تا کنون مطالعات زیادی صورت گرفته است اما هیچ کدام از آن‌ها، به اثر موازی روزه‌داری در ماه رمضان و انجام ورزش بر شاخص‌های ترکیب بدنی، اکسیژن مصرفی بیشینه و چربی‌های خون در ورزشکاران نپرداخته‌اند. محققان در پژوهشی با عنوان «آیا روزه‌داری در ماه مبارک رمضان پاسخ‌های قلبی تنفسی، ترکیب بدنی و چربی‌های خون ورزشکاران را تغییر می‌دهد؟» آورده‌اند، به نظر می‌رسد بیشتر تحقیقات انجام شده بر روی افراد سالم غیر فعال و بعضی بیماران بوده است. اگرچه تاثیر یک ماه روزه‌داری در ماه رمضان توام با فعالیت بدنی منظم بر قند خون، لیپید خون و حداکثر اکسیژن مصرفی و بعضی شاخص‌های بیوشیمیایی هنوز موضوعی تردیدآمیز است.
در این پژوهش که توسط محمد حسین آخوندی کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزش و دکتر مهدی کارگرفرد دانشیار گروه فیزیولوژی ورزش دانشگاه اصفهان انجام شده، نشان می‌دهد، اغلب یافته‌های تحقیقاتی نشان می‌دهند که کم تحرکی، پایین بودن آمادگی قلبی تنفسی و چربی‌های خون بالا، از مهمترین عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی عروقی به ویژه آترواسکلروزیس، تصلب شرایین و دیابت است. از طرفی، گزارش‌های تحقیقاتی بسیاری به نقش و اهمیت بالای فعالیت بدنی منظم همراه با رعایت رژیم غذایی مناسب در کنترل و درمان این بیماری‌ها اشاره کرده‌اند.
با این حال، تاثیر روزه بر وزن و نیمرخ چربی بدن همچنان مناقشه برانگیز است، اگرچه به طور کلی در ماه رمضان کاهش وزن بدن گزارش شده است اما بعضی از گروه‌ها ممکن است در طول روزه‌داری وزن اضافه کنند. همچنین در مطالعه‌ای که اثر روزه‌داری به همراه فعالیت بدنی را طی ماه رمضان بررسی کرده بود، کاهش معنی‌داری در سطوح چربی‌های خون به ویژه در گروه دارای فعالیت ورزشی مشاهده شد.
تعدادی از تحقیقات نیز هیچ گونه تغییری در چربی‌های خون مشاهده نکرده‌اند، که به نظر می‌رسد در این گونه مطالعات، یا اثر فعالیت ورزشی اعمال نشده است یا اینکه آزمودنی‌های متفاوت از جمله افراد غیر فعال و بیمار مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در تحقیق دیگری که تاثیر روزه‌داری در ماه رمضان توام با آن ورزش وزنه‌برداری را بر حجم پلاسما، گلوکز و لیپید در مردان وزنه‌بردار مورد بررسی قرار داده است، وزن بدن کاهش و حجم پلاسما و سطح قند خون در گروه روزه‌دار افزایش چشمگیری را نشان داده است. البته در گروه روزه‌دار تمرین کننده، وزن بدن به شدت کاهش یافت؛ اگرچه نیمرخ چربی و لیپوپروتئین‌ها تغییر قابل ملاحظه‌ای نداشت.
براساس این پژوهش، از جمله دلایل تناقض یافته‌های این تحقیق با نتایج تحقیقات دیگر، می‌توان به آزمودنی‌های متفاوت افراد فعال و غیر فعال، عدم توجه به اثر مداخله‌ای کوتاه مدت و طولانی مدت روزه‌داری، عدم توجه به کنترل رژیم غذایی، نوع و پروتکل‌های تمرینی مورد استفاده و... اشاره کرد. با توجه به یافته‌های تحقیق حاضر، به نظر می‌رسد روزه‌داری در ماه رمضان و انجام فعالیت ورزشی در گروه ورزشکاران در ابتدا اثر خود را با کاهش توده چربی و اندازه‌های آنتروپرمتریکی نشان می‌دهد.
همراه با این کاهش، همزمان بهبود نیمرخ لیپیدی در آن‌ها نیز صورت می‌گیرد که این بهبود با بهبود عملکرد از طریق افزایش اکسیژن مصرفی بیشینه همراه است. روزه‌داری در ماه رمضان اختلالی در عملکرد ورزشکاران ایجاد نخواهد کرد. بنابراین انجام فعالیت ورزشی و روزه‌داری در ماه مبارک رمضان، اختلالی در عمکرد ورزشی افرادی که تمرین زیر بیشینه را انجام می‌دهند، ایجاد نمی‌کند. همچنین روزه‌داری همراه با فعالیت ورزشی یا افزایش در حداکثر اکسیژن مصرفی، لیپوپروتئین با چگالی بالا و کاهش معنی‌دار در کلسترول تام و گلوکز خون در ورزشکاران روزه‌دار همراه است.
این پژوهش در مجله دانشکده پزشکی اصفهان منتشر شده است.
انتهای پیام
نظرات