این شاعر در گفت‌وگو با ایسنا درباره آسیب‌شناسی اجرایی شدن طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی برای حوزه فرهنگ و ادبیات، آن هم با توجه به این‌که در سال‌های اخیر با وجود وضعیت صنعت نشر بخش قابل توجهی از آثار ادبی در فضای مجازی (شبکه‌های اجتماعی خارجی) منتشر می‌شوند، در حدود دو سال کرونایی اغلب محافل ادبی به پلتفرم‌های مجازی کوچ کرده‌اند و این روزها بسیاری از اهالی فرهنگ و ادبیات از فضای مجازی و به‌ویژه پلتفرم‌های مرسوم خارجی برای فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند، اظهار کرد: من فکر می‌کنم مردم ما به بلوغ فرهنگی رسیده‌اند. مقداری از نگرانی‌هایی که گاهی از سوی مجلس یا بعضی از نهادهای مختلف در این زمینه وجود دارد، بیش از حد است. جامعه ما جامعه‌ای فرهنگی و انقلاب ما انقلابی فرهنگی است و مردم ما ثابت کرده‌اند که به بلوغ فرهنگی و سیاسی رسیده‌اند و خودشان این شناخت و قدرت تشخیص را دارند که وقتی وارد فضای مجازی می‌شوند از چه مطالبی استفاده کنند و چه مطالبی زاید است. خودشان این قدرت تشخیص را دارند و ما نباید زیاد از این ناحیه نگران باشیم و باید به مردم در این رابطه آزادی عمل بدهیم.

او سپس بیان کرد: نزدیک به دو سال است که تمام برنامه‌های فرهنگی، شب‌های شعر، جشنواره‌های ادبی، کنگره‌ها، همایش‌های فرهنگی و... به خاطر کرونا تعطیل شده‌اند و تازه جامعه متوجه این شده که فضای مجازی چه نعمتی است و حتی دولت‌مردان و مسئولان هم به ناگزیر به فضای مجازی روی آورده‌اند و از این فضا برای عرضه افکار خودشان و ارائه دیدگاه‌های‌شان استفاده می‌کنند و به عنوان یک نعمت به این فضا نگاه می‌شود.

اسماعیلی با اشاره به جنبه‌های مثبت فضای مجازی در گسترش کسب‌وکارها گفت: بسیاری از افراد به فضای مجازی نگاه کاری دارند، یعنی زمینه کارآفرینی به وجود آمده و زندگی‌شان از این راه تامین می‌شود و با فضای مجازی در حال زندگی کردن هستند. این مباحث را حتی در حوزه ادبیات هم باید در نظر گرفت؛ چرا که تنگناهایی در فضای واقعی وجود دارد، خیلی از شاعران، نویسندگان و اهل قلم در دنیای واقعی به هر علت نمی‌توانند آثارشان را عرضه کنند و دست‌شان از نشریات، جنگ‌های ادبی و رسانه‌ها کوتاه است. 

این شاعر در عین حال به عدالت فرهنگی به‌وجودآمده توسط فضای مجازی اشاره کرد و افزود: اما فضای مجازی امکانی را برای همه افراد فراهم کرده که حتی اگر فردی در یک روستای دورافتاده از پایتخت است، اگر فقط یک موبایل داشته باشد هم می‌تواند با دنیا و جهان ارتباط برقرار و آثار خودش را عرضه کند و نظر دیگران را نسبت به آثارش بداند. فضای مجازی به این نحو عدالت فرهنگی را در جامعه گسترش می‌دهد و ما باید از چنین فضایی استقبال کنیم.

رضا اسماعیلی در ادامه اظهار کرد: نگرانی‌هایی وجود دارد، بعضی از مسئولان فکر می‌کنند فضای مجازی آلودگی‌هایی دارد و ممکن است تهدیدهایی را به همراه داشته باشد، اما من فکر می‌کنم که مردم خودمان را دست کم نگیریم. ما به مردم خودمان باور و اعتماد داشته باشیم، همچنان که در انتخابات مردم را به حضور در صحنه دعوت می‌کنیم و می‌گوییم که مردم ما شناخت، شعور و معرفت دارند و خودشان می‌دانند چه کسی را انتخاب کنند، در این مورد هم باید به مردم ایمان و باور داشته باشیم که مردم به این بلوغ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی رسیده‌اند و خودشان می‌توانند تشخیص بدهند که از چه مطالبی استفاده و به چه نحوی بهره‌برداری کنند.

او با بیان این‌که امیدوار است طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی به بسته و مسدود شدن این فضا منجر نشود، گفت: اگر هم تنگناهایی وجود دارد، طراحان این مسئله با توجه به حساسیت‌های جامعه تجدید نظر و سعی کنند دغدغه‌های مردم را به خصوص در این شرایط دریابند. در حال حاضر خیلی از مردم در فضای واقعی نمی‌توانند به کار خودشان ادامه دهند، اما در فضای مجازی کسب درآمد می‌کنند و علاوه‌بر این، خلاقیت‌ها هم بارور و در نهایت منجر به یک نوع نشاط و طراوت فرهنگی می‌شود که این اتفاقا کمک می‌کند تا روحیه نشاط در جامعه بیشتر و افسردگی کمتر شود و مردم بتوانند با آرامش خاطر به زندگی‌شان ادامه دهند.

رضا اسماعیلی سپس بیان کرد: حتی دیدگاه‌ رهبری هم به این شکل نیست، یعنی وقتی در مورد مباحث فرهنگی صحبت می‌کنند، می‌بینیم که بسیار باز صحبت می‌کنند. درباره شاعران از فروغ، اخوان و منزوی نام می‌برند و از صحبت‌های رهبری در جلسات با شاعران از هوشنگ ابتهاج گاهی مستقیم و غیرمستقیم شنیده‌ایم. اتفاقا رهبری دیدگاه بازتری نسبت به این مباحث دارند. کسانی که طراح این مسئله بودند، حتی اگر بخواهند به رهبری هم اقتدا و پیروی کنند، باید به صورت خیلی بازتر به این مسئله نگاه کنند و دغدغه‌های جامعه و حساسیت جامعه را در نظر بگیرند و اتفاقا تلاش کنند این فضا به نحو مطلوب گسترش پیدا کند. و در عین حال آگاهی و شناخت لازم هم نسبت به تهدیدها در جامعه ایجاد شود.

او با نقد محدودسازی فضای مجازی ادامه داد: اگر نگران تهدیدها هستیم، لازمه آن آموزش است و نه محدودیت و ممنوعیت. با این آموزش‌ها می‌شود جلو تهدیدها را گرفت. نظر من این است که ممنوعیت و محدودیت ایجاد نکنیم؛ به خصوص در این شرایط که جامعه در وضعیتی قرار دارد که ما ناگزیر به استفاده از این فضا هستیم و تمام برنامه‌های فرهنگی در این فضا اجرا می‌شود و فضای مجازی به این‌که جامعه روحیه خودش را حفظ کند و به پیله افسردگی نرود، کمک کرده است. بنابراین اگر کسانی که این بحث را دنبال می‌کنند، به این دغدغه‌ها توجه داشته باشند، مطمئنا تجدید نظر خواهند کرد و سعی می‌کنند این طرح بازنگری و شیوه مطلوب‌تر و مناسب‌تری اجرا شود.

رضا اسماعیلی با تاکید بر امکانات به‌وجودآمده توسط فضای مجازی گفت: خیلی از هنرمندان یا اهل قلم در شهرستان‌ها و حتی روستاهایی که اسم‌شان را نشنیده‌ایم هستند که تا کنون مظلوم واقع شده بودند، چون دست‌شان از امکانات فرهنگی مثل رسانه‌ها کوتاه بود و متاسفانه صدا و آثارشان شنیده و دیده نمی‌شد، اما فضای مجازی این امکان را فراهم کرده که کافی است فرد یک موبایل داشته باشد تا با این موبایل زمینه انتشار آثارش فراهم شود، در واقع رسانه‌ای را برای او ایجاد کرده که دیگران صدایش را بشنوند و آثارش را ببینند. این یک نعمت و برکت است که بدون هیچ هزینه‌ای و بی‌آن‌که هیچ باری بر دوش دولت داشته باشد، این امکان را به وجود آورده و ما باید قدرشناس این فرصت باشیم.

این شاعر در پایان و درخصوص نگرانی‌های موجود برای فضای مجازی اظهار کرد: وقتی تاریخ را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم مثلا وقتی تلفن همراه هم وارد ایران شده بود، همه نگران بودند که این تلفن باعث گسترش نابسامانی فرهنگی نشود و نابسامانی اخلاقی ایجاد نکند. آن زمانی که بحث ویدیو بود هم این نگرانی‌ها وجود داشت و حتی درباره سینما هم همین‌طور. اما خدا را شکر که جامعه ما حالا به بلوغی رسیده که متوجه می‌شود به چه نحو از این فضا استفاده کند و اگر سعی کنیم با آرامش بیشتری با این مسائل برخورد کنیم و کمک کنیم که با آموزش به جامعه تهدیدها را معرفی کنیم، جامعه به حد اعتدال می‌رسد تا به نحو مطلوب از این فضا استفاده کند.  

طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی که تا کنون واکنش‌ها و مخالفت‌های زیادی را در پی داشته است، با این‌که در روز چهارم مردادماه ۱۴۰۰ از دستور کار مجلس خارج شد اما در روز ششم مردادماه در جلسه غیرعلنی مجلس با درخواست عده‌ای از نمایندگان به رای گذاشته شد که در نهایت با ۱۲۱ رای با این درخواست موافقت کردند. طبق اصل ۸۵ قانون اساسی، با موافقت نمایندگان با این درخواست، طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی به جای بررسی در صحن علنی مجلس در کمیسیون مشترک و ویژه بررسی و در صورت تایید نهایی به شورای نگهبان ارسال می‌شود.

پیش‌تر سه شاعر دیگر، عبدالجبار کاکایی، اسماعیل امینی و کریم رجب‌زاده نیز در گفت‌وگوهایی با ایسنا و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان نیز در بیانیه‌ای نسبت به اجرای این طرح انتقاد کرده بودند. 

انتهای پیام