حسن افتخاری صبح امروز در اختتامیه هفدهمین کنگره ملی مهندسی شیمی ایران که در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: صنعت گاز به عنوان موتور محرک صنعت و توسعه همه جانبه و پایدار کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. زیرا ایران دارنده دومین ذخایر گازی دنیا است. برخلاف مسائل برنامه‌ریزی شده سهم سوخت‌های فسیلی شامل نفت و زغال سنگ رو به کاهش است.
در دو دهه آینده شاهد افزایش سهم گاز طبیعی در سبد انرژی خواهیم بود
وی افزود: گاز طبیعی به دلیل ارزانی، پاکی، سهولت دسترسی و امنیت عرضه آن موجب می‌شود تا در دو دهه آینده شاهد افزایش سهم گاز در سبد انرژی باشیم. به طوری که اگر در سال‌های قبل سهم گاز ۲۳ درصد بود، به ۲۶ درصد طی دو دهه آینده خواهد رسید. درحالی که سهم نفت از ۳۲ درصد به کمتر از ۲۵ درصد و زغال‌سنگ نیز از ۲۶ درصد به ۱۷ درصد خواهد رسید.
بالغ بر ۷۶ درصد سبد انرژی کشور را گاز طبیعی به خود اختصاص داده است
مدیرعامل شرکت گاز خراسان ادامه داد: در کنار اتلاف انرژی که صورت می‌گیرد و از آنجایی که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر روبه افزایش است، در میان مدت و در افق ۲۰ سال آینده نمی‌توانیم از نقش پررنگ گاز غافل شویم. همانطور که یکی از موضوعات مهم در روزهای اخیر افزایش قیمت گاز جهانی است. به همین دلیل از گاز طبیعی به عنوان سوخت منتخب آینده توسط بسیاری از مراجع علم و نوآوری نام برده شده است. این موضوع به لحاظ اتکای کشور ما به مخازن گازی خدادادی نقش پررنگ‌تری دارد. درحال حاضر بالغ بر ۷۶ درصد سبد انرژی کشور را گاز طبیعی به خود اختصاص داده است.
افتخاری تشریح کرد: باتوجه به منابع و مخازن غنی گازی از سوخت گاز طبیعی می‌توانیم به عنوان انرژی ارزان، مطمئن، نوین و پایدار در مقایسه با سایر سوخت‌های فسیلی نام ببریم. این موضوع باعث رشد فزآینده نقش گاز در صنایع می‌شود. درست است که ما دارنده دومین ذخایر گازی دنیا هستیم اما فقط یک عسلویه داریم. در کنار مزایایی که اتکای روز افزون به گاز طبیعی دارد، در صورت عدم توجه به آن‌ها این فرصت می‌تواند به تهدید تبدیل شود. در این مورد می‌توان به شدت مصرف انرژی و مصرف لجام گسیخته گاز طبیعی اشاره کرد.
وی درخصوص مشکلات صنعت گاز، تصریح کرد: تجهیزات و تاسیسات گاز سوز با راندمان‌های پایین درحال فعالیت هستند. نیروگاه‌ها و سایر کارخانجات انرژی با راندمان‌های پایین از گاز طبیعی استفاده می‌کنند. اتکای بیش از حد به نیروگاه‌های حرارتی به گاز طبیعی در بحث تولید برق می‌تواند تهدید باشد. بایستی از توسعه نیروگاه‌های جدید حرارتی خودداری کرده و استراتژی خود را مبنای بر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بگذاریم. نیروگاه‌های موجود را نیز بایستی به سمت افزایش راندمان آن‌ها و راه‌اندازی بخش سیکل ترکیبی معطوف کنیم. متاسفانه در سایر حوزه‌ها نیز از گاز طبیعی به صورت بهره‌ور و مناسب استفاده نمی‌شود.
مدیرعامل شرکت گاز خراسان در خصوص نقش حوزه مهندسی شیمی در فرایند بهبود بهره‌وری از گاز طبیعی، خاطرنشان کرد: در راستای افزایش راندمان در شرکت‌ها و کارخانجات صنعتی نقش مهندسی شیمی بسیار موثر است. در زمینه مصرف بهینه می‌توان به افزایش راندمان تجهیزات و صنایع گازسوز و در بخش دوم فرهنگ مصرف اشاره کرد. در حوزه فرهنگ مصرف اقدامات اثربخش و خوبی را با تلفیقی از رشته‌های مهندسی باید انجام دهیم. در این زمینه می‌توان به تغییر رفتار مصرف کنندگان با استفاده از روش‌های مبتکرانه اشاره کرد. ضمن اینکه بخشی از اتلاف منابع در مصرف گاز به رفتار مصرف کننده ربط ندارد. تجهیزات گازسوز ما از راندمان مناسبی برخوردار نبوده و جزو پایین‌ترین دستگاه‌ها هستند.
افتخاری بیان کرد: مهندسی شیمی می‌تواند در دو بخش به ایفای نقش بپردازد. در بخش اول با استفاده از فارغ‌التحصیلان مهندسی شیمی اقدامات خوبی انجام شده است. درحال حاضر در شرکت گاز خراسان رضوی بالغ بر یک هزار نفر فارغ‌التحصیلان مهندسی داریم. حدود ۳۵ درصد از این تعداد فارغ‌التحصیل شیمی در گرایش‌های مختلف هستند. عمده این افراد در حوزه‌های طراحی و اجرای شبکه‌های گازرسانی و بخشی هم در حوزه عملیات و بهره‌برداری مشغول هستند. عمده تمرکز فعالیت‌ها در زمینه اجرای شبکه‌ها و تاسیسات گازرسانی است. بازنگری و تجدید نظر در واحدهای درسی و افزودن دروس انتخابی در زمینه روش‌های اجرا می‌تواند در زمینه تجدیدنظر در روش‌های مورد استفاده امروز موثر باشد.
وی گفت: در بخش دوم با استفاده از پتانسیل و ظرفیت اساتید و دانشجویان دانشگاهی می‌توانیم اقداماتی مشترک برای رفع نیاز صنعت گاز از طریق دانشگاه و متقابلاً آشنایی صنعتگران با آخرین یافته‌های علمی روز دنیا انجام دهیم. در سنوات اخیر بیش از ۲۴ کتاب شرکت گاز استان تالیف کرده است. اقدامات ارزشمند دیگری مانند تهیه نرم‌افزار و دستگاه تفسیر فیلم رادیوگرافی انجام شد. در ایستگاه‌های شهری با مشکل صدای آزاردهنده مواجه بودیم. در این زمینه سایلنسرهایی طراحی و ساخته شد که درحال حاضر در سطح کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمام این موارد نمونه‌هایی از نتایج همکاری‌های مشترک دانشگاه و صنعت است.
مدیرعامل شرکت گاز خراسان افزود: ما راه و چاره‌ای برای حفظ امنیت پایدار انرژی نداریم. اگر در گذشته حفظ این امنیت و بهینه‌سازی تجهیزات گازسوز یک انتخاب بود امروز یک الزام است. تا قبل از این گاز را میراث طبیعی از گذشتگان می‌دانستیم درحالی که گاز امانت آیندگان است. آنقدر شدت مصرف انرژی و گاز بالا است که نگران هستیم این امانت‌داری انجام نشود. عمده مصرف گاز طبیعی در بخش خانه‌ای است. از گاز طبیعی برای سوختن استفاده می‌کنیم درحالی که جایگاه گاز طبیعی برای ساختن است و در بخش صنعت مولد است.
افتخاری ادامه داد: در شرکت گاز خراسان رضوی به عنوان قطب پژوهشی شرکت گاز ملی ایران در زمینه بهینه‌سازی و ارتقاء تجهیزات گازسوز انتخاب شدیم. با هدف اینکه بستر تحقیقات را فراهم کنیم آزمایشگاه برچسب انرژی تجهیزات گازسوز را طراحی کرده و سه آزمایشگاه در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی فعال شده است. همچنین طراحی، ایجاد و راه‌اندازی آزمایشگاه تحقیقاتی افزایش راندمان تجهیزات گازسوز خانگی شرق کشور را راه‌اندازی کردیم. در این تجهیزات بستر لازم برای آزمایشگاه دیگ و مشعل، گرمکن‌های صنعتی، آزمایشگاه رادیوتور بر اساس انرژی آب خنک برای اولین بار در کشور و همچنین بستر آزمایشگاهی بخاری‌های گاز سوز داریم.
آمادگی بهینه‌سازی مصرف گاز و حل چالش‌های موجود را داریم
وی تشریح کرد: درحال حاضر حدود ۲۰ میلیون بخاری گازسوز در کشور داریم که با راندمان‌های F و G درحال فعالیت هستند. طبق هدف‌گذاری انجام شده این راندمان‌ها بایستی به E و B ارتقا پیدا کنند. برای این کار نیازمند بسترهای آزمایشگاهی خاصی بود. با همکاری دانشگاه‌ها و اداره گاز استان این بسترها درحال حاضر فراهم شده و آمادگی لازم برای ارتقاء تجهیزات گازسوز و به خصوص بخاری‌ها را داریم. استان خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب‌های تولید بخاری در کشور مطرح است. به طور کلی در زمینه بهینه‌سازی فرآیندهای گاز رسانی و حل چالش‌های پیش‌رو که چالش‌هایی جدی هستند این آمادگی وجود دارد. بایستی با برنامه‌ریزی منسجم‌تر اقدام کنیم تا از ظرفیت موجود به نحو احسن استفاده کنیم. ما در شرکت گاز خراسان نیازمند این همکاری هستیم تا نیازهای صنعت را منتقل کرده و با آخرین یافته‌های علمی در دنیا آشنا شویم.
انتهای پیام
نظرات