به گزارش خبرنگار ایسنا، دکتر مهدی هرمزی، فارغ‌التحصیل دکتری ریاضیات از دانشگاه "چالمرز و گوتنبرگ" سوئد یکی از افرادی است که در راستای طرح «سامانه جذب متخصصان و دانشمندان برجسته مقیم خارج از کشور» در سال ۹۴ به کشور بازگشت و به عنوان محقق پسا دکتری در دانشگاه شیراز مشغول به کار شد شیوه خاص تدریس وی که بنابرگفته پروفسور اسلام‌زاده، یکی از استادان دانشگاه شیراز، استقبال فوق‌العاده دانشجویان از این روش آموزش را به همراه داشته و کسب بالاترین نمره در ارزشیابی دانشجویی برای دروس کارشناسی در میان استادان بخش ریاضی دانشکده علوم دانشگاه شیراز در پنج سال اخیر، باعث شد تا گفت‌وگویی با این محقق فوق دکترای ریاضیات داشته باشیم.

دکتر مهدی هرمزی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه آموزش مفاهیم مهم و دقیق ریاضیات به دلیل ذات این دانش آسان نیست، گفت: "چه" ­گفتن مهم است، اما "چگونه­" گفتن مهم­تر است. فرآیند تدریس، یک فرمول نیست و نمی­‌توان نقش اقلیم، فرهنگ، ذوق و حتی پیشینه­ فراگیر را در آن نادیده گرفت. بنابراین اگر معلمان چگونه آموختن و چگونه آموزاندن ریاضی را، هم­زمان نیاموزند، تغییر کتاب­‌های آموزشی به گسترش و جذابیت ریاضی، کمکی نمی­‌کند.

تدریس ریاضی با استفاده از هنر نمایش

این محقق ریاضیات با اشاره به کمک‌گرفتن از هنر نمایش در تدریس ریاضی درباره مزایای استفاده از این هنر، گفت:  هنر نمایش می‌تواند تکنیک­‌هایی را در اختیار ما بگذارد تا چگونه ­آموختن در چارچوب درستی قرار بگیرد. پیش از این، همکاری پروفسور بهزاد و دکتر نغمه ثمینی، نمایشنامه­‌ای را شکل داد که گفتگوها و کنش‌­هایش، کاربرد نظریه­ گراف را به آسانی و شیرینی آموزش می­‌داد و در نتیجه این نظریه از راه کاربردهایش شناسانده می‌­شود. بنابراین به‌جای حفظ­ کردن فرمول، می­‌توان تا جایی که امکان دارد، شهود هندسی بسیاری از مباحث را به کمک هنر نمایش بیان کرد تا بهتر درک شود که بر اساس نیاز، چگونه می­‌شود از کاربرد به مفاهیم رسید.

 وی با اشاره به اینکه جان‌داری و یا کاربرد ریاضی اتفاقی نیست که بر روی تخته بیفتد و کاربرد در پهنه‌ای شهودی همانند آنچه که هنر نمایش در اختیار ما می‌گذارد، محقق می‌شود، افزود: اگر دانشجو، این جان‌­داری را درک کند، با آن احساس نزدیکی می‌­کند، برای حل مسئله، به تکاپو می‌افتد و این روند، ترس دانشجو را از برخورد با مفاهیم ریاضی فرو می­‌ریزد.

هرمزی درباره تفاوت‌های شیوه آموزش ریاضی به کمک نمایش و آنچه امروزه از هنر برای به خاطر سپردن فرمول‌های ریاضی انجام‌ می‌شود، گفت: شیوه آموزش ریاضی به کمک هنر نمایش، جذاب و شاد است، اما سطحی و لوده‌بازی نیست؛ بنابراین استفاده درست از این شیوه دانش بالایی می‌خواهد تا اراده و اعتماد به نفس لازم برای انجام آن وجود داشته باشد. این درحالی است که برخی از موسیقی و نمایش در آموزش ریاضی صرفاً برای کم‌کردن زحمت حفظ کردن و به‌خاطر سپردن فرمول‌ها استفاده می‌کنند و همزمان مدعی‌اند ریاضی را به مفهوم عمیق آن آموزش می‌دهند. من نام این کار را فریبکاری، بی‌مسئولیتی، ندانم‌کاری، بیهوده‌کاری و حتی لوده‌بازی می‌گذارم.

در ادامه این گفت‌وگو، دکتر هرمزی به بنیان‌گذاری گروه نقاله جهت کمک گرفتن از شهود هندسی برای نمایاندن کاربردهای ریاضیات  اشاره کرد و گفت: در گروه نقاله تولید نمایش، فیلم کوتاه، موشن گرافیک و انیمیشن در دستور کار قرار گرفت تا مفاهیم به ظاهر انتزاعی ریاضی را بتوان از طریق کاربردهایش شناساند و آموزش داد. در همین راستا چند نمایش کوتاه و انیمیشن ابوریحان بیرونی که در آن کاربرد مثلثات در اندازه­‌گیری شعاع کره­ زمین آموزش داده می­‌شود، تولید شدند.

ریاضی‌گریزی مسؤولان؛ یکی از چالش‌های پیش روی استفاده از کاربردهای علم ریاضیات در ایران

این محقق فوق دکترا ریاضیات هم‌چنین با اشاره به کاربردهای ریاضیات در حل بحران‌ها، خاطرنشان کرد: ریاضی و آمار در مدیریت بحران، تکیه­‌گاه­‌های مهمی هستند. به کمک آن­ها، می‌توان زمان و میزان گردوغبار را پیش‌بینی کرد. فساد اقتصادی و اداری را کاهش داد. احادیث جعلی را از معتبر تشخیص داد. نیروی انتظامی را در جرم‌­شناسی کمک کرد و با به‌کارگیری در صدها مورد مشابه، زمینه­ اشتغال شمار بالایی از متخصصان ریاضی را فراهم کرد تا انگیزه­ بالایی برای گرایش به این دانش فراهم شود.

به گفته دکتر هرمزی اگر  اراده و تقاضای لازم برای استفاده کاربردی از این دانش، وجود داشته باشد و شفافیت و دوری از پنهان‌­کاری مسئولان، حرف اول و آخر را بزند زمینه نفوذ و کارایی نه ­تنها ریاضی که سایر علوم پایه، در همه­ زیرساخت‌­های خرد و کلان کشور فراهم می‌­شود؛ اما بیشتر مدیران، کاربرد ریاضی را نمی‌دانند تا بتوانند به متخصصان، اعلام نیاز کنند. پس ابتدا باید مدیران بزرگ کشور در هر سه قوه­ مجریه، مقننه و قضائیه دوره‌­های آموزشی را بگذرانند که در آن، به ریاضی­دانان فرصت دهند مصداق‌­ها و کاربردهای این دانش را در اداره­ کشورهای پیشرفته توضیح دهند.

وی در پایان یکی دیگر از چالش‌های علم ریاضیات در ایران را مقاله‌محوری دانشگاه‌ها دانست و درباره این معضل گفت: مقاله‌محوری هم­چون آفت و بلکه مانند خوره به­ جان جذابیت، گسترش و کاربرد ریاضی افتاده است. در جامعه علمی، شمار مقاله‌ها اهمیت ندارد؛ بلکه وزن مقاله است که تعیین­‌کننده است. گاهی وزن یک مقاله، از مجموع وزن ده­‌ها و بلکه صدها مقاله بیشتر است. چنان­چه تضمین کافی برای صرف وقت در پژوهش‌­های کاربردی وجود داشته باشد، رغبت ریاضی­دانان، برای ورود به این حوزه­‌ها از بین نمی‌­رود. نباید استادان را مجبور ‌کرد تا سالی چندین و چند مقاله؛ هرچند کم­‌وزن، بدهند.

انتهای پیام