« مرتضي احمدي »، عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت با بيان خاطره‌هايي از اختلاف نظرها و همكاري‌ها در دوره‌هاي گذشته‌ي تحكيم، بر لزوم توجه به هويت جمعي تاكيد كرد و گفت: در گذشته، تحكيم نمود بيروني كاملا منسجمي داشت.

وي از «ورود به معادلات قدرت، غفلت از تربيت كادر و غفلت از توليد فكر و اصلاح تحكيم» به عنوان آسيب‌هاي اين اتحاديه نام برد و گفت: به نظرم چنان‌چه دفتر تحكيم طرحي نو براي خود در نظر نگيرد، آينده‌ي خوبي براي آن متصور نخواهد بود.

مرتضي احمدي در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با تاكيد بر لزوم انسجام تشكيلاتي به عنوان يكي از مهم‌ترين عوامل در رشد يك تشكل، اظهار داشت: به موازات اين‌كه موقعيت يك تشكل سياسي در عرصه‌ي قدرت يا سياست ارتقا مي‌يابد، بايد انسجام تشكيلاتي داخلي نيز داشته باشد كه البته نياز به زيرساخت‌هايي دارد. در عين حال بايد دو نكته را مدنظر داشت؛ يكي در حوزه‌ي مسايل فكري است كه به نظرم در تشكيلات بايد هدف مشترك وجود داشته باشد. يعني هدف بايد شفاف و كاملا تعريف شده و برنامه‌ريزي شده باشد تا بتواند پاسخگوي دقيقي به سوالات روز جامعه و پيرامون بوده و در واقع اعضا در هدف و ديدگاه‌هاي فكري اتفاق نظر داشته باشند كه يكي از زير مجموعه‌هاي هدف مشترك، فعاليت براي توليد فكر است.

ضرورت تربيت كادر

اين عضو سابق تحكيم در ادامه درباره‌ي تربيت كادر تصريح كرد: در واقع مفهوم تربيت كادر يعني افرادي كه تشكيلات را مي‌سازند و در آن فعاليت مي‌كنند، تربيت شده و توانمندي‌هايشان رشد پيدا كند؛ چرا كه تعادل بايد وجود داشته باشد كه هم به مسايل دروني و هم بيروني پرداخته شود. اگر به روند و جايگاه تحكيم و ميزان قدرت آن در سال‌هاي گذشته نگاه كنيم نمودار اين تحولات يك منحني خواهد بود. به عنوان مثال، در سال‌هاي دولت سازندگي، فضاي محدودي در فعاليت‌ها وجود داشت اما اين فضا باعث شد توجه به درون در دفتر تحكيم حاكم باشد و افراد آبديده با ديدگاه‌هاي روشن و مشخصي پيرامون مسايل سياسي مانند آزادي سياسي و غيره به وجود بيايد. در سال‌هاي دولت اصلاحات، روند رو به رشدي براي اقبال رويكرد عمومي در دفتر تحكيم وحدت داشتيم كه اوج آن در سال‌هاي 77 و 78 بود كه موفقيت اين دفتر در انتخابات مختلف از جمله شوراي شهر، مجلس ششم بيشتر از پيش بود.

«مجموعه‌اي آرمانگرا و سالم»

ولي به نظر من رويكرد مردم به دفتر تحكيم وحدت در آن زمان به اين دليل بود كه آنها را مجموعه‌اي فارغ از منافع تشكيلاتي سياسي و دور از قدرت مي‌ديدند و در واقع دفتر تحكيم وحدت مجموعه‌اي آرمانگرا و سالم از نظر مردم تشخيص داده مي‌شد، اما به موازات افزايش رشد، توان و تاثيرگذاري در عرصه‌ي معادلات سياسي روندهاي ديگر پيش آمد.

ورود به معادلات قدرت

وي توضيح داد: اولين روند اين بود كه تحكيم وارد معادلات قدرت شد و به عنوان يكي از طرفين بازي‌هاي سياسي عمل كرد، در ائتلاف‌هاي مختلف حضور پيدا كرد و مانند يك حزب كانديداي اختصاصي معرفي مي‌كرد و به هر حال قدرت با خود انتقاد عمومي را در بر خواهد داشت.

غفلت از تربيت كادر

دومين روندي كه دفتر تحكيم وحدت با آن مواجه بود، غفلت از تربيت كادر؛ و پرداختن به مسايل روزمره و بيروني بود و به طور كلي موضوعات و مسايلي كه از خارج به تحكيم وارد مي‌شود و يا خود تحكيم علاقه به فعاليت در آن داشت باعث شد كه از درون غافل شده و يك تشكيلات منسجم برنامه‌ريزي شده‌اي كه كاملا افراد در آن به تدريج بالا مي‌آمدند، متاسفانه كمرنگ شد.

غفلت از توليد فكر و اصلاح تحكيم

متاسفانه ما در آن دوران از توليد فكر و اصلاح غفلت كرديم. يعني درب‌هاي دفتر تحكيم به دليل محدوديتي كه در ساير گروه‌ها وجود داشت به روي همگان باز بود. در نتيجه افراد با تفكرات مختلف به آن وارد مي‌شدند و در نتيجه اين همفكري و هدف مشترك كه در سال 76 وجود داشت به تدريج تبديل شد به انواع نحله‌هاي فكري مختلف كه در برابر شرايط روز جامعه كاملا مواضع متفاوتي داشتند.

تمايل برخي نهادها براي اضمحلال تحكيم

متاسفانه تمايل و عمل برخي نهادها براي اضمحلال و تضعيف جريان‌هاي دانشجويي به‌ويژه دفتر تحكيم وحدت وجود داشت و در واقع علاوه بر سه روند ذكر شده، از خارج هم فشارها و برنامه‌هايي به صورت كاملا برنامه‌ريزي شده براي اضمحلال تحكيم وارد مي‌شد و نتيجه آن شد كه از يك طرف رشد دفتر تحكيم وحدت، رشد قدرت نفوذشان و افزايش اقبال عمومي به آنها از درون و از سوي ديگر فشارهاي بيروني باعث شد كه به موازات آن شكاف‌هايي ايجاد شود كه به تدريج اين شكاف‌ها قطبي شد و مجموعه به سمتي رفت كه ديگر اتفاق نظر در آن صورت نمي‌گرفت و مسايل عيني، تنش‌ها و اختلاف نظرهايي كه وجود داشت در نشست‌هاي عمومي نيز بروز پيدا مي‌كرد و در كنار اين تقويت شكاف‌ها، ما با كاهش توانمندي افراد مواجه بود.

دفتر تحكيم، طرحي نو در نظر بگيرد

احمدي در ادامه به كاهش محبوبيت دفتر تحكيم اشاره كرد و گفت: افرادي كه سردمدار اين تشكل شدند، در مقايسه با گذشتگان خود، از توانمندي‌هاي فكري، فردي و اجرايي كمتري برخوردار بودند، در نتيجه ورود به عرصه‌ي قدرت و فشارهاي بيروني باعث كاهش محبوبيت دفتر تحكيم وحدت شد و به نظر من اين عوامل دست به دست هم دادند تا وضعيت موجود را به وجود بياورند كه تحكيم دچار دوشقگي شد كه هيچ‌گونه سازگاري با هم ندارند و موجب آن شدند كه هم‌اكنون اين دفتر پايگاه خود را در دانشگاه از دست بدهد و به نظر من چنان‌چه دفتر تحكيم طرحي نو براي خود در نظر نگيرد، آينده‌ي خوبي براي آن متصور نخواهد بود.

تحكيم نمود بيروني كاملا منسجمي داشت

وي در ادامه افزود: در زماني كه ما شوراي مركزي دفتر تحكيم بوديم، نكاتي وجود داشت كه به طور مقطعي كاملا مثبت و در درازمدت نقطه‌ي ضعف جدي بود. به هر حال شكاف‌هاي دروني هميشه به دليل وجود مشكلات خارجي وجود داشت و تحت‌الشعاع آن قرار مي‌گرفت اما تحكيم نمود بيروني كاملا منسجمي داشت.

مثلا: هرگاه روزنامه‌ي كيهان عليه دفتر تحكيم موضع‌گيري مي‌كرد يا يكي از اعضاي اين دفتر دادگاهي مي‌شدند، اختلافات دروني به وحدت تبديل مي‌شد كه نمونه‌ي آن در كوي دانشگاه بود. در آن زمان اعضاي شوراي مركزي علي‌رغم اختلافات دروني كاملا منسجم و يكدست عمل كردند. اين نقطه‌ي مثبتي بود كه همواره وجود داشت. يكي از آن طنزها، سرمقاله‌هاي روزنامه‌ي كيهان بود كه هميشه اثر معكوس گذاشته و باعث اتحاد بيشتر مي‌شد، معمولا اگر مشكلاتي در انتخابات شوراي مركزي وجود داشت، طرفين كوتاه مي‌آمدند. اما همين موضوع باعث شد كه هيچ‌گاه فكر اساسي براي حل مشكل شكاف‌هاي دروني نشود و اين رشد كرد تا جايي كه به يك نقطه‌ي غير قابل برگشت يعني انشعاب تحكيم رسيد.

خاطره‌اي از اختلاف نظرها و همكاري‌ها

عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت با تاكيد بر اختلاف نظرهاي دروني گفت: از لحاظ فكري درون شوراي مركزي هميشه اختلاف نظرهايي وجود داشت. مثلا من و آقاي افشاري اغلب با هم اختلاف نظر داشتيم اما در اجرا هميشه بين ما كار تيمي نانوشته‌اي وجود داشت و در واقع هيچ اختلاف نظري نداشتيم. يعني وقتي مساله‌اي پيش مي‌آمد اين رشد و بلوغ حاكم بود كه اختلاف نظرهاي دروني به جاي خود، اما مشكل بايد حل شود.

روز 20 تير ماه سال 78، كه احتمالا روز شنبه بود، از سر دانشگاه تهران به سمت خياباط فاطمي، مقابل وزارت كشور حركت كرديم و جمعيتي كه به سمت ميدان ولي عصر آمدند را هدايت كرديم، به كوي دانشگاه و تمام تلاش‌مان را متحد كرديم كه جميعت به سمت پايين خيابان فلسطين نرود و مسير خود را به سمت كوي دانشگاه تغيير دهد، در واقع زماني كه در دفتر تحكيم حضور داشتيم به همراه آقاي فراهاني، آقاي شيخ، آقاي عطري، آقاي افشاري و ...، اين بلوغ حاكم بود.

تشكيلات منسجم، فارغ از قدرت، با اهداف غايي اسلام

اين عضو سابق تحكيم، ارزش دفتر تحكيم وحدت را متناسب كردن اسم و جايگاه اين دفتر دانست و تاكيد كرد: دفتر تحكيم يعني اتحاديه‌ي انجمن‌هاي اسلامي دانشجويان، يك اتحاديه‌اي كه بايد در آن انسجام تشيكلاتي وجود داشته باشد و مباني و بنيان‌هاي فكري، آرمان‌هاي نهايي و غايي معطوف به اسلام است و دانشجو بودن يعني فارغ از قدرت و آرمانگرا بودن؛ در نتيجه چشم‌انداز مطلوب از تحكيم يعني تشكيلات منسجمي كه با اهداف غايي اسلام و فعاليت‌هاي فارغ از قدرت انجام شود.

براي من به شخصه آزادي في‌نفسه مطلوب نيست، چرا كه ما آزادي مي‌خواهيم كه به مراتب بالاتر برسيم و به نظر من جايگاه دفتر تحكيم وحدت، به گونه‌اي است كه با اين هدف تاسيس شده، پس اگر صرفا آزادي هدف نهايي ما شود و همين كه ما به آزادي بيان، انديشه و قلم برسيم و گام بعدي متصور نباشد بسياري از خلا‌هايي به وجود مي‌آيد كه شايد بسياري از بحران‌هاي تشكيلاتي ناشي از آن باشد، و در واقع من بر اسلامي بودن با اين ديدگاه تكيه مي‌كنم.

انتقادي به خودمان

عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت، گفت: براي آنكه يك تشيكلات بتواند رشد كند، به ويژه پس از رشد با ديدن شرايط سخت‌تر و بحران‌ها و مسائل پيچيده‌تري مواجه مي‌شود و براي مواجهه با آن، به انسجام تسكيلاتي نياز دارد، انتقاد من نسبت به خودمان است، كه عمده‌ي توجه ما به بيرون بود.

از گذشته يك ارثيه‌اي رسيده بود كه شامل تجارب، انسجام تشكيلاتي و رويكردهاي آرمانگرايانه و تشكيلاتي، عدالتجويانه و حقيقت‌طلبانه بود. اما يكي از نكات مهم اين است كه اهداف غايي جاي خود را به اهداف مياني مانند آزادي داد، البته آزادي بسيار پرارزش است، اما رسيدن به آن في‌نفسه مطلوب نخواهد بود، كما اينكه آزادي فيزيكي نيز با اين ديدگاه مطلوب نيست، گاهي انسان‌ها ترجيح مي‌دهند از آزادي فيزيكي خود چشم‌پوشي كرده اما به اهداف بالاتري دست پيدا كنند.

لزوم توجه به هويت جمعي

احمدي در ادامه تاكيد كرد: در جرياناتي مانند انتخابات شوراي شهر در سال 77، دستگيري آقاي كديور و تحصن‌هايي كه انجام مي‌گرفت، كل شوراي مركزي دفتر تحكيم به عنوان يك هويت جمعي فعاليت مي‌كرد و در اين مسائل كاملا تشكيلاتي عمل مي‌شد. مثلا در زمان انتخابات شوراي شهر تهران، شوراي عمومي تهران تحكيم كه چهارده دانشگاه بودند، اختيار شركت يا عدم شركت، ارائه‌ي ليست و همه‌ي سياستگذاري‌ها را به عهده داشتند. شوراي مركزي نيز به طور طبيعي در جهت‌گيري‌هاي دفتر موثر بود، و كاري كه در انتخابات شوراها انجام شد ائتلافي با ساير گروه‌هاي دوم خرداد بود. معرفي كانديداهاي اختصاصي بدين ترتيب بود كه آقاي دروديان كه كانديداي اختصاصي دفتر تحكيم وحدت بود، در ائتلاف در ساير ليست‌ها هم قرار گرفت و در دوره‌ي اول وارد شوراي شهر شد، در كنار اين ماجرا روزي كه نتيجه‌ي انتخابات مشخص شد و معلوم شد كه اصلاح‌طلبان صد در صد برنده شدند، همان روز دكتر كديور بازداشت شد، بنابراين دفتر تحكيم وحدت تحصني در سردر دانشگاه تهران برگزار كرد و درگيري‌هايي هم طبق معمول رخ داد كه برخي شديدا كتك خوردند، و خاطرم هست كه يك نفر شديدا كتك خورد، پيراهنش را پاره كرده بودند و از ناحيه‌ي سر نيز مضروب شده بود، و من پيراهن شخصي خود را به او دادم و او را روانه‌ي منزل كردم.

فاصله از مراسم‌هاي مذهبي

وي با ذكر خاطره‌ي ديگري ادامه داد: خاطرم هست كه هم در دفتر تحكيم وحدت و نيز انجمن اسلامي دانشگاه صنعتي شريف به مناسبت‌هاي مذهبي برنامه‌هاي خوبي برگزار مي‌كرديم، هم‌چنين در ايام فاطميه و محرم در ساختمان دفتر تحكيم وحدت و مسجد دانشگاه تهران از انديشمندان مختلفي چون دكتر سروش، دكتر كديور و ... دعوت مي‌كرديم. اما متاسفانه روز به روز غفلت تشكيلاتي به علاوه‌ي القائات دروني باعث شد اصلاح‌طلبي به معني دوري مراسم‌هاي مذهبي تصور شود و اين اتفاقي بود كه روز به روز به وجود آمد.

البته خاطرم هست كه انجمن اسلامي دانشگاه شريف هر سال مهر ماه برنامه‌اي برگزار مي‌كرديم، اما بعدها به گونه‌اي شد كه گفتند بايد يكي از نهادها هم همكاري كند والا بودجه نخواهيم داد، و سال بعد آن را از انجمن گرفتند، و اين شكاف‌ها باعث شد كه دانشجوياني كه درد دين داشتند، جذب انجمن اسلامي نشوند، چرا كه پيش فرض آنها ديني بود در نتيجه در تشكل‌هاي ديگر عضو مي‌شدند.

*** تعدادي از اعضاي سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت در گفت‌وگو با خبرگزاري دانشجويان ايران به بازگويي بخشي از خاطرات و تجربيات خود درباره‌ي اتحاديه‌ي انجمن‌هاي اسلامي دانشجويان دانشگاه‌هاي سراسر كشور پرداختند، كه حاصل آن به تدريج ارسال مي‌شود. مصاحبه با « علي‌اكبر موسوي خوئيني »، « رضا حجتي »، « علي تاجرنيا » و « ابراهيم شيخ » در روزهاي گذشته ارسال شده است.

انتهاي پيام