• پنجشنبه / ۲۹ آذر ۱۴۰۳ / ۰۸:۲۶
  • دسته‌بندی: گردشگری و میراث
  • کد خبر: 1403092920915
  • خبرنگار : 71619

«یلدا» اشتباه است؟

«یلدا» اشتباه است؟

«یلدا» یا «چله» واژه‌هایی که ریشه در فرهنگ ایرانی دارد و در طول تاریخ با اسطوره‌ها و باورهای کهن گره خورده است؛ اما آیا استفاده از هر دو عنوان برای بلندترین شب سال درست است؟

بحث درباره «یلدا» و «چله» به جنبه‌های زبانی، تاریخی و فرهنگی این دو واژه برمی‌گردد. هر دو اصطلاح به بلندترین شب سال و جشن‌های مربوط به آن اشاره دارد، اما از نظر ریشه‌شناسی و کاربرد، تفاوت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد. 

شبان میرشکرایی، پژوهشگر میراث فرهنگی و مسئول پرونده جهانی «یلدا/ چله» درباره اینکه «یلدا» درست است یا «چله» به ایسنا گفت: «یلدا» واژه‌ای است که از لحاظ ریشه و تاریخچه، معنای آغاز زندگی و تولد دارد. زبان، یک موجود زنده است و در طول هزاره‌ها در تعاملات فرهنگی ملت‌ها و مردم تغییر می‌کند. فارسی که امروز صحبت می‌کنیم، با فارسی باستان یا میانه متفاوت است و این تفاوت ناشی از همین زنده بودن زبان است. زنده بودن به معنای تغییر است؛ اگر چیزی تغییر نکند، زنده نیست. برای ثبت یک اثر در فهرست آثار ناملموس در مقیاس ملی یا جهانی، نخستین نکته‌ای که باید اثبات شود، زنده بودن آن است.

او اظهار کرد: میان زنده بودن زبان و تأثیر تعاملات فرهنگی با ورود عمدی و آسیب‌زننده برخی کلمات خارجی تفاوت وجود دارد. برای مثال، کلماتی مانند «یلدا» که ریشه‌هایی در دیگر زبان‌ها دارند، امروز بخشی از زبان فارسی شده‌اند و امروز به عنوان واژه‌ای فارسی استفاده می‌شوند. این کلمات، برخلاف برخی ورودهای هدفمند و آسیب‌زننده، به غنای زبان کمک کرده‌اند. کلمه یلدا از نظر معنایی با تولد و جشن آغاز فزونی روشنایی در ارتباط است.

این پژوهشگر افزود: این واژه، در گذشته با اسطوره «مهر» مرتبط بوده و در واقع به معنای جشن تولد مهر است. مهر، ایزدی غیر مادی و کاملا متفاوت از خورشید است. اگرچه به ظاهر این جشن در طولانی‌ترین شب سال  برگزار می‌شود اما سبب‌ساز آن، درک صحیح مردمان این سرزمین از آغاز فرونی روشنایی در  بیشینهٔ ظلمت و سرما است و نماد امید به فردایی روشن در غایت تاریکی است.

مسئول پرونده جهانی «یلدا/ چله» همچنین درباره مفهوم «چله» توضیح داد: از نظر واژگانی، «چله» به معنای یک ربع دایره است. در کمان، وقتی تیر را می‌کشید، حالت ربع دایره ایجاد می‌شود. در سال نیز هر فصل یک ربع دایره از دایره کامل سال است. جشن یلدا در آغاز چلۀ بزرگ برگزار می‌شود، این چله مربوط به چهل روز ابتدایی زمستان است. این چنین است که نیمه فصول دیگر هم آیین‌هایی مانند ۴۵ بهار یا نیمه تابستان برگزار می‌شود. 

میرشکرایی با بیان اینکه از نظر من یلدا یا چله تفاوتی ندارند و هر، دو واژه‌های درستی برای این آیین هستند، اظهار کرد: یلدا یک جشن با ریشه‌های عمیق فرهنگی و باورهای کهن است.

او  بر این مفهوم «یلدا» یا «چله» فارغ از نام‌های گوناگون آن در میام اقوام برگزارکننده، تاکید کرد و گفت: این آیین نمادی از امید به روشنایی است، جشنی که نشان‌دهنده غلبه نور بر تاریکی است. این معنا به قدری عمیق است که با فرهنگ و باورهای ما پیوند خورده و همچنان به عنوان نماد زنده‌ای از هویت ما باقی مانده است.

«شب یلدا/چله» به عنوان نوزدهمین میراث ناملموس ایران مشترک با افغانستان آذرماه سال ١۴٠١ در یونسکو ثبت جهانی شد. درباره عنوان «یلدا» اختلاف نظرهای بسیاری وجود دارد و برخی آن را نادرست می‌دانند.

انتهای پیام 

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha
avatar
۱۴۰۳-۰۹-۳۰ ۰۹:۴۱

هر رسم ایرانی خوب است برای ایرانیان

avatar
۱۴۰۳-۰۹-۳۰ ۰۹:۴۴

سیزده بدر شده روز طبیعت چهارشنبع سوری شده چهارشنبه اخر سال شب چله شده شب یلدا تفکر

avatar
۱۴۰۳-۰۹-۳۰ ۱۰:۳۴

یلدا مربوط به مراسم آتش پرستی میباشد که با تغییراتی به صورت سنت اسلامی در ایران تغییر و تثبیت شده

avatar
۱۴۰۳-۰۹-۳۰ ۱۸:۰۰

اتش پرستی یعنی چه؟ ایرانیان برای ای و باد و خاک و اتش به سبب اهمیتی که در زندگی انها داشته احترام قایل بودند و مدام به خاطر وجود انها شکرگزاری می کردند. به نظرم کمی مطالعه کنید خیلی بهتر است تا این که بعضی شنیده ها را مثل طوطی تکرار کنید

avatar
۱۴۰۳-۰۹-۳۰ ۱۱:۳۲

یلدا عربی و چله ترکی هست

avatar
۱۴۰۳-۰۹-۳۰ ۱۳:۵۴

رسم ایرانیان رسم آیین جهانیان ...

avatar
۱۴۰۳-۱۰-۰۱ ۰۱:۲۳

قدیم ترین چله بایرام مبارک سون

avatar
۱۴۰۳-۱۰-۰۱ ۰۲:۴۲

يلدا از ريشه ولادت و زايش مي آيد اين كلمه ريشه در زبانهاى سامي دارد به نظرم هر بهانه اي براي صله ارحام باشد جايز است

avatar
۱۴۰۳-۱۰-۰۱ ۱۱:۴۰

واژه یلدا ریشه هندی داره مثل خیلی از اسامی دیگه که وارد زبان فارسی شده چون زمانی ایران و هند ارتباط بسیار نزدیک داشتند

avatar
۱۴۰۳-۱۰-۰۱ ۰۹:۴۹

یلدا من در آوردی‌ه و چلله درسته.

avatar
۱۴۰۳-۱۰-۰۱ ۱۳:۰۹

اینکه یلدا/ چله/ ایران با کریسمس مسیحیان و«,ها+نوکا»(الف و لام تعریف بعلاوه «نوکا»؟) در بین یهود همزمان هستند، نشان از ریشه اولیه ایرانی آریایی قدیم (میتراییسم/ مهر) دارد