بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال‌های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می‌شود، یادآوری و اصلاح کنیم تا شاید بتوانیم در راه درست خواندن و درست نوشتن واژه‌ها، اصطلاح‌ها، عبارت‌ها و درنهایت برای پاسداشت زبان فارسی قدمی برداریم.

حرف (س)

سابِقُ الذّکر / فوق الذّکر

معمولاً می‌گویند: مطلب فوق الذّکر، بارها بیان شده است. فوق الذّکر در عربی به معنی آنچه که بالاتر و برتر از ذکر یا گفتن است. فوق الذّکر گاهی در فارسی به کار می‌رود. البته منظور گوینده این است که آنچه قبلاً ذکر شده؛ درصورتی‌که فوق الذکر به این معنا نیست. به جای فوق الذکر باید گفت: سابِقُ الذّکر (آنچه قبلاً گفته شده). یعنی باید بگوییم: مطلب سابق الذکر بارها بیان شده است. بهتراست به جای فوق الذکر و سابق الذکر از صفت (اشاره شده) استفاده شود: مطلب اشاره شده بارها بیان شده است.

سِرایت کرد / تَسَرّی کرد

تَسرّی، یعنی خود را شجاع نشان دادن و اِبراز شجاعت کردن. سرایت یا سرایت کردن یعنی اثر کردن و راه یافتن. این دو واژه با هم متفاوتند. می‌گویند: بیماری او به افراد دیگر تسرّی کرد؛ که با این توضیح، باید گفت: بیماری او به افراد دیگر سرایت کرد یا راه پیدا کرد؛ نه تسرّی کرد.

سلامت / سلامتی

 سلامت در عربی، اسم مصدراست به معنی سلامتی و سالم بودن. در فارسی، نیاز به (ی) مصدری ندارد. درست است که در زبان مردم (سلامتی) جا افتاده، ولی بهتراست به جای جملهٔ: سلامتی شما را می‌خواهیم؛ بگوییم: سلامتِ شما را می‌خواهیم. جناب حافظ می‌گوید:

سلامتِ همه آفاق در سلامت توست به هیچ عارضه شخص تو دردمند مباد البتّه سلامت علاوه بر معنی مصدری، به معنای صفت هم به کارمی رود: او سلامت است یعنی سالم و تندرست است. مردم در محاوره هم سلامت را به معنای سالم به کار می‌برند: شما سلامتید؟ یعنی تندرست و سالمید؟

سُفته / سِفته / سَفته

سُفته، اصطلاح بانکی و تجاری است و به ضمّ (س) درست است. یعنی بَرات و حوالهٔ تجاری. گاهی به فتح (س): سَفته و به کسر (س): سِفته می‌خوانند و درست نیست. مثال: کارمند بانک، سُفته خواسته است.

سورسات / سوروسات / سوروصات

سور در فارسی، به معنی مهمانی، جشن و عروسی است. (سورسات) گاهی با (و) همراه می‌شود (سوروسات). به معنی خواربار، وجه معاش و ملزومات سپاهیان است. معمولاً در زبان مردم به صورت (سوروسات عروسی) رایج است. یعنی کلّیهٔ وسایل و لوازمی که برای عروسی نیاز است. گاهی به‌اشتباه، (سوروصات) یا (صوروصات) نوشته می‌شود که بهتراست با (س) و بدون (و) نوشته شود؛ (سورسات).

سِهام / سَهام

سِهام به کسر (س) جمع سَهم است. سَهم در عربی به معنی تیر است و نیز حِصّه و قسمت کسی در مجموعه‌ای و سَنَدی حاکی از داشتن حِصّه ای در شرکتی است. سَهام به فتح (س) به معنی شدّت گرما و باد گرم است. در فارسی، (سِهام) را (سَهام) تلفظ می‌کنند. با این توضیح، سود سِهام بانکی درست است؛ نه سَهام بانکی.

انتهای پیام