موزه عروسک‌های ملل در سه طبقه هر روز هفته به استثنای روزهای دوشنبه پذیرای علاقه‌مندان به عروسک‌هایی از سراسر جهان است؛ عروسک‌هایی که دست‌کم بخشی ازخاطره‌های دلنشین هر انسانی را تشکیل می‌دهند.
به گزارش خبرنگار بخش فرهنگ ایسنا، این موزه که از سال 1393 تأسیس شده است حدود 700 عروسک را در فضایی معادل 180 متر جای داده است. اروپا، آمریکای لاتین و آسیا بیشترین درصد عروسک‌ها را در دل این موزه دارند. اگرچه که سایر ملل نیز از توفیق قرار گرفتن در طبقات آن بی‌نصیب نیستند. درمجموع عروسک‌های 54 کشور جهان در این موزه نگهداری می‌شوند. نیمی از این عروسک‌ها خود دارای قصه‌اند و نیمی دیگر عروسک‌های مردم‌شناسی به‌شمار می‌آیند که صرفا تصویرکننده لباس، زیورآلات، آرایش چهره و موی ملل مختلف‌اند. در زمره این عروسک‌ها می‌توان به عروسک‌های مجارستان، رومانی، لهستان، آلبانی اشاره کرد که اغلب یا بسیار شکننده‌اند یا به سبب مواد به کار رفته در آن‌ها به شدت گران‌اند.
خیلی از این عروسک‌ها در پس خود قصه‌های شیرین دارند یا دارای آداب و رسوم و مراسم خاصی هستند و باورهای بومی و محلی ملل مختلف را در دل خود دارند و یا حتی بازگوکننده واقعیات تاریخی ملت‌شان هستند.
عروسک گواتمالا:
عروسک گواتمالا جزو کوچک‌ترین عروسک‌هایی است که باور سرخ‌پوستی را در پس خود به همراه دارد. اگر کودکی غمگین باشد و غصه‌ای در دل داشته باشد، این عروسک را برای او درست می‌کنند؛ تا با او درد و دل کند. مادر اغلب این عروسک را زیر بالش بچه می‌گذارد و زمانی که بچه به خواب می‌رود عروسک او را که در زمره عروسک‌های Worry Dolles است، از زیر سر او برداشته و به دور می‌اندازد. صبح روز بعد زمانی که بچه از خواب بیدار می‌شود و سراغ عروسک‌اش را می‌گیرد، مادر به او می‌گوید عروسکت دیشب همه غصه‌های تو را شنید و آن‌ها را با خودش برد.
در ایران اگرچه عروسکی با چنین ویژگی‌هایی وجود ندارد اما قصه «سنگ صبور» ما به نوعی با این باور سرخ‌پوستی طعنه می‌زند. این عروسک‌ها با کمی نخ و چوب و پارچه درست می‌شوند و به دوره تمدن مایاها و آزتکها تعلق دارد.
عروسکی از کشور غنا:
عروسک‌های آکوابا از چوب آبنوس ساخته می‌شوند و عروسک‌های باروری هستند. اگر زنی باردار نشود این عروسک‌های کوچک را به او می‌دهند تا در جیبش یا در لباسش بگذارد و مثل بچه مدام به او فکر کند. آن‌ها باور دارند که اگر به چیزی زیاد فکر شود، ناخودآگاه شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که فرد می‌تواند به آنچه در ذهن پرورانده است، برسد. بنابراین این عروسک کمک می‌کند تا زنان جوان باردار شوند. یا اگر زنی باردار است، با حمل این عروسک می‌تواند نوزادی سالم و زیبا به دنیا آورد.
عروسک ملی لهستان:
برای عروسک «لایکونیک» روز ملی وجود دارد. این عروسک یک واقعه تاریخی را در پی دارد. زمانی که مغول‌ها به لهستان حمله کردند و به دروازه‌های پایتخت لهستان نزدیک شدند، هوا رو به تاریکی رفت. بنابراین سپاه مغول مجبور می‌شود تا همان جا اتراق کند. همان شب دو نفر از سربازان شجاع لهستانی پنهانی به قرارگاه سپاه مغول وارد می‌شوند و با پیدا کردن چادر رییس سپاهیان با کمک خنجر او را به قتل می‌رسانند و لباس و اسب او را برداشته، فرار می‌کنند.
صبح زمانی که سپاه مغول با جسد فرمانده روبه‌رو می‌شوند، می‌ترسند و عقب‌نشینی می‌کنند و دیگر هرگز به فکر حمله به این سرزمین نمی‌افتند. در واقع عروسک لایکونیک که به شکل سردار مغول است، در مراسم خاصی سوار بر اسبش نشان داده می‌شود؛ در حالی که مردم خوشحال‌اند و به رقص و پایکوبی می‌پردازند. اما از آنجا که رقص لایکونیک رقصی توأم با مراسم ویژه است، کودکان در این مراسم می‌توانند با عروسک‌هایشان در این جشن شرکت کنند.
در بخشی از خراسان هم آیین مشابهی در این زمینه وجود دارد که اتفاقا مربوط است به دورانی که مغول‌ها ایران را در تسخیر خود داشتند.
عروسک‌های ژاپن:
عروسک‌های داروما ژاپن عروسک‌هایی هستند که دست و پا ندارند این عروسک‌ها به گونه‌ای گرد طراحی شده و صورت‌شان شکننده و از جنس چینی است. چون زیر این عروسک‌ها بسیار سنگین طراحی شده است، زمانی که عروسک را به سمت جلو هل می‌دهند، پیش از آنکه صورت عروسک به زمین برخورد کند و بشکند برمی‌گردد. این عروسک‌ها هم در مدرسه‌ها به‌عنوان کاردستی می‌سازند و از بچه‌ها می‌خواهند تا یک به یک این عروسک‌ها را هل دهند تا خود نظاره‌گر ماجرایی باشند که موضوع یک کلاس درسی آن‌هاست. مربیان مدرسه‌ها پس از ساخت این عروسک‌ها به بچه‌ها می‌گویند که شما هم باید درس زندگی را از این عروسک‌ها یاد بگیرید. زمانی که با مشکلی مواجه می‌شوید و به زمین می‌خورید، نترسید، بلکه به سرعت برگردید و بایستید و با مشکلاتتان مبارزه کنید.
عروسک‌های خدایان هندی:
در زمره عروسک‌های خدایان هندی الهه «شیوا» یا خدای جنگ که دارای چهار دست است در کنار همسرش پارواتی سوار بر گاو مقدس دیده می‌شود.
با کمک این عروسک‌ها که بخشی از دارایی‌های عروسک‌های موزه ملل است، باورها، قصه‌ها و افسانه‌های کشور هند را که به کشور 72 ملت معروف است، به بچه‌ها می‌توان منتقل کرد.
عروسک‌های جادوگر سوئد:
جادوگرهای دوست‌داشتنی کشور سوئد عروسک‌هایی هستند که الزاما جارو بخشی از وجود آن‌هاست. در کشور سوئد همچون کشور ما که پیش از فرا رسیدن سال نو مراسمی به نام خانه‌تکانی وجود دارد، مراسم مشابهی هست که با حضور این عروسک‌های نمادین پیوند می‌خورند. مردم سوئد معتقدند این عروسک‌ها با چوب‌دستی‌هایشان می‌توانند کمک‌کاری برای پا کردن لوله‌های بخاری منازل‌شان باشند.
موزه عروسک‌های ملل در پاسداران، نگارستان پنجم، پلاک چهار واقع است.
گزارش از: مهناز باقری - خبرنگار ایسنا
انتهای پیام
نظرات