شاید خیلی‌ها وقتی نام کرمانشاه را می‌شنوند، اولین چیزی که به ذهنشان خطور می‌کند، مرام پهلوانی و میهمان نوازی مردم این دیار یا آثار تاریخی مهم آن مانند تاق بستان و بیستون باشد، اما باید دانست که کرمانشاه سرزمینی پر از جاذبه‌های شگفت انگیز است که بسیاری آنها را ندیده‌اند و یا حتی نامشان را هم نشنیده‌اند.
اگر از افسانه‌ها بگذریم و داستان طهمورث دیوبند و بنای این دیار بدست او را که کنار بزنیم، در کهن سرزمین باستانی که امروز به آن کرمانشاه می‌گویند، تاریخ تنها به بیستون؛ یادگار برجای مانده از نبردهای و فتوحات داریوش کبیر یا تاق بستان؛ نمایشگاه بزم و رزم شاهان ساسانی ختم نمی‌شود. برای فهمیدن تاریخ این دیار باید به حدود یک میلیون سال قبل برگردیم، جایی که انسان‌ریخت‌ها جنوب شهر کرمانشاه را به عنوان محلی برای زندگی خود انتخاب کردند و ردپای خود را تا به امروز برای ما برجای گذاشته‌اند.
کمی که این‌طرف‌تر بیاییم، انسانهای نئاندرتال هم غارهای این دیار مثل باوه یوان را مامن و سرپناه خود می‌دانستند و از حدود ۴۲ هزارسال قبل نشانه‌هایی از زندگی خود در این غارها را برای ما به یادگار گذاشته‌اند.
برگ‌های تاریخ را که سریعتر ورق بزنیم و از گنج دره با قدیمی‌ترین مدارک اهلی شدن بز و روستانشینی، تپه سراب و تپه آسیاب، گودین تپه و چغاگاوانه و تپه موسایی هرکدام با هزاران سال قدمت عبور کنیم به یکی از یادگارهای قوم لولوبیان - یکی از اولین گروه‌های قوم آریایی - در این دیار می‌رسیم. یادگاری برجای مانده از آنوبانی‌نی پادشاه لولوبیان در داخل شهر سرپلذهاب که البته آن‌طور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است. یادگاری که هرچند حدود ۱۳۰۰ سال بیش از کتیبه بیستون قدمت دارد و گفته می‌شود که کتیبه بیستون از روی این اثر حجاری شده، اما بسیاری از گردشگران آن را نمی‌شناسند.
موقعیت استراتژیک این دیار توجه شاهان باستانی زیادی را به سمت خود جلب کرده بود و برای همین بود که حتی پادشاهان کشورهای مجاور هم گاه و بیگاه کرمانشاه را آماج حملات خود قرار می‌دادند تا به این سرزمین دست پیدا کنند، از جمله پادشاهان آشور که سارگن دوم در قباق تپه و ایدین سین در دامنه کوه بمو در ثلاث باباجانی یادگارهایی چندهزار ساله را از خود برجای گذاشته‌اند.
پادشاهان مادی نیز کرمانشاه را سرزمینی ناب برای زندگی خود انتخاب کرده بودند. گواه این مدعا هم وجود گوردخمه‌های فراوانی از دوره مادها در این سرزمین است که تعدادی از آنها در مناطق خوش آب و هوای استان که امروز جزو نقاط گردشگر پذیر هستند ساخته شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به سراب دربند صحنه اشاره کرد.
دیاری که امروز ما به آن کرمانشاه می‌گوئیم، در زمان هخامنشیان الیپی نام داشت و پادشاهان هخامنشی به آن توجه زیادی داشتند، برای همین بود که داریوش هخامنشی شرح فتوحات خود را روی کتیبه‌ای در منطقه بیستون که شاهراهی باستانی بوده برای آیندگان به یادگار گذاشت. کتیبه‌ای که به ثبت جهانی رسیده و بزرگترین سنگ نوشته جهان و یکی از مهمترین سندهای تاریخ بشریت است و به سه زبان پارسی باستان، اکدی و عیلامی نگاشته شده و برای در امان ماندن از روزگاران آن را در ارتفاع چند ده متری حجاری کرده‌اند.
اگر فرصتی پیش آمد و در نوروز امسال به کرمانشاه سفر کردید و سری به محوطه ثبت جهانی شده بیستون زدید، حتما دیدن آثار تاریخی فراوانی که در اطراف این مجموعه قرار دارد را از قلم نیندازید. آثاری همچون مجسمه هرکول که برجای مانده از دوره سلوکیان است و یا سرابی باستانی که خود بهانه‌ای برای خلق کتیبه در این مکان بوده است.
معبد آناهیتا یا پرستشگاه الهه آبهای روان نیز یکی دیگر از آثار تاریخی شاخص و مهم کرمانشاه است که از دوره شاهان اشکانی برجای مانده است. بنایی عظیم که پس از تخت جمشید آن را دومین بنای بزرگ سنگی کشور می‌دانند و بر روی تپه‌ای به ارتفاع ۳۲ متر بنا شده است. اگر وارد این بنا شوید، خواهید دید که پیشینیان ما در زمانی که بسیاری از امکانات و تجهیزات امروزی نبوده، با چه علم و مهندسی توانسته‌اند سنگ‌های بزرگ را از معادن استخراج کنند، آنها را برش بزنند و از فاصله زیادی به محوطه معبد برسانند.
کرمانشاه بهشت پادشاهان ساسانی بوده و آن را بعنوان پایتخت دوم خود انتخاب کرده بودند. در گوشه گوشه این دیار می‌توان نشانه‌های قدرت و شکوه پادشاهان ساسانی را ببینید، از تاق بستان و طاق گرا گرفته تا چندین آتشکده و کاخ‌ها و عمارت‌هایی که در قصرشیرین ساخته شده‌اند.
تاق بستان یکی از شاهکارهای بزرگ بازمانده از دوره ساسانیان در کرمانشاه است که امروزه به قلب تپنده گردشگری این استان تبدیل شده و هرساله گردشگران زیادی را به سمت خود می‌کشاند. در این مجموعه باشکوه نقش تاجگذاری چهار تن از پادشاهان ساسانی و مراسم بزم و رزم و شکار به تصویر در آمده و آن را اولین انیمیشن سنگی جهان می‌شناسند، تاق‌های تاق بستان روبروی سرابی باستانی حجاری شده‌اند و در کنار آن درختی قدیمی به نام درخت شیرین و فرهاد یا رحمت وجود دارد که قدمت آن را حدود ۷۰۰ سال می‌دانند.
پس از اینکه پادشاهی ساسانیان به خط آخر رسید و اسلام وارد کشورمان شد، آثار تاریخی این استان هم رنگ و بوی دیگری به خود گرفتند. هنر اصیل ایرانی با معماری اسلامی در هم تنیده شد و آثاری اعجاب انگیز را خلق کرد که از جمله این آثار می‌توان به مقابر ابودجانه، مساجد تاریخی، کاروانسراها، آرامگاه ویس قرنی، بازار سنتی شهر کرمانشاه، تکیه معاون الملک با کاشی‌های هفت رنگ، تکیه بیگلربیگی و آئینه کاری‌های زیبایش، زورخانه‌های قدیمی و... اشاره کرد.
حالا که فهمیدیم کرمانشاه سرزمینی برای تنها یک یا چند دوره تاریخی نیست و در هر دوره‌ای از تاریخ نقشی و نشانه‌ای از گذشتگان و پادشاهان در این دیار باقی مانده، بهتر است به سراغ جاذبه‌های طبیعی این استان برویم. استانی که از نظر جاذبه‌های گردشگری به آن سرزمین آب و سنگ می‌گویند.
قطعا اگر موقعیت استراتژیک و طبیعت بکر و بی نظیر کرمانشاه نبود، هیچگاه این استان تا به این حد مورد توجه انسانهای باستان و پادشاهان سلسله‌های تاریخی مختلف قرار نمی‌گرفت. کرمانشاه سرزمینی است که در آن کوه‌های سربه فلک کشیده پرآو و شاهو، دشت وسیع ماهیدشت، انبوه درختان بلوط اسلام آبادغرب و منطقه عثمانوند و جلالوند، سراب‌های پرآب و جوشان نیلوفر و دربند، تالاب هشیلان، غار شگفت انگیز قوری قلعه و آبشارهای خروشان پیران و بدر و پریشان خودنمایی می‌کند.
هرچند که سراب‌های کرمانشاه به سراب نیلوفر کرمانشاه و دربند صحنه منحصر نمی‌شود و در هر شهرستان آن حداقل چند سراب پرآب وجود دارد، اما این دو جذابیت‌هایی دارند که می‌توانند چشم هر بیننده‌ای را مسحور کنند. سراب نیلوفر پهنه آبی کوچکی است که در حدود ۲۰ کیلومتری شهر کرمانشاه در میانه دشتی وسیع واقع شده که تا همین چندسال پیش تنها گل‌های نیلوفر گل زرد دنیا در آن رویش می‌کردند، اما جای نگرانی نیست، چون هنوز می‌توان گل‌های نیلوفر را در این سراب دید، ولی گل‌های نیلوفری به رنگ صورتی.
و اما سراب دربند، بهشت گردشگری شرق استان، جایی که آبشاری کوچک پس از سرازیر شدن به شکل رودخانه‌ای خروشان از لابلای انبوه درختان کهنسال عبور می‌کند و بهشتی رویایی را پیش روی چشم بینندگانش ترسیم می‌کند. راستی اگر به سراب دربند سری زدید، در گوشه‌ای از این سراب گوردخمه‌ای وجود دارد که به آن تنها گوردخمه دو طبقه‌ای ایران گفته می‌شود و معمولا مسئولین میراث فرهنگی شهرستان در ایام نوروز با نصب داربست زمینه بازدید از نزدیک گردشگران را از این سراب فراهم می‌کنند.
اگر درباره غار قوری قلعه بخواهیم بگوئیم، این غار در اواسط دهه ۵۰ توسط گروهی از غارشناسان انگلیسی کشف شد و گفته می‌شود که حدود ۶۵ میلیون سال قدمت دارد. این غار در دامنه کوه شاهو در شهرستان روانسر واقع شده و به عنوان هفتمین اثر طبیعی ایران به ثبت ملی رسیده است.
تاکنون ۳۱۴۰ متر از غار قوری قلعه که آن را بزرگترین غار آبی آسیا می‌دانند کشف شده و از این میزان به دلیل مسائل زیست محیطی گردشگران فقط می‌توانند ۵۰۰ متر از فضای غار را ببینند. با این حال دیدن همین ۵۰۰ متر هم خالی از لطف نیست، چراکه داخل آن تالارهایی با نام‌های مختلف وجود دارد که پوشیده از قندیل‌ها و کریستال‌هایی است که دیدن آن هر گردشگری را به وجد می‌آورد.
مگر می‌شود که از طبیعت بکر و زیبای کرمانشاه گفت و منطقه سحرانگیز اورامانات را از قلم انداخت. جایی که در سالهای گذشته به واسطه زیبایی‌های بی حد و حصرش، روستاهایی اصیل و مردمان با فرهنگ و میهمان نوازش به ثبت جهانی رسید.
اورامانات کرمانشاه جایی است که در آن زندگی انسان‌ها با طبیعت گره خورده و باهم تلفیق شده‌اند. جایی که می‌توان روستاهایی را با خانه‌هایی که با مصالحی از دل طبیعت ساخته شده را چسبیده به دامنه کوه دید. روستاهایی با مردمانی که یکی از متفاوت‌ترین مردمان جهان هستند و بر فرهنگ غنی خود باقی مانده‌اند.
از شمال کرمانشاه که گذر کنیم، اگر در این فصل از سال به غرب استان سفر کنیم، قطعا با دیدن آب و هوایی لطیف و بهاری با طبیعتی کاملا سرسبز شگفت زده خواهید شد. اینجا نقطه‌ای است که در اواخر زمستان رنگ و بوی بهار در آن هویدا می‌شود و می‌توان پس از دیدن کاخ‌های برجای مانده از ساسانیان در میان طبیعت سرسبز آن و نخلستان‌ها و باغات لیمو قدم زد و هوایی بهاری را استمشام کرد.
در جنوب کرمانشاه یعنی محدوده شهرستان اسلام آبادغرب و مناطق عثمانوند و جلالوند نیز در فصل بهار تا چشم کار می‌کند، انبوه درختان سرسبز بلوط است که تازه از خواب زمستانی بیدار شده‌اند و با تمام وجودشان جلوه گری می‌کنند.
هرچند جای حرف برای طبیعت بکر و دل انگیز کرمانشاه بسیار است و نمی‌توان شاهکارهای خداوندی آن را تنها به چند جمله خلاصه کرد، اما باید به سراغ دیگر جذابیت‌های این دیار خوش آب و رنگ هم برویم.
اگر حسابی از دیدن آثار تاریخی منحصربفرد و طبیعت زیبای کرمانشاه لذت بردید، حالا وقتش است که از خوراکی‌های خوشمزه و لذیذ مردم این استان هم بگوییم. غذاهای و خوراک‌هایی مانند خورشت خلال، دنده کباب، نان برنجی، نان کلانه، کاک، نان خرمایی، بژی و ... که هرکدام طعم ماندگاری را در ذهن گردشگران بر جای خواهند گذاشت.
راستی این را هم بگوییم که کرمانشاه بواسطه همین غذهای خوشمزه بعنوان شهر خلاق خوراک هم انتخاب شده است.
برای کسانی هم که زیبایی‌های این استان را دیده و می‌خواهند به شهر و دیارشان برگردند، بهترین سوغاتی ها را علاوه بر بازارچه‌های صنایع دستی نوروزی، می‌توانند از بازار سنتی ۲۰۰ ساله کرمانشاه تهیه کنند. جایی که علاوه بر شیرینی‌های خوشمزه مثل نان برنجی، و کاک و نان خرمایی، می‌شود گیوه و انوع لباس‌های رنگارنگ محلی و موج و ... را نیز تهیه کرد.
انتهای پیام
نظرات