه از اهميت ويژه برخوردار است، مبحث خودرو ارزان‌قيمت است. زيرا همانطور كه كارشناسان نيز تحليل مي‌كنند، هدف اصلي سايپا از همكاري با پروتون، در مرحله نخست، دستيابي به توليد خودرو ارزان‌قيمت براي در اختيار گرفتن بازار بكر و پرتقاضاي آن است و در مراحل بعد دسترسي به تكنولوژي‌هاي روز كه با آنچه در بالا گفته شد، نمي‌توان آن را چندان منطقي دانست. از سوي ديگر، ايران‌خودرو نيز كه با توجه به خلاء پيكان در سبد محصولاتش داعيه‌دار توليد خودرو ارزان‌قيمت شده، از اتفاقات سال گذشته و امسال به نوعي آزرده خاطر شده است. از ديد آنان، در شرايطي سال گذشته با كلنگ‌زني خودرو خارجي در كشور مخالفت و استدلال آن نيز خارجي بودن خودروساز چيني عنوان شده بود كه مالزي يك كشور خارجي و پروتون نيز يك شركت خارجي محسوب مي‌شود.
انتهاي پيام
نظرات