دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: اعتدال یعنی میانه‌روی و ملاکش عدم افراط و تفریط در هر کاری است.

علیرضا صدرا در گفت‌وگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار کرد: در هر کاری ما باید حد میانه افراط و تفریط را رعایت کنیم، در هرکاری حد وسط آن کار در نهایت جواب می‌دهد. به اصطلاح بار کج به منزل نمی‌رسد، چه کج از این طرف بوده یا آن طرف باشد. مانند هواپیمایی که باید در پرواز تعادل داشته باشد تا سالم به مقصد برسد. عدم تعادل در هر کدام از بال‌ها و انحراف به هر طرف، نه تنها صعود و سیر به مقصد نبوده، بلکه سقوط است.

صدرا در ادامه با اشاره به سخنی از ملاصدرا تصریح کرد: تعادل لازم است و پایه، ولی کافی نیست. ما باید از این تعادل استفاده کنیم تا به تعالی برسیم وگرنه در بین راه باز می‌مانیم. متعادل و متعالی بودن دو عنصر هستند که در کنار یکدیگر باعث شکوفایی انسان می‌شود. بدون تعادل تعالی صورت نمی‌گیرد. شاید به همین سبب بوده که در اسلام از نگاه شیعه امامت با عدالت جزو اصول دیانت‌اند.

این استاد دانشگاه با اشاره به مراحل دوگانه نظری و عملی و بخش‌های سه گانه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و نیز گستره‌های فردی، جمعی و اجتماعی و ملی در عرصه‌های داخلی و خارجی، تا بین المللی و جهانی گفت: تمامی این مراحل، بخش‌ها و همچنین گستره‌ها و عرصه ما نیاز به عدالت بویژه به معنای اعتدال یا تعادل و میانه روی دارد. به همین سبب و مناسبت؛ «ان الله یامر بالعدل و الاحسان»(16/نحل؛ 90). خارج شدن از تعادل ناشی از جهالت و نفسانیت است.

وی افزود: ما جهل بسیط و جهل مرکب داریم. جهل مرکب، نادانی بوده و بد و منشاء بسیار ناهنجاری‌هاست. جهل مرکب؛ نادانی و حتی دانایی‌پنداریست و مسبب پیچیدگی ناهنجاری‌ها. ناهنجاری‌های پیچیده پنهان و آشکارست.

وی ادامه داد: جهل مرکب سبب بدراهی و به اصطلاح بیراهی یا به تعبیر قرآنی مغضوبیت، فسق و جور یا تعدی از حق و خروج از تعادل و در نتیجه تجاوز به حدود خدایی و حقوق مردم است. جهل بسیط، موجب ضلالت و گمراهی یا فساد بوده و ظلم به معنای اعم عدم احقاق حق و عدالت یعنی سستی و کاستی و تعلل در رعایت حدود می‌باشد، در حالی که در صورت تعقل و تدبر لازم و تعمق علمی کافی بویژه در منابع دینی می‌توان صراط مستقیم متعادل و متعالی که راه و راهبرد صحیح بوده را یافته و پیمود.

وی با بیان این‌که «سرانجام افراط و تفریط دچار شدن و دچار کردن خود و دیگران به خوف و خشونت بوده و یا حزن و اندوه و به اصطلاح استرس(فشار) روحی و ظاهری است» تصریح کرد: سلطه چه سلطه‌گری در روابط و مناسبات انسانی، اجتماعی و سیاسی؛ چه سلطه پذیری بوده و سلطه پذیری، عدم اعتدال و خروج از تعادل است. حاکمیت‌ها و دولت‌ها و نیز سیاست‌های سلطه‌گر استبدادی استکباری چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی و جهانی، خود، مردم خود یا ملت‌ها را دچار یک گرفتاری و دور باطل خشم و تبعیض کرده‌اند و این نشان از عدم اعتدال دارد. حاصل آن نیز خوف و حزن و به تعبیر قرآنی ضیق یا تنگنایی و شکاف و نیز ضنک یعنی تعارضات و تشتتی است که امروزه در جوامع و جهان شاهد آثار سوء و شوم آن هستیم. اندیشه‌های تند یا تنگ‌نگری و گرایی افراد و گروه‌ها، منبع و آغاز این همه نابسامانی و نابهینگی است.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که «انقلاب اسلامی بازگشتی به تعادل و پی ریزی نظام سیاسی جمهوری اسلامی یا مردم سالاری دینی برپایه اعتدال و تعادل به منظور سیر و نیل به توسعه و تعالی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور است» گفت: بدان سان که در قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران تا چشم انداز بلند گستر آن ملحوظ است. استقلال، آزادی و مردم سالاری دینی همه یعنی همین. کشور ما اصل را بر اعتدال نهاده است. حتی بر اساس اعتدال بنا شده است. اگر تعادل را رعایت کنیم توسعه و تعالی پیدا می‌کنیم.

صدرا با بیان این‌که «افراط و تفریط در سیاست نه تنها درست نیست بلکه آثار منفی نیز در پی دارد» تصریح کرد: علی‌رغم راهبردهای راهنما و رهنمودهای راهگشا، بیشترین مشکلات کنونی کشور به خاطر عدم تدبیر و تعادل لازم و کافی در برنامه‌ریزی و اجراست، بایستی بپذیریم که در جامعه ما ضعف تدبیر و برنامه و برنامه ریزی و اجرا داریم. چه در بخش دولتی، چه عمومی و حتی متاسفانه خصوصی.

وی ادامه داد: مراد سازمان‌دهی و برنامه ریزی به معنای علمی، راهبردی و عملیاتی آن است. مثلا در عرصه سیاسی حزب‌هایی شکل می‌گیرد ولی در حد یک ستاد انتخاباتی است و عملا کارویژگی لازم را که تولید برنامه و نیروسازی(کادر) بوده را نداشته و در نتیجه کارآمدی نظام را بالا نمی‌برد. آن‌ها بدون هیچ برنامه‌ریزی وارد عمل می‌شوند و در این راه یا دچار افراط و یا تفریط می‌شوند.

انتهای پیام