منصور رستگار فسايي گفت: فردوسي با طرح داستان‌هاي شاهنامه بيش‌تر از اين‌که به جدال‌هاي مذهبي بپردازد، به مقاومت قوم‌هاي بومي در مقابل آريايي‌ها اشاره کرده است. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خراسان، اين مدرس دانشگاه شيراز در دومين همايش پژوهشي آثار و احوال حکيم ابوالقاسم فردوسي با موضوع «ديوان در شاهنامه» گفت: مشاهده مي‌شود که ديوان با قدرت خاصي سر و کار دارند و قدرت جسمي دارند و هفت خوان را مي‌سازند تا به مقابله با رستم بپردازند. وي با بيان اين‌که در تحليل اساطيري درون‌مايه‌هاي شاهنامه و هر اسطوره‌ ديگري لايه‌هاي چندي وجود دارد، گفت:‌ در تحليل اساطيري درون‌مايه‌هاي شاهنامه مي‌توان از لايه‌ نخستين آن گذشت و در فرازهاي آن انديشه‌هاي ديگر را جست‌وجو کرد. او افزود: جابه‌جايي اساطير و‌ نمادها که بر حسب و ضرورت زمان پديد مي‌آيد، باعث مي‌شود که بن‌مايه‌ها تغيير کنند و انديشه‌هاي نخستين رنگ ببازند و انديشه‌اي ديگر جانشين شود. رستگار فسايي با اشاره به اين‌که هر اسطوره محبوبي با تغييرات بيش‌تري همراه است، گفت:‌ اسطوره‌هاي منفي نيز از اين برخورد و تغيير زياد برخوردارند. وي افزود: واژه «ديو» در همه‌ زبان‌ها به جز زبان ايراني، معناي خدا و نخستين قدرت است. دئوس در زبان هندي و زئوس در زبان‌هاي غربي ياد‌آور همين واژه‌اند و با دانايي و خرد ارتباط معنايي دارند. رستگار فسايي به بررسي واژه «ديو» در ايران پرداخت و گفت: ‌واژه ديو در ايران از آغاز و پس از زرتشت و تفکرات او از جنبه مثبت، معناي منفي پيدا مي‌کند و در بسياري از واژه‌ها و کاربردهاي زبان فارسي دري گاهي ديوها معناي اهريمن را به ياد مي‌آورند. وي افزود: تبار و فرزندان ديو در رديف پريان قرار مي‌گيرند و ديوان گاهي نماد تاريکي، بدي و ناداني و فساد مي‌يابند. رستگار فسايي با بيان اين‌که ديوان به صورت آدمي بودند، گفت: ديواني که به صورت آدمي هستند، با دعاي اهورنورد به زير زمين فرود مي‌روند و در حقيقت با آمدن دين زرتشت، ديوان از روي زمين محو مي‌شوند. وي افزود: در روايات مذهبي زرتشت ديده مي‌شود که اهريمن قبل از زرتشت به صورت انسان در روي زمين رفت و آمد داشته و تنها از نظر فکري و معناي متفاوت بوده و چون زرتشت چهار بار دعاي اهورنورد را خواند، از بين رفت. رستگار فسايي با اشاره به اين‌که اهرمن از زروان خداي زمان به‌دنيا آمد، گفت: زروان خداي زمان باردار دو فرزند بود و هر کدام که زودتر به دنيا مي‌آمد، پادشاهي جهان به او مي‌رسيد و اهريمن از موضوع مطلع شد و زودتر به دنيا آمد و فساد و بدي در جهان رايج شد. وي افزود: در تصورات زرواني نيز اهريمن همان ديو و فرزندان و تبار او نيز هستند، که در داستان کيومرث و جدال او با ديوان ديده مي‌شود. رستگار فسايي ادامه داد: از همان آغاز در جدال کيومرث و اهريمن جدال خير و شر درمي‌گيرد و کيومرث به کمک سروش به ديوان غلبه مي‌کند. جالب اين جاست که در اين‌جا ديوان از حيث ظاهر از قدرت‌هايي برخوردارند که از قدرت‌هاي ظاهري انسان‌ها بيش‌تر است. وي افزود: ‌گر چه طهمورث ديوان را به صورت اسب درمي‌آورد، اما ديوان از لحاظ هنر و فرهنگ نسبت به آن‌ها مهارت بيش‌تري دارند و طهمورث و هوشنگ به آن‌ها نياز دارند. او با بيان اين‌که ‌اين برتري ديوان در دوره‌هاي بعدي نيز قابل مشاهده است، گفت: در ادوار مختلف ديوان از نيروي پرواز، تغيير شکل و انديشه‌هاي برتر برخوردارند و حتا بعضي ديوان نام‌آور و داراي شناسنامه و نام‌ هستند؛ مانند ديو سفيد، ارژنگ. انتهاي پيام