نمونه‌ی اتفاق رخ‌داده در «چشمه‌علی دامغان» را می‌توان در «باغ شازده ماهان» یا «باغ فین کاشان» دید؛ درختان قطع‌شده در مجموعه‌ای که باید حیات‌بخش باشد و نه مرگ‌آفرین.
ابراهیم حیدری - کارشناس پیشکسوت حوزه‌ی میراث فرهنگی - در بازدیدی که مدتی پیش از این مجموعه‌ی تاریخی داشت، با قطع درختان آن مواجه شد. او در مطلبی که در اختیار خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) قرار داده، نسبت به شرایط این مجموعه‌ی تاریخی اعتراض کرده است.
او در یادداشت خود آورده است: «مجموعه‌ی طبیعی - تاریخی چشمه‌علی در 35 کیلومتری شمال شهر دامغان، یکی از چشمه‌های بزرگ و پرآب کشور است که شباهت زیادی با «باغ شازده کرمان» و «باغ فین کاشان» دارد و مورد توجه بوده است.
این محوطه با درختان تنومند و شیوه‌ی باغ‌آرایی اصیل ایرانی و ساختمانی کوشک‌مانند باقی‌مانده از دوران قاجار، در سال 1348 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1386 براساس مصوبه‌ی هیئت دولت به‌عنوان منطقه‌ی نمونه‌ی گردشگری انتخاب شد.
با توجه به شرایط خاص منطقه و ویژگی‌های این سراب عظیم، بقایای آثاری از دوران‌های صفوی و تیموری در اطراف چشمه باقی مانده است، اما ساختمان‌های موجود توسط آغا محمدخان و فتحعلی‌شاه قاجار (که متولد دامغان بود) به‌صورت کوشک دو طبقه‌ی ایوان‌دار (یکی در شمال دریاچه و دیگری در جنوب آن) احداث شده‌اند.
علاوه بر این، با ایجاد حصار، سردر ورودی، قراولخانه، مسجد، حمام و باغ‌آرایی مناسب با درختان بید، صنوبر و چنار در این منطقه‌ی خوش آب‌وهوا، فضایی به‌عنوان اقامتگاه سلطنتی به‌وجود آوردند و بعدا این مجموعه، مکان بازدید گردشگران شد.»
او در ادامه با اشاره به وضعیت کنونی این منطقه‌ی نمونه‌ی گردشگری آورده است: «بدبختانه در یکی دو سال گذشته، محوطه برای بهره‌برداری به شهرداری واگذار شد و گویا شهرداری هم آن را به یک نفر بهره‌بردار اجاره داد. او نیز به بهانه‌ی بیماری، همه‌ی درختان 200 - 300 ساله‌ی باغ را تخریب کرد و محوطه به‌شدت دچار دخل و تصرف شد.
بنابراین به‌طور ناگهانی، درختان این مجموعه تقریبا حذف شدند و چشمه‌ای که با خروجی سالانه حدود 30میلیون مترمکعب آب زلال عامل آبادانی دره‌ی باصفا و روستاهای مسیر و تأمین‌کننده‌ی آب دامغان بوده، امروز عاری از درخت شده است و در زمان ورود به محوطه، با فضایی سیمان‌کاری‌شده و سکوهای استراحت برای مسافران و پارکینگ بزرگ خودروها مواجه می‌شویم.
البته در برخی نقاط در باغچه‌های کوچک اطراف مجموعه، نهال‌های کوچک‌تری به‌چشم می‌خورد که شاید اگر به بلایی گرفتار نشوند، تا 200 - 300 سال بعد، آن‌ها تازه به قد و قواره درختان قبلی می‌رسند!»
مدیر سابق پایگاه ثبت جهانی تخت سلیمان در پایان افزوده است: «آیا از بین بردن چنین میراث و ثروت ملی و فروش آن به مبلغ 40میلیون تومان و بلایی که سر این محوطه آمده، نباید توسط نهادهای مسوول، بویژه سازمان میراث فرهنگی کشور که قانونا عهده‌دار و مسوول حفظ و نگهداری آثار ثبت‌شده‌ی کشور است، بررسی و با متخلف برخورد جدی شود؟
اجاره‌ی سالانه‌ی این مجموعه مگر چقدر بوده است که میراث فرهنگی محتاج آن باشد، جایی که سالانه با چهار نفر نگهبان و باغبان به‌خوبی حفاظت می‌شد، چرا باید دچار چنین سرنوشتی شود؟»
انتهای پیام
نظرات