این استاد ارتباطات و روزنامه‌نگار در گفت‌وگو با ایسنا راه تشخیص اخبار جعلی را آموزش و فرهنگ‌سازی درباره راه‌های دریافت اطلاعات درباره یک خبر، عنوان کرد و افزود: با این‌ کار بخش عمده‌ای از مشکل حل می‌شود. کاری که باید انجام بدهیم این است که اول به مردم یاد بدهیم اینها (خبرهای جعلی) خبر نیستند و به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ یکی گفتن راست آمیخته به دروغ و دیگری استفاده از یک حقیقت و سوار کردن اطلاعاتی غیرواقعی بر آن؛ مثلا شما می‌گویید ساختمانی خراب شد اما نمی‌گویید کدام ساختمان، کجا و به چه شکلی خراب شده است.

رضاییان در ادامه تشویق مردم به مطالعه و کتابخوانی را از راه‌های بالا بردن سواد رسانه‌ای و در نتیجه توانایی تشخیص خبرهای جعلی در فضای مجازی دانست و بر مطالعه متون قابل اعتنا ـ از کتاب گرفته تا مقالات ـ تاکید کرد.

او با اشاره به توسعه رسانه‌های تخصصی در این ارتباط به ذکر مثالی پرداخت و گفت: در زیرمجموعه موضوعی مانند اقتصاد، وب‌سایت‌ها، شبکه‌های تلویزیونی و نشریات تخصصی توسعه پیدا کرده‌اند و این کاری است که باید انجام شود. هرچقدر روزنامه‌نگاری تخصصی در رسانه‌های تخصصی را توسعه بدهیم، برای مردم فرهنگ‌سازی می‌شود که وقتی می‌خواهند موضوعی را بپذیرند به تناسب آن موضوع به رسانه‌های تخصصی مراجعه کنند؛ بنابراین ما جلوی اخبار جعلی را نگرفته‌ایم اما سطح آگاهی را بالا برده‌ایم.

این روزنامه‌نگار درباره نقش رسانه‌های رسمی در تشخیص خبر جعلی، گفت: الان مردم ما به رسانه‌ها بی‌اعتمادند و قضیه هواپیما و اتفاقات اخیر این بی‌اعتمادی را گسترش داده است؛ بنابراین باید رسانه‌ها از نخبگان دعوت کنند و آن‌ها را برای آموزش نکاتی که به آن اشاره کردم در سطح عموم به مشارکت بطلبند. در شرایط فعلی این کار شاید راه کوتاه‌تری باشد وگرنه اولین کار این است که باید راه‌های بازگرداندن اعتماد مردم به رسانه‌ها را هموار کنیم.

رضاییان مقایسه ایران با دیگر کشورها در رابطه با میزان انتشار اخبار جعلی را نیازمند پژوهش دانست و افزود: چیزی نیست که بتوان کلی جواب داد اما امری که مسلم است این است که در هر کجا که رسانه‌ها معتبرترند و آزادی بیان دوام بیشتری دارد و زمینه‌های پژوهش بیشتر است، به همان میزان راه شایعه و اخبار جعلی کمتر می‌شود.

او افزایش دانش بصری را از بزرگترین دستاوردهای سواد رسانه‌ای دانست و گفت: اگر سواد رسانه‌ای را به متن و تصویر تقسیم کنیم، مطالب تصویر محور، گمراه‌کننده‌تر هستند. داشتن سواد رسانه‌ای باعث می‌شود تا با هر تصویر و فیلمی بلافاصله به یک نتیجه نرسیم. اگر در بیان مطالب فقط از گفتار استفاده نکنیم و تصویر هم داشته باشیم، سواد رسانه‌ای مردم بالا می‌رود.

رضاییان در پایان بر نقش محوری پژوهش به عنوان اصلی پایه برای توانایی شناخت اخبار جعلی تاکید کرد و گفت: این حرفی است که چند سال است گفته می‌شود و کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر در کشور پژوهش را زنده کنیم خیلی از این مسائل حل می‌شود. نخبگان ما زمانی حرفشان خریدار خواهد داشت که به پژوهش‌هایشان بها داده شود و راه پژوهش باز شود. برای هر کاری اول لازم است پژوهش شود، پژوهشی که کاربردی باشد و بعد به آن عمل شود.

انتهای پیام