*نگاهي به صنايع دستي استان كرمان* تجلي عظمت بوميان اين خطهي كهن
صنايع دستي استان كرمان آوازهي جهاني دارد، چرا كه تار و پود و بندبند اين آثار تلفيقي از هنر اين سرزمين كهن با رنگهاي اصلي ايراني است كه عظمت بوميان اين خطهي گرم و سرد را به رخ ميكشد.
به گزارش بخش صنايع دستي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، صنايع دستي استان كرمان به دو صنعت خانوادگي و كارگاهي تقسيم ميشود؛ صنايع دستي خانوادگي مانند شال، پته و ترمه است كه به غير از پتهدوزي مابقي از رونق افتاده است.
صنايع دستي كارگاهي نيز شامل قاليبافي، جاجيم، گليم و خورجينبافي است. اما در اين ميان، پتهدوزي، قالي و گليمبافي استان كرمان مشهورتر است.
* پتهدوزي*
پته نوعي سوزندوزي ايران است كه از دوخت ريسهاي پشمي رنگين بر روي شال زمينه يا شال در طرحهاي زيبايي چون بوته، سرو و ترنج پديد ميآيد و منظرهاي بديع از گل و بوتههاي رنگين را كه حاصل تلاش دختران و زنان زحمتكش كرماني است جلوهگر ميكند. پته از دو قسمت تشكيل يافته؛ شال زمينه كه به عرض معروف است و از نخهاي كركي رنگارنگي كه ريس يا نخ پته ناميده ميشوند، دوخته ميشود.
پته به صورت انحصاري در كرمان تهيه ميشود و دوخت آن در تمام شهرستانها و روستاهاي اطراف استان به ويژه كرمان، سيرجان و رفسنجان رايج است.
طرحهاي زيباي پته كار طراحان ماهر است كه ريشه در تمدن و فرهنگ ايراني دارد.
يكي از نمونههاي بسيار زيباي پته كه دوخت بسيار بديع و بينظيري دارد روپوش مقبرهي نعمتالله ولي است.
تاريخ دوخت اين پته سال 1285 بوده و نتيجهي دو سال كار مداوم 16 زن پتهدوز كرماني بر پارچهاي به طول 355 سانتيمتر و عرض 210 سانتيمتر است، البته چندين نمونهي ديگر از اين هنر بسيار ظريف در جايجاي اين استان وجود دارد.
* قالي كرمان*
قالي كرمان از قديم زيباترين و نفيسترين قالي ايران و دنيا به شمار ميرفته كه در سالهاي اخير تا حدودي از اهميت و كيفيت آن كاسته شده است. كرمان پشم بسيار مرغوبي براي قاليبافي دارد، نوع آن شبيه پشم خراسان و از پشم كرمانشاه قدري سبكتر و ظريفتر است.
شهرت قالي كرمان بيش از هر چيز به دليل درآميزي رنگ و طرح آن است.
در تمايز و تشخيص قالي دو عامل طرح و رنگ بسيار موثر است.
طرح و رنگ قالي كرمان يكي از نفيسترين، زيباترين و خوشسبكترين بافتههاي جهان به شمار ميآيد، از معروفترين كارگاههاي اين خطه، كارگاه قاليبافي «راين» و «خنامان» است.
* گليم*
بافت گليم در جوامع عشاير و مناطق روستايي تقريبا حالت حرفهاي غير دايم و فصلي دارد و بافندگان آن بيشتر زنان و دختران خانه دار هستند به موازات ساير فعاليتهاي خود از اوقات فراغتشان براي بافت گليم استفاده ميكنند.
قسمت عمدهاي از گليمهاي توليدي زنان عشاير جنبهي خود مصرفي دارد و به صور گوناگون مانند گليم و گليمچه، جوال، خوابگاه، خورجين و غيره در زندگي روزمرهي آنان مورد استفاده قرار ميگيرد.
بخش ديگري از توليدات آنها نيز در مراكز داد و ستد محلي مبادله ميشود و از اين طريق بخشي از درآمد مورد نياز خانواده را تامين ميكنند.
گليمهاي ايراني انواع مختلفي مانند گليمچه، مسند، پلاس، شيريكي پيچ و غيره دارد.
* شيريكيپيچ*
شيريكيپيچ نوعي گليم است كه عشاير كرمان ميبافند و از دور حالتي شبيه قالي دارد. در اين نوع گليم برخلاف انواع ديگر گليم كه در آنها پود باعث شكلگيري محصول ميشود، پود نقشي در بافت ندارد و فقط تارها را به يكديگر متصل ميكند و باعث استحكام درگيري نخ خامه با تارها ميشود.
اين نوع گليم در «دارستان سيرجان» و «بافت» توليد ميشود.
* منسوجات دستباف*
ترمه از منسوجات دستبافت استان كرمان محسوب ميشود كه امروز در كارگاه ترمه بافي «غضنفر مير احمدي هودكي» در قريه هودك تهيه ميشود.
«شال» نيز به عنوان يكي ديگر از منسوجات دستباف كرمان است كه در حال حاضر در كارگاه «محمدرضا روشن ضمير» توليد ميشود.
ترمه و شال از جمله صنايع دستي استان كرمان است كه به دليل بيتوجهيها، معرفي و استقبال كمتر از رونق افتاده است.
* صنايع دستي ايلات و عشاير كرمان*
بعضي از ايلات عشاير اين استان از جمله ايل «بچاقچيظ »علاوه بر قالي، قاليچه، جاجيم و گليم، خورجين، پلاس، چنته، شيركي، قاشقدان، مفرش، آيينهدان و ديگر لوازم مورد نياز زندگي چادرنشيني و همچنين اشياء زينتي را توليد ميكنند.
بافت قالي و قاليچه مهمترين هنر دستي پس از دامپروري عمدهترين منبع درآمد خانوادههاي عشاير كرمان است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات