محسن زین‌العابدینی، رئیس اداره کتابخانه‌های شهید بهشتی، به ایسنا گفت: فایل‌های نسخه‌های خطی اهدا شده، نخست فهرست‌نویسی شده و در این عملیات همه اطلاعات و جزئیات مورد نیاز یک نسخه خطی در آن ثبت می‌شود و در نهایت روی نرم‌افزار کتابخوان‌های دانشگاه وارد می‌شود، تا قابل دسترس شود.
او با بیان این‌که در فهرست‌نویسی‌ها عنوانِ نسخه، نویسنده و اطلاعات کتاب‌شناختی به صورت مختصر نوشته می‌شود، ادامه داد: با توجه به زمان‌بر بودن فهرست‌نویسی و تصمیم برای این‌که نسخ سریع‌تر در اختیار کاربران دانشگاه قرار گیرد، در مرحله‌ی نخست اطلاعات مختصر در حدی که قابل تشخیص باشند استخراج شده و در نرم‌افزار وارد می‌شود.
وی با اشاره به این‌که احتمالا بسیاری از فایل‌های ارائه شده در کتابخانه‌های دیگر مانند کتابخانه ملک، کتابخانه مجلس و کتابخانه‌ی آیت‌الله مرعشی فهرست‌نویسی شده‌اند، افزود: حتی می‌توانیم از آن فهرست‌نویسی‌ها استفاده کنیم، چون انجام این کار شخصا توسط دانشگاه شهید بهشتی نیازبه زمان زیادی دارد و هر کس نمی‌تواند این کار را انجام دهد، بنابراین با این اقدام در اسرع وقت تلاش می‌کنیم حداقل اطلاعات کتاب‌شناختی را قابل دسترس کنیم. و دیگران بدانند ما چقدر منبع و چه منابعی داریم.
او اظهار کرد: در حال حاضر امکان قراردادن این اسناد در اختیار عموم وجود ندارد، فقط می‌توانیم اسناد را در محیط پردیس دانشگاه شهید بهشتی قرار دهیم تا دانشجویان، اساتید و کارمندان دانشگاه در محیط دانشگاه و با استفاده از اینترنت همین مکان از این اطلاعات استفاده کنند، این محدودیت به دلیل مسأله‌ی کپی‌رایت انجام می‌شود.
به گفته‌ی زین‌العابدینی تاکنون حدود ۱۲۰ هزار کتاب دیجیتال در کتابخانه دیجیتال و حدود ۱۰۰۰ نسخه چاپ سربی و سنگی که اکنون فقط نسخه‌ی چاپی آن‌ها در دسترس است، امکان استفاده دارند.
وی درباره‌ی موضوع نسخه‌های خطی که در اختیار کتابخانه‌ی دانشگاه قرار گرفته، بیان کرد: معمولا موضوعات متفاوت‌اند، قدما به طور معمول در مورد همه موضوعات می‌نوشتند، اما به طور معمول موضوعاتی مانند علوم انسانی، فلسفه، منطق، نجوم، حکمت و طب باید در این آثار قرار داشته باشد.
او با بیان این‌که دانشکده الهیات دانشگاه شهید بهشتی نیز این نسخه‌های دیجیتال را از جای دیگری تهیه کرده است، اضافه کرد: در مورد مکان نسخه‌های اصلی این نسخ خطی اطلاع نداریم.
وی همچنین به اقدام رسول جعفریان، رئیس سابق کتابخانه مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که در زمان ریاستش در آن کتابخانه همه نسخ خطی را دیجیتال کرده و در دسترس عموم قرار داده است و گفت: حتما باید منابع اطلاعاتی خود را با رعایت حقوق مولفان و صاحبان اسناد و مدارک برای همگان قابل دسترس کنیم.
رئیس اداره کتابخانه‌های شهید بهشتی تاکید کرد: باید حتما جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات در کشور فراهم شود تا بتوانیم رشد و توسعه علم را در دستور کار قرار دهیم و از سوی دیگر از سرقت و خلافکاری مبتنی بر اسناد و مدارک جلوگیری کنیم.
او در پاسخ به این پرسش که آیا امکان ثبت ملی نسخه‌های ارزشمند خطی دیجیتال نیز وجود دارد، یا خیر؟ گفت: نسخه‌ی اصلی به طور معمول به عنوان میراث فرهنگی محسوب می‌شوند و کتابخانه‌های بزرگی که آن‌ها را در اختیار دارند، از نظر حفاظت، فیزیکی، مرمت، نگهداری، آسیب‌زدایی و محتوایی مورد توجه هستند، بنابراین همه کارها را انجام می‌دهندو به عنوان سرمایه ملی محسوب می‌شوند، که معمولا در کتابخانه‌های بزرگی مانند کتابخانه ملک، آیت‌الله مرعشی نجفی و کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شوند و روی آن‌ها کار می‌شود و در نهایت نیز برخی از نسخ در فهرست میراث ملی و حتی جهانی ثبت می‌شوند.
زین العابدینی با تاکید بر این‌که نمی‌توانیم به صورت عمومی این اسناد را به دلیل حقوق کپی‌رایت در اختیار همگان قراردهیم و امروز آن‌ها در محیط پردیس دانشگاه شهید بهشتی قابل دسترسی هستند، افزود: در محیط دانشگاه می‌توانند از این موارد استفاده کنند مگر این که ۳۰ سال از مرگ مولف گذشته باشد تا امکان قرار گرتن آثار در اختیار عموم به وجود آید.
انتهای پیام
نظرات