این صحبت که بر ارائه خدمات یکسان در تمام مناطق اصفهان تأکید دارد، گوشه‌ای از گزارش پیش رو با موضوع پسماند خانگی است. هرچند علی‌رغم این تأکید، میزان رضایت شهروندان از فرآیند جمع‌آوری زباله در نقاط مختلف یکسان نیست. گروهی از شهروندان به روند جمع‌آوری زباله خانگی اعتراض دارند، چون پسماند از درِ منازلشان جمع‌آوری نمی‌شود. از میان کارشناسان مسائل محیط‌زیست و مسئولان شهری نیز افرادی هستند که شهروندان را به‌دلایل مختلفی چون بی‌توجهی به زمان و مکانِ قراردادن پسماند یا مسئله تفکیک نقد می‌کنند. آنچه در ادامه می‌خوانید روایتی از فرآیند جمع‌آوری پسماند خانگی است که هم گویای تلاش شهرداری اصفهان در این حوزه است و هم کاستی‌های این امر را بازتاب می‌دهد.
زباله را درِ منزل خودمان بگذاریم نمی‌برند، درِ خانه دیگران بگذاریم شماتت می‌شویم!
معصومه در جی‌شیر ساکن است و این‌طور می‌گوید: جایی که ما ساکنیم به نام جی‌شیر شناخته می‌شود و در نزدیکی محله شهرستان است. به ما گفته‌اند زباله‌ها را روزهای فرد، درِ منزل قرار دهید، اما صبح که بیدار می‌شویم زباله‌ها جای خودشان است! ما و دیگر شهروندان این محدوده که در گذرهای فرعی ساکن هستیم، این مشکل را داریم اما کسانی که در گذرهای اصلی زندگی می‌کنند، با این معضل مواجه نیستند و زباله‌هایشان جمع‌آوری می‌شود.
او ادامه می‌دهد: به همین خاطر، ما نیز زباله‌های خانگی‌مان را در گذرهای اصلی می‌گذاریم تا شهرداری جمع کند. متأسفانه شهروندان گذرهای اصلی ما را شماتت می‌کنند و می‌گویند چرا کیسه‌زباله‌تان را روبه‌روی درِ منزل خودتان نمی‌گذارید! این برای خود ما هم خجالت‌آور است، اما مجبوریم، چون اصلاً پاکبان به کوچه ما نمی‌آید.
سمیه نیز از ساکنان منطقه چهار و محله زاینده‌رود است که این‌طور توضیح می‌دهد: ما نمی‌توانیم زباله‌هایمان را درِ منزل و داخل کوچه بگذاریم، چون نمی‌آیند. من با شهرداری هم تماس گرفته‌ام و بارها به من شماره پیگیری داده‌اند. شماره پیگیری به چه دردم می‌خورد وقتی نمی‌آیند درِ خانه زباله را ببرند؟! به ما گفته‌اند روزهای فرد ساعت ۱۱ زباله‌هایمان را بگذاریم، اما عملاً این اتفاق نمی‌افتد. به‌غیراز ما افراد دیگری هم هستند که مجبورند زباله‌ها را به‌جای درِ منزل، سر کوچه بگذارند. همین مسئله خودش باعث جمع‌شدن زباله در یک گوشه محله و عامل بی‌نظمی شده است.
شهروندان باید یاد بگیرند که چگونه پسماند کمتری تولید کنند
خوشه عظیم‌پور، فعال پیشکسوت محیط‌زیست، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا بیان کرد: به‌ازای هر کالا یا ماده‌ای که استفاده می‌کنیم، پسماند تولید می‌شود. با مصرف مواد خوراکی دو نوع مواد خشک و تر به جا می‌ماند. جمع‌آوری پسماند تر در شهر اصفهان با اختلاف زیادی بهتر از استانداردهای کل کشور است، یعنی اگر انتقادی هم درباره پسماند تر در شهر اصفهان مطرح می‌کنیم، با هدف بهبود کیفیت جمع‌آوری پسماند است.
وی ادامه داد: روش جمع‌آوری پسماند تر در شهر اصفهان، جمع‌آوری از درِ منازل شهروندان است که این روش بهترین شیوه جمع‌آوری است. درواقع، قراردادن سطل‌های بزرگ سر خیابان مناظر ناهنجاری ایجاد می‌کند، بنابراین بارگیری به روش درِ خانه باید اتفاق بیفتد.
این فعال حوزه محیط‌زیست سپس توضیح داد: روش جمع‌آورزی زباله از درِ منزل یعنی هرکدام از ما شهروندان در این فرآیند به‌نوعی همکاری می‌کنیم و مسئولیتی به عهده داریم. شهرداری با دستگاه‌ها و ماشین‌های باکیفیت و همکاری خوب می‌تواند به بهترشدن روند اجرای این مهم کمک کند.
عظیم‌پور با ذکر این نکته که حلقۀ اول جمع‌آوری زباله با همکاری شهروندان شروع می‌شود، این‌گونه تبیین کرد: نوع کیسه مورداستفاده، کم‌کردن حجم پسماند و قراردادن پسماند تر در مکان و زمان مناسب از وظایف شهروندان است. رعایت‌کردن این نکات اتفاق خوبی را رقم خواهد زد. پس از آن، دفع پسماند اهمیت دارد که طی آن هوادهی و جداسازی شیرابه‌ها و وسایل تیز و خطرناک صورت می‌گیرد. این پسماند سپس در شرایط، محیط و به روش‌های مناسب به کود تبدیل شود.
وی یادآور شد: در شهر اصفهان زیرساخت‌های مناسبی به‌منظور اجرای مراحل دفع پسماند وجود دارد. اگر اکنون در محل دفع پسماند تر مقدار زیادی پلاستیک مشاهده می‌شود، به حلقۀ اول تولید پسماند، یعنی شهروندان بازمی‌گردد. اکثر افراد، حجم زباله زیادی تولید می‌کنند، چون پسماند تر را به قطعات کوچک تقسیم و خشک نمی‌کنند. نباید فراموش کرد که ۹۹درصد مواقع، در پسماند تر، پسماند خشک هم قرار گرفته است. برخی از شهروندان نیز ممکن است در مکان و زمان نامناسبی پسماند تر را قرار دهند.
جای سازمان‌های مردم‌نهاد در فرآیند جمع‌آوری پسماند خالی است
فعال پیشکسوت محیط‌زیست شهرمان سپس تأکید کرد: بسیار حائز اهمیت است که شهروندان پسماند تر را در چه زمان و مکانی قرار می‌دهند. بنابراین، در چرخۀ پسماند این‌گونه نیست که سرمنشاء تمامی مشکلات را شهرداری یا هر متولی دیگری به‌غیراز شهروندان بدانیم. شهروندان نیز باید وظایف خود را به‌رستی رعایت کنند.
عظیم‌پور با تأکید بر اینکه توجیه‌کردن پیمانکاران جمع‌آوری پسماند اهمیت فراوانی دارد، گفت: انتخاب روش مناسب از سوی پیمانکاران در بهبود وضعیت جمع‌آوری زباله اثر دارد. توجیه‌کردن پیمانکارانِ جمع‌آوری پسماند باید دربرگیرنده برنامه‌های تشویقی و همراه با اطلاع‌رسانی ثمربخشی باشد. قدردانی از زحمات آن‌ها نیز نباید فراموش شود. مدیریت مناسب پسماند به رعایت تمامی این نکات نیاز دارد.
وی حضور سازمان‌های مردم‌نهاد را در مسئله پسماند مهم برشمرد و گفت: در گذشته سمن‌ها برنامه‌های مفیدی با موضوع پسماند داشتند و برای بازگشت به آن روزها نیازمند فعالیت دوباره این گروه‌ها هستیم. اجرای برنامه‌های اطلاع‌رسانی و آگاهی‌کردن شهروندان در مناطق مختلف اصفهان باید مثل گذشته به‌کوشش سازمان‌های مردم‌نهاد که از دل خود مردم هستند، زنده شود. اگر این بازآموزی دوباره صورت گیرد، می‌توان به روزهای خوب گذشته بازگشت.
این فعال پیشکوت محیط‌زیست برخی از اقدامات گذشته را نیز اشتباه دانست و این‌گونه شرح داد: برگشت اصفهان به روش‌های قدیمی جمع‌آوری پسماند اشتباه است. اصفهان نباید زیر بار روش‌های قدیمی، مانند گذاشتن سطل‌های جمع‌آوری پسماند در کوچه و خیابان برود. بی‌مسئولیتی برخی از شهروندان و بی‌اعتنایی آنان به زمان و مکانِ قراردادن زباله نباید اصول درست جمع‌آوری پسماند را عوض کند.
شهرداری برنامه‌ای برای جمع‌آوری پسماند خارج از نوبت ندارد
حامد شریفی، معاون اجرایی و فنی سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان نیز در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: پسماند یک وجه علمی و فنی دارد؛ وجه دیگر آن نیز شرایط محلی منطقه است. این دو جنبه در کنار یکدیگر می‌توانند بر روند مدیریت پسماند در هر ناحیه‌ای تأثیر بگذارند.
وی ادامه داد: در بحث مدیریت پسماند هر موفقیتی به اصل همکاری و مشارکت تولیدکنندگان پسماند، یعنی شهروندان، وابسته است. اگر در هرکدام از مراحل مدیریت پسماند به جذبِ مشارکت و همکاری شهروندان موفق شدیم، قطعاً در آن اقدام نیز به موفقیت می‌رسیم، اما اگر شهروندان مشارکت نکنند، به اهداف مدنظرمان نخواهیم رسید یا ممکن است موفقیت محدودی به دست آوریم.
شریفی با تأکید بر اینکه شهرداری زمان جمع‌آوری پسماند را در مناطق پانزده‌گانه اطلاع‌رسانی کرده است، یادآور شد: برخی از شهروندان در زمان‌های خارج از نوبت پسماند خود را بیرون می‌گذارند، هرچند درباره فرآیند جمع‌آوری و حمل‌ونقل پسماند، اطلاع‌رسانی‌های لازم در شهر اصفهان انجام شده است.
معاون اجرایی و فنی سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه شهرداری درخصوص پسماند خارج از نوبت برنامه جمع‌آوری ندارد، خاطرنشان کرد: امکانات و برنامه‌های شهرداری کاملاً تعریف شده است. افرادی که خارج از زمان اطلاع‌رسانی‌شده پسماند منازلشان را در محله قرار می‌دهند، باید شناسایی شوند. در صورت نیاز باید مورد پیگیری حقوقی نیز قرار بگیرند.
وی درخصوص پسماندهای خارج از نوبت در سطح شهر، توضیح داد: آلودگی ناشی از این پسماندها تا زمان بارگیری در سطح شهر می‌ماند و از نظر بصری هم جلوه نازیبایی به محلات می‌دهد. تجمع حیوانات موذی، گربه و حشرات، رهاشدن شیرابه در محله از تبعات گذاشتن پسماند در خارج از نوبت مقرر است. این مسائل، نظم، آراستگی و نظافت محله را از میان می‌برد.
مدیریت ممتاز پسماند برای اصفهان میراثی است که نباید از بین برود
شریفی سپس یادآور شد: نوع ماشین‌آلات و شیوه جمع‌آوری و حمل‌ونقل پسماند بسته به ظرفیت منطقه در تمام سطح شهر یکسان است. ماشین‌آلاتی که در نقاط بالای شهر استفاده می‌شود، در مناطق حاشیه‌ای هم به کار می‌روند. همچنین به‌منظور بهبود مشارکت شهروندان و جلوگیری از تخلفات، اطلاع‌رسانی و آموزش نیز به‌صورت منظم در دستور کار شهرداری قرار دارد.
معاون اجرایی و فنی سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان تأکید کرد: از شهروندان خواهش می‌کنیم در زمینه مدیریت پسماند و حفظ نظافت شهری با شهرداری به‌طور مؤثری همکاری کنند، چراکه هرچه در شهر هزینه شود، متعلق به مردم و برای خود مردم است. اگر شهروندان با شهرداری همکاری و در موضوع پسماند مشارکت کنند، قطعاً هزینه‌های کمتری در این بخش صرف خواهیم کرد. در حالی که بهتر است غالب این هزینه‌ها در حوزه‌های زیرساختی و نه در امور جاری صرف شوند.
شریفی اصفهان را در حوزه مدیریت پسماند یکی از شهرهای پیشتاز دانست و بیان کرد: اصفهان از تمام جوانب مدیریت پسماند نسبت به دیگر شهرهای ایران پیشتاز است. این برای ما یک میراث است و حفظ آن ارزش دارد. اصفهان در مسئله نظافتِ شهری برند بوده است. می‌توان گفت این شهر از معدود شهرهای کشور است که در مدیریت پسماند نظم خاصی دارد و برای حفظ و ادامه آن می‌کوشد.
شهروندان پسماند را درِ منزل خودشان بگذارند و ایستگاه زباله درست نکنند!
معاون اجرایی و فنی سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه بارگیری یک روز در میان پسماند، جزو اصول مدیریتی است، توضیح داد: جمع‌آوری پسماند به‌صورت یک روز در میان کاملاً اقدامی علمی و جهانی است. هرچند اولین گام مدیریت پسماند، تولید کمتر زباله است که در سطح جهان هم بسیار اهمیت و به آموزش هم نیاز دارد. در کنار تولید کمتر زباله، تفکیک انواع پسماند در مسیر مدیریت اصولی پسماند جایگاه ویژه‌ای دارد و جداسازی پسماندهای ارزشمند حتماً باید اتفاق بیفتد.
وی اصفهان را جزو معدود شهرهای ایران دانست که در زمینه مدیریت اصولی پسماند به سوی معیارهای جهانی حرکت می‌کند و گفت: تولید کود کمپوست از پسماند تر در کارخانه کود آلی شهرداری اصفهان از دستاوردهای این شهر در حوزه مدیریت پسماندهای آلی است. اصفهان جزو اولین شهرهای ایران در حوزه تولید این کود محسوب می‌شود. هم‌اکنون کیفیت کمپوست تولیدی در این کارخانه و استانداردهای کسب‌شده در این زمینه زبانزد است.
شریفی در ادامه افزود: برخی از شهروندان از سر عادت پسماندهای خانگی را به جای درِ منزل در مکان‌های دیگر قرار می‌دهند که به ایجاد ایستگاه زباله تبدیل می‌شود! این اماکن، چهره شهر را نازیبا و محیط را آلوده می‌کنند. بنابراین، از شهروندان درخواست می‌شود که پسماند تر را مطابق با زمان‌بندی اعلام‌شده از طرف شهرداری و رأس ساعت ۱۱ شب درِ منزل قرار دهند. همچنین اگر در جایی از شهر بارگیری پسماند صورت نمی‌گیرد، شهروندان باید با شماره ۱۳۷ تماس بگیرند و برای پیگیری اطلاع دهند.
در یک جمع‌بندی می‌توان گفت که شهر اصفهان در مسئله جمع‌آوری پسماند، رضایت گروهی از شهروندان را به دست آورده است. با این حال، نمی‌توان نادیده گرفت که مردم اصفهان در برخی نقاط، مانند محلات منطقه چهار، به فرآیند جمع‌آوری پسماند معترض‌اند، چون زباله از درِ منازلشان بارگیری نمی‌شود. جمع‌آوری پسماند از درِ منزل مورد تأکید فعالان محیط‌زیست است. شهرداری نیز همین شیوه را در دستور کار دارد و معتقد است اگر در نقطه‌ای از شهر خلاف آن صورت بگیرد، شهروندان باید اطلاع دهند تا مشکل برطرف شود. به‌طور کلی، باید گفت که مدیریت اصولی پسماند خانگی، فرآیندی است که بدون همکاری دوطرفه شهروندان و شهرداری محقق نمی‌شود.
انتهای پیام
نظرات