با وجود اعلام رسمي صدور ويزاي الكترونيكي ازسوي مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در سال‌هاي گذشته، سايت وزارت امور خارجه هيچ سرويسي را در اين زمينه به گردشگران نمي‌تواند ارايه كند.

به گزارش خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با وجود اعلام محمدشريف ملك‌زاده ـ معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ در مهرماه 1385 مبني بر صدور ويزاي الكترونيكي از آبان‌ماه همان سال، دريافت اين ويزا دست كم براي دست‌اندركاران تورهاي گردشگري تاكنون تجربه نشده است. اگر شما به‌عنوان آژانس‌دار بخواهيد براي يك گروه توريستي خارجي از طريق آدرس اينترنتي اعلام‌شده، ويزاي الكترونيكي دريافت كنيد با صفحه‌ي امكان سرويس‌دهي وجود ندارد، روبه‌رو مي‌شويد. همين امر، شما را مجبور مي‌كند كه براي دريافت ويزا به‌شكل مستقيم به روش سنتي عمل كنيد.

ويزاي الكترونيكي؛ ‌از آغاز تا امروز

مرداد 1381 بود كه سازمان وقت ايرانگردي و جهانگردي اعلام كرد، براي تسهيل ورود گردشگران بين‌المللي به ايران، كليات صدور ويزاي الكترونيكي به جهانگردان و علاقه‌مند سفر به ايران با همكاري وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات به تصويب رسيد؛ اما در عمل، براي راه‌اندازي كامل اين سايت پروسه‌ي زماني چند ساله‌اي طي شده است.

با ادغام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در سال 1384 و عزم دولت براي تحقق دولت الكترونيكي و ارايه‌ي انواع سرويس‌هاي خدماتي به مردم از طريق پوروتال دستگاه‌هاي دولتي، بار ديگر و اين‌بار توسط سيدحسين مرعشي ـ معاون رييس‌جمهور و رييس وقت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ موضوع صدور ويزاي الكترونيكي با همكاري وزارت امور خارجه مطرح شد.

مرعشي سال 1384 در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا بيان كرد: راه‌اندازي ويزاي الكترونيكي، پيچيدگي‌هاي فني دارد كه بايد به‌تدريج رفع و ابزار آن فراهم شود. راه‌اندازي اين سيستم به نرم‌افزار، سخت‌افزار، سرمايه‌گذاري، coding و اجراي برنامه‌ها و تشريفاتي در وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌ها نياز دارد كه بدون اين ابزارها، آن‌را نمي‌توان راه‌اندازي كرد.

وي با بيان اين‌كه توريسم الكترونيك به e - banking ،e - learning و e - shopping نياز دارد و اين ابزارها كه مهم‌ترين آن‌ها «ويزاي الكترونيكي» است، هريك به‌تدريج بايد راه‌اندازي شوند، اعلام كرد كه تا پايان سال 1384 صدور ويزاي الكترونيكي را راه‌اندازي مي‌كنيم.

هرچند مقدمات و زيرساخت‌هاي صدور ويزاي الكترونيكي در قالب طرح «تكفا» در دولت گذشته فراهم شد، اما اعلام رسمي راه‌اندازي اين امكان براي استفاده‌ي عموم و به‌ويژه آژانس‌داران به اعضاي دولت نهم رسيد.

معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در همايش بزرگ خانواده‌ي گردشگري كه به‌مناسبت روز جهاني جهانگردي در سال 1385 برگزار شد، از راه‌اندازي ويزاي الكترونيكي خبر داد.

محمدشريف ملك‌زاده پيش‌تر نيز با اشاره به تلاش سازمان متبوع خود براي برطرف كردن موانع پيش روي ويزاي الكترونيكي، اعلام كرده بود: عملي نشدن وعده‌هاي گذشته درباره‌ي راه‌اندازي ويزاي الكترونيكي به‌علت ناهماهنگي دستگاه‌هاي مختلف بوده، اما اكنون با حمايت‌هاي همه‌جانبه‌ي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و ديگر دستگاه‌هاي مرتبط اجرايي، تا تحقق كامل E-VISA راه چنداني نمانده است.

پس از اعلام اين خبر، مسؤولان دولتي و دست‌اندركاران گردشگري بار ديگر بر نقش و كاربرد ICT تأكيد كردند و به همين مناسبت، دي‌ماه 1385 دومين همايش كاربرد فن‌آوري ICT در صنعت گردشگري با حضور برخي مسؤولان دولتي و دست‌اندركاران بخش خصوصي برگزار شد و در آن، سيدآقا بني‌هاشمي ـ مديركل وقت فن‌آوري ارتباطات و اطلاعات در وزارت امور خارجه ـ با تأييد خبر صدور رسمي ‌ويزاي الكترونيكي، تأكيد كرد:‌ با وجود مشكلات مختلفي كه براي صدور ويزاي الكترونيكي و حذف صدور ويزا به‌صورت سنتي وجود داشتند، اين طرح كه جزو 10 طرح تكفا در وزارت امور خارجه است، در شش‌ماه صورت اجرايي به خود گرفت و امروز هر گردشگر و متقاضي براي ورود به كشور با مراجعه به آدرس اينترنتي وزارت امور خارجه و پر كردن فرم مورد نظر، تقاضاي ويزاي خود را مي‌تواند مطرح كند.

بني‌هاشمي با بيان اين‌كه صدور ويزاي الكترونيكي حدود نيم ميليون يورو را به خزانه‌ي كشور بازمي‌گرداند، افزود: صدور ويزاي الكترونيكي در مدت يك ساعت و در موارد خاص تا سقف هفت روز صورت خواهد گرفت.

جو رسانه‌يي، گردشگري الكترونيكي را رونق نمي‌دهد!

فراموش نكنيم، اكنون با پيشرفت‌هاي تكنولوژيكي، گردشگري الكترونيكي يك فن‌آوري نوين براي ارايه‌ي سرويس‌هاي مورد نياز به گردشگران است كه با استفاده از اين امر، ارايه‌ي سرويس‌هاي مورد نياز گردشگران ساده‌تر، با كيفيتي بالاتر و هزينه‌اي كمتر انجام مي‌شود و از آنجا كه اطلاعات كليه‌ي سرويس‌هاي گردشگري به‌صورت گروهي و كامل به گردشگران ارايه مي‌شود، همواره امكان مقايسه‌ي گزينه‌هاي مختلف و انتخاب گزينه‌ي بهينه با توجه به معيارها و انتظارات گردشگران ممكن است.

فراموش نكنيم، گردشگري الكترونيكي فقط با انتشار اخبار و ايجاد جوهاي رسانه‌يي محقق نمي‌شود، چراكه مهم‌ترين بخش گردشگري الكترونيكي زماني اتفاق مي‌افتد كه گردشگر امكان پرداخت الكترونيكي را در كشور مقصد داشته باشد كه متأسفانه اين بخش همچنان در ايران غيرفعال است. حتا اگر صدور ويزاي الكترونيكي هم ممكن بود، بسياري از گردشگران انفرادي به‌دليل نبود امكان خريد از طريق كارت‌هاي اعتباري، به استفاده از ويزاي الكترونيكي قادر نبودند.

به گزارش ايسنا، با وجود اين‌كه تصور مي‌شد، صدور ويزاي الكترونيكي ازسوي بسياري از دست‌اندركاران گردشگري، به‌ويژه برگزاركنندگان تورهاي ورودي مورد توجه قرار گيرد، به‌دليل اطلاع‌رساني نامناسب و بالا نيامدن سايت مورد نظر، چندان با استقبال مواجه نشد و حتا برخي افراد اظهار كردند، راه‌اندازي ويزاي الكترونيكي چندان كار فوق‌العاده‌اي نبوده و فقط يك مرحله از مراحل دريافت ويزا را كم كرده است. البته با وجود مشكلات در سايت، همين اقدام كوچك تسهيلاتي دولت نيز براي فعا‌لان گردشگري كشور تاكنون ناكام ماند‌ه است.

اكنون كه بيش از يك‌ونيم سال از اعلام صدور ويزاي الكترونيكي مي‌گذرد، طرح صدور اين ويزا هنوز معلول و ناكارآمد است. همچنان نمايه (ورود به ويزاي الكترونيكي) در سايت وزارت امور خارجه باز نمي‌شود و طبيعتا كساني كه براي استفاده از اين سرويس به سايت مراجعه كرده‌اند، به‌شكل مستقيم وارد عمل شده‌اند.

طرح ويزاي الكترونيكي، پس از تب و تاب‌هاي اوليه، از ياد مسؤولان گردشگري رفت و از فهرست دغدغه‌هاي آنها خارج شد، به‌طوري كه پس از همان اخبار اوليه، ديگر هيچ‌كسي درباره‌ي روند كارآيي و ميزان توجه دست‌اندركاران گردشگري به اين طرح گزارشي نداد.

آژانس‌هاي مسافرتي به ويزاي الكترونيكي علاقه‌اي ندارند

گفته‌هاي برخي فعالان حوزه‌ي تورهاي ورودي نشان مي‌دهد، علاوه بر اين‌كه درباره‌ي صدور ويزاي الكترونيكي و مزيت‌هاي آن اطلاع‌رساني درستي نشده‌اند، بلكه طرح مجدد چنين موضوعي به‌دليل روشن نبودن ابعاد گسترده‌ي آن، بي‌جهت به دغدغه‌اي براي آژانس‌داران تبديل شده است، به‌طوري كه برخي از آنها راه‌اندازي درست و كارآمد چنين امكاني را با تعطيلي و بي‌كاري خود مساوي مي‌دانند و به هيچ وجه به راه‌اندازي چنين امكاني علاقه ندارند و اين دغدغه بيش از هر چيز به روشن نبودن مزيت‌ها و ضرورت‌هاي توسعه‌ي گردشگري الكترونيكي مربوط است.

سيروس اعتمادي ـ يكي از تورگردانان ـ معتقد است: با راه‌اندازي رواديد الكترونيكي، آژانس‌هايي كه در بخش گردشگري سرمايه‌گذاري كرده و سال‌ها در اين حوزه فعاليت داشته‌اند، كنار گذاشته مي‌شوند.

وي تأكيد كرد: زمان راه‌اندازي رواديد الكترونيكي اصلا از آن خبري نداشتيم. اكنون گردشگران متقاضي سفر به ايران نيز از اين نوع رواديد اطلاعي ندارند و همواره از طريق دفاتر خدمات مسافرتي براي دريافت رواديد اقدام مي‌كنند.

او راه‌اندازي رواديد الكترونيكي را ضروري ندانست و گفت: با راه‌اندازي اين سامانه، مسافري كه خود رواديد دريافت كرده است، هتل و اتومبيل مي‌تواند كرايه كند و ديگر با آژانس‌ كاري ندارد.

محمدعلي واقفي ـ عضو هيأت مديره‌ي جامعه‌ي تورگردانان ايران ـ نيز اظهار داشت: راه‌اندازي رواديد الكترونيكي با وجود اخبار منتشرشده، تاكنون محقق نشده است و تورگردانان بخش عمده‌اي از كارهاي مربوط به رواديد را به‌شيوه‌ي سنتي انجام مي‌دهند.

وي درباره‌ي ضرورت راه‌اندازي رواديد الكترونيكي با توجه به اين شرايط، بيان كرد: اين پرسش بايد از طراحان آن پرسيده شود؛ اما به‌عنوان تورگردان، در زمينه‌ي رواديد مشكل خاصي نداريم كه درباره‌ي ضرورت راه‌اندازي اين نوع صدور رواديد صحبت كنيم.

همچنين احمد سبط حسيني ـ يك تورگردان ـ با اشاره به اين‌كه رواديد الكترونيكي بيشتر موضوعي تبليغي بوده و تاكنون به‌صورت عملي اجرا نشده است، ادامه داد: هر خدماتي كه به گردشگران ارايه مي‌شود، از طريق تورگردانان است كه دريافت رواديد هم يكي از آن خدمات است.

وي بيان كرد: اكنون وزارت امور خارجه تسهيلات مناسبي را براي صدور رواديد مي‌دهد. در گذشته، رواديد فقط در سه روز كاري صادر مي‌شد، اما اكنون به هفت روز كاري افزايش يافته است؛ ولي رواديد الكترونيكي تاكنون اجرا نشده است و اين‌كه در اين ماجرا مقصر كيست، بماند.

او اظهار داشت: شيوه‌ي سنتي صدور رواديد نقصي ندارد. البته در گذشته، مشكلاتي وجود داشتند كه اكنون رفع شده‌اند. بايد به‌جاي پرداختن به موضوع رواديد الكترونيكي به جذب گردشگر بپردازيم، چون صدور رواديد به‌صورت الكترونيكي يا سنتي تفاوتي نمي‌كند. اين موضوع به امكانات زيادي نياز دارد و ما در كشور با مشكلات فني و تكنولوژي مواجه‌ايم.

به اعتقاد اين عضو هيأت مديره‌ي جامعه‌ي تورگردانان، صدور رواديد الكترونيكي زماني تأثير دارد كه تقاضاي ورود به ايران ازسوي گردشگران انفرادي زياد باشد كه ما هنوز اين شرايط را نداريم؛ براي نمونه در شهر پاريس، شش ميليون تخت آماده‌ي پذيرايي‌اند، درحالي‌كه تمام تخت‌هاي ايران بيش از دوهزار تخت نيست.

يعقوب شركت ـ عضو هيأت مديره‌ي جامعه‌ي تورگردانان ايران ـ نيز معتقد است: در صدور رواديد الكترونيكي رزرو آن‌لاين مسأله نيست، بلكه نبود امكان پرداخت اينترنتي مشكل اصلي است.

او با تأكيد بر اين‌كه مشكل رواديد الكترونيكي، محدوديت در استفاده از كارت اعتباري و پرداخت اينترنتي است، اظهار كرد: امكان خريد اينترنتي بليت هواپيما و قطار در كشور از طريق يك بانك خصوصي و سيستم شتاب فراهم شد. درباره‌ي رواديد الكترونيكي نيز اين موضوع مطرح است، تا زماني كه كارت‌هاي اعتباري رايج در دنيا را نتوان استفاده كرد، رواديد الكترونيكي را نمي‌توان صادر كرد.

وي ادامه داد: آژانس‌ها با توجه به محدوديت‌هايي كه براي بانك‌هاي ايران در خارج از كشور ايجاد شده‌اند، امكان انتقال پول نقد را ندارند و اگر ارتباط‌هاي شخصي و صراف‌ها نبودند، در انجام كارها مشكل به‌وجود مي‌آمد، چون اكنون ما موضوع پرداخت‌ها را با سيستم شخصي رفع مي‌كنيم.

اين تورگردان با اشاره به برنامه‌ي نرم‌افزاري كه وزارت امور خارجه براي تنظيم و تكميل اطلاعات مربوط به گردشگران در اختيار آژانس‌ها قرار داده است، يادآور شد: در گذشته، اين اطلاعات به‌صورت دستي تنظيم و تايپ مي‌شدند و در اختيار وزارت امور خارجه قرار مي‌گرفتند كه رواديد را در مدت پنج‌ روز صادر مي‌كردند؛ با اين برنامه، يك مرحله به شيوه‌ي پيشين اضافه شده و با اين تكنولوژي مريض در تنظيم نخست اطلاعات، مشكلاتي ايجاد ‌شده است.

به اعتقاد او، با راه‌اندازي رواديد الكترونيكي، روند ورود گردشگر به كشور آسان مي‌شود؛ اما اين امر براي آژانس‌ها خوشايند نيست، چون آن‌ها از چرخه حذف مي‌شوند.

ابراهيم پورفرج ـ رييس جامعه‌ي تورگردانان ايران ـ نيز با بيان اين‌كه گردشگران و تورگردانان به‌شيوه‌ي سنتي رواديد دريافت مي‌كنند و رواديد الكترونيكي صادر نمي‌شود، گفت: هنوز اين امكانات و اعتماد در مركز و سفارتخانه‌هاي ايران در خارج كشور ايجاد نشده است و بدون اين امكانات، صدور رواديد الكترونيكي ممكن نيست.

وي بيان كرد: فكر نمي‌كنم، رواديد الكترونيكي براي ما خيلي فايده داشته باشد و اكنون نيز امكانات و شرايط آن فراهم نشده‌اند. اين‌كه شرايط و امكانات آن، ‌چه زماني مهيا مي‌شوند، اصلا معلوم نيست. تاكنون كه صادر نشده است، اما ان‌شاء‌الله تا سال 2020 ميلادي صادر خواهد شد!

اين تورگردان افزود: ضروري است كه صدور رواديد به همان شيوه‌ي كنوني تسريع شود، چون امروز كه نام گردشگران متقاضي سفر به ايران را براي وزارت خارجه مي‌بريم، يك هفته تا 10 روز تأييد آن طول مي‌كشد. بعد نوبت سفارتخانه‌هاي ايران در كشور هدف است كه بايد يك هفته تا 10 روز هم براي تأييد نهايي آن‌ها منتظر بمانيم.

اسرافيل شفيع‌زاده ـ عضو جامعه‌ي تورگردانان ايران ـ نيز معتقد است: رواديد الكترونيكي مانند تورهاي ارزان، بن سفر، سفركارت و ديگر طرح‌ها، دهان پر‌كن بود و نتيجه‌ي ملموسي نداشت.

او بيان كرد: سامانه‌ي رواديد الكترونيك، آن‌طور كه بايد فعال نيست و در لود كردن (بارگذاري) آدرس و ورود به اين سامانه، مشكلاتي وجود دارد كه به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اين موضوع منعكس شد و آنها گفتند كه اين سايت فعال است و رواديد از طريق آن صادر مي‌شود.

وي درباره اين‌كه آيا گردشگراني كه مي‌خواهند به ايران سفر كنند، از وجود اين سامانه و صدور رواديد الكترونيكي اطلاع دارند؟ تصريح كرد: چه كساني از وجود سايت اينترنتي براي صدور رواديد الكترونيكي اطلاع دارند؟ كدام منبع اطلاع‌رساني در دنيا وجود دارد كه گردشگران را مطلع كند كه رواديد خود را به‌صورت الكترونيكي مي‌توانند دريافت كنند؟

به اعتقاد او، اكنون توجه به مشكل‌ گراني هتل‌ها از صدور رواديد الكترونيكي مهم‌تر است و مفهومي ندارد از رواديد الكترونيكي و خدمات آن صحبت كنيم. بايد موضوع ارزان‌سازي سفر مطرح شود، چون برخي هتل‌ها، نرخ خدمات را از ابتداي سال صددرصد افزايش داده‌اند.

اين تورگردان اظهار داشت: اين اقدامات تبليغاتي‌اند؛ وقتي از مسؤولان اين مسايل پرسيده مي‌شوند، پاسخ روشني نمي‌دهند كه نتيجه‌ي سرمايه‌گذاري در رواديد الكترونيكي و عملكرد ناشي از اجراي آزمايشي آن چه بوده است.

شفيع‌زاده اضافه كرد: رواديد الكترونيكي صادر شود يا نشود، در فعاليت‌هاي تورگرداني تأثيري ندارد. ما روش سنتي را مي‌پذيريم، چون اين روش جا افتاده است و تورگردانان و سازمان‌هاي مربوط در آن بهتر عمل مي كنند.

مسؤولان اخبار منتشرشده را پي‌گيري كنند

درست است كه صدور ويزاي الكترونيكي و مشكلات آن كاملا متوجه وزارت امور خارجه است، اما به‌نظر مي‌رسد كه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به‌عنوان حامي بخش خصوصي فعال در اين حوزه و متولي توسعه‌ي گردشگري الكترونيكي بايد پي‌گير مسايل و مشكلات فعالان خود در اين حوزه باشد و به اعلام صرف اخباري كه خروجي آن‌ها مشخص نيست، اكتفا نكند.

مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري همواره بر توسعه‌ي سرويس‌دهي الكترونيكي به گردشگران تأكيد داشته‌اند، به‌طوري كه حميد بقايي ـ قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ در نخستين همايش كاربرد فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات در دي‌ماه 1385، استفاده از اين فن‌آوري را به‌عنوان يك پديده‌ي نوين در جهان مطرح دانست و گفت: اگر ما خواستار استفاده از اين ابزار در حوزه‌اي از گردشگري هستيم، بايد با بومي‌سازي اين فن‌آوري و نگاهي اجتماعي از آن بهره‌مند شويم.

وي خدمات اطلاع‌رساني، سرويس‌دهي به گردشگران و تفريح و سرگرمي را سه بستر مهم فن‌آوري اطلاعات در حوزه‌ي گردشگري ارزيابي كرد و گفت: تشكيلاتي كه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري متولي و سهام‌دار آن نباشد، بلكه اين تشكيلات در قابل يك تعاوني يا شركت سهامي‌ با حضور كليه‌ي صنوف و تشكل‌هاي صنعت گردشگري بايد طراحي و تأسيس شود تا با پشتوانه‌ي اين تشكيلات و ايجاد ارتباط بين سيستم بانكي خارج از كشور و يك بانك عامل در داخل، خدمات الكترونيكي را به گردشگران بتوان ارايه كرد.

قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از اختصاص بودجه‌اي از گردشگري براي كمك به هتل‌ها و تأسيسات گردشگري كه مي‌خواهند سايت ايجاد كنند، خبر داد‌ و افزود: سازمان در حوزه‌ي بهره‌گيري از ICT در يك سال گذشته (سال 1384) استارت اوليه را زده است.

به‌نظر مي‌رسد، با توجه به دغدغه‌ي مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي كاربرد IT در حوزه‌ي گردشگري و انتشار اخباري از اين نوع، پي‌گيري امور مختلف حوزه‌ي گردشگري الكترونيكي و ارايه‌ي آخرين اطلاعات آن به فعالان گردشگري نيز از وظايف و امور مرتبط با اين سازمان است تا علاوه بر اطلاع‌رساني از مراحل بهره‌مندي صنعت گردشگري كشور از آخرين دستاوردهاي الكترونيكي، ابعاد و ضرورت چنين ابزاري بيش از پيش براي دست‌اندركاران گردشگري روشن شود.

گزارش از خبرنگار ايسنا؛ اعظم السادات راستي

انتهاي پيام