زهير توكلي: بيشتر جايزههاي شعري با باندبازي همراهاند
زهير توكلي معتقد است كه نبايد از جوايز شعري در كشور، انتظار معرفي چهرهي جديدي را به ادبيات ايران داشته باشيم.
اين شاعر در گفتوگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اينكه البته گفتن اين حرف كه اين جوايز به هيچ وجه نتوانستهاند چهرهي جديدي را معرفي كنند، كمي بيانصافي است، اظهار كرد: متأسفانه در جامعهاي كه در همهي زمينهها روابط بيشتراز ضوابط حكمفرما هستند و همهچيز بر اساس روابط و مسائل عاطفي است و يا به تعبير ديگر، باندگرايي و گروهگرايي در همهي شئونات جامعه وجود دارد، طبيعي است كه در عالم شعر نيز اين مسائل وجود دارد و افراد بسياري هستند كه با باندبازي اجازه نميدهند شعرها و چهرههاي جديد به جامعه معرفي شوند.
داور جايزهي شعر خبرنگاران بر اينكه داوري به مفهوم واقعي در جوايز برگزار نميشود، اشاره و اظهار كرد: در بسياري موارد داوران به افرادي كه با آنان آشنا و دوست هستند و يا در طيف ادبي خودشان هستند، رأي ميدهند.
او همچنين سايه انداختن بحثهاي سياسي و مسائل ايدئولوژيك را جزو مشكلات اين جوايز دانست و افزود: در اين جوايز، سياستزدگي بسيار مخرب است؛ چرا كه در بسياري موارد بحثهايي بر سر تعلق شاعران به طيفها و گروههاي مختلف صورت ميگيرد و آن چيزي كه در بين اين بحثها قرباني ميشود، شعر است.
توكلي گفت: شاعران ما بهشدت گروهي شدهاند و هيچ طيف و گروهي، گروه ديگر را قبول ندارد و به همين علت، شعر معاصر به اين نقطه رسيده است و شاعران بهجاي قضاوت دربارهي اشعار هم، به طيف و تفكر شاعر نگاه ميكنند و سپس شعر او را نفي و انكار ميكنند.
داور جايزهي كتاب سال دفاع مقدس در بخش شعر همچنين عنوان كرد: داوري شعر نوعي نقد ادبي است و درواقع گاهي كار منتقد ادبي، ارزشگذاري است كه مرحلهاي سخت از نقد ادبي است؛ اما تنها بخش محدودي از داوراني كه اين جوايز را داوري ميكنند، شرايط يك منتقد ادبي را دارند؛ چرا كه يك منتقد ادبي حداقل بايد شعر چند دههي اخير ايران را از همهي نحلهها و طيفها خوانده باشد.
اين شاعر يكي از مسائل مهم جوايز شعر را ارزش مالي آنها عنوان كرد و افزود: ارزش مادي جوايز ادبي در كشور ما بسيار ناچيز است؛ در حاليكه جوايز شعري در كشورهاي ديگر از ارزش بيشتري برخوردارند و درواقع هرچه ارزش مالي جوايز شعري بيشتر باشد، اعتبار آنها بيشتر و در ترغيب شاعر نيز مؤثرتر خواهند بود.
زهير توكلي با بيان اينكه بههر حال وجود جوايز شعري با همهي نواقص از نبودشان بهتر است، گفت: كشور ما به لحاظ فرهنگي بسيار فقير است و هر اتفاقي در اين زمينه ميتواند بسيار كمككننده باشد. همچنين زبان و فرهنگ مليمان در معرض تهاجم است. اين تهاجم تنها به معناي دسيسهگري نيست؛ اگرچه اين عامل نيز وجود دارد؛ اما ما در دنيايي زندگي ميكنيم كه فرهنگها، زبانها و ادبياتها در حال رقابتاند و در اين بين، كشوري پايدار ميماند كه بتواند بر ساير فرهنگها غلبه و عناصر فرهنگي خود را بهشكل زيباتر و قويتري نمايان كند، و در اين شرايط ، وجود جوايز شعري با همهي نقايص بهتر از نبودشان است.
او در ادامه بيان كرد: شعر فارسي در زمان حاضر در شرايط بحرانياي قرار دارد و اين جوايز ميتوانند در اين شرايط كمك كنند كه برخي نگاهها بهسوي شعر بازگردد و شاعران بيشتر شعرشان را جدي بگيرند.
او با اشاره به جايزهي شعر شبهاي شهريور و كنگرهي شعر بندرعباس و موفق دانستن آنها، گفت: اتفاقاً اين جوايز را دولت برگزار كرد. چه بسا جوايزي كه از طرف دولت برگزار شده، بسيار فراگروهيتر از جوايزي است كه بهشكل خصوصي برگزار ميشوند؛ بنابراين شاعران نبايد با زدن برچسبهايي بر يكديگر سعي در حذف هم داشته باشند؛ بلكه بايد در راستاي اعتلاي ادبيات، زبان و شعر فارسي تلاش كنيم.
او همچنين متذكر شد: بايد تعاملي ميان بخش صنعت و شعر برقرار شود، تا پشتيبانهاي مالي مايل به سرمايهگذاري در جوايز شعر باشند؛ چرا كه نميشود هميشه تنها از نهادهاي دولتي انتظار حمايت از شعر را داشت. نهادهاي دولتي بر شعر محدوديتهايي را اعمال ميكنند، كه اين محدوديتها براي شعر چندان خوب نيست.
توكلي تصريح كرد: در كشور ما گردهمايي و شبهاي شعري كه بتوان در آنها، شعرها را بهطور جدي نقد كرد، بسيار كم هستند. قبل از انقلاب، شبهاي شعر گوته و خوشه برگزار ميشدند كه بسيار موفق بودند؛ اما در دو دههي اخير، شبهاي شعري كه مانند آنها موفق باشند، نداريم، كه درواقع برگزاري اين شبهاي شعر بهخاطر هزينهي كمترشان بسيار مهمتر و تأثيرگذارتر از جايزههاي شعري است و پر كردن چنين خلأيي از جايزهها مهمتر است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات