فرخنده آقایی با انتقاد شدید از تغییر نکردن وضعیت ممیزی در دولت یازدهم می‌گوید من به جامعه ادبی تسلیت می‌گویم بابت وضعیتی که روز به روز بدتر می‌شود. به نظر می‌رسد دل‌خوشی ما پوچ بوده است.

این نویسنده در گفت‌و‌گو با خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در پاسخ به این پرسش که آیا امکان امرار معاش از راه ادبیات در ایران وجود دارد یا خیر، گفت: بنویسید فرخنده آقایی حاضر به مصاحبه درباره این موضوع نشد؛ به علت موش و گربه بازی‌ای که وزارت ارشاد با نویسنده‌ها دارد. نزدیک به یک سال از انتخابات می‌گذرد ولی هیچ اتفاقی در وزارت ارشاد نیافتاده است. هنوز فضای خوف و وحشت بین نویسنده و ارشاد وجود دارد.

او ادامه داد: مباحثی مثل امرار معاش از راه ادبیات وقتی می‌تواند مطرح شود که اصولا کاری چاپ شود. در این شرایط که کتاب چاپ نمی‌شود و نویسنده مثل توپ فوتبال بین ناشر و وزارت ارشاد مانده، این بحث‌ها نمی‌تواند مطرح شود.

آقایی اضافه کرد: کتابی با عنوان «ما سه نفر بودیم» دارم که سه سال است ممنوع شده و به دلایل خنده‌داری غیرقابل چاپ شده است. این کتاب مصاحبه سینمایی است و هیچ توجیهی درباره علت ممنوع شدنش نیست. اصلاحیه‌ها خنده‌دار و باعث تفریح و خنده است. فکر می‌کنم کسانی در ارشاد نشسته‌اند و فقط وظیفه دارند زمان نویسنده و شاعر را حرام کنند و آن‌قدر این موش و گربه‌بازی را ادامه بدهند تا آن‌ها دار فانی را وداع بگویند. به غیر از حزن و اندوه و اضطراب چیز دیگری وجود ندارد؛ چیزی به نام ادبیات نداریم که درباره آن صحبت کنیم.

او درباره تأثیر ممیزی بر صنعت نشر گفت: ما یک نشر زیرزمینی داریم که خیلی فعال است. تمام کتاب‌هایی که مجوز نمی‌گیرند می‌توانند از این راه فروش بروند. بسیاری از این کتاب‌ها از این راه فروخته و خوانده می‌شوند. یک نشر رسمی داریم اما در رفت‌وآمد ارشاد و ناشران زمان می‌گذرد و بازنده اصلی در این معادلات، نویسنده و شاعر است. به همین دلیل امرار معاش از طریق نوشتن به شوخی تبدیل شده است. وقتی می‌نویسید و اجازه چاپ نیست و سانسور هست، فکر این‌که از این راه درآمد داشته باشید خیال خام است. این وضعیت تا کی می‌خواهد ادامه پیدا کند؟

نویسنده «از شیطان آموخت و سوزاند» همچنین اظهار کرد: متأسفانه گروه‌های فشار و وحشتِ وزارت ارشاد از گروه‌های فشار اجازه باز شدن فضا را نمی‌دهد. ویترین ما از ارشاد مغشوش‌ است و نمی‌توان درباره‌اش قضاوت کرد. ادبیات ما مثل کوه یخی است که 10 درصدش دیده می‌شود و 90 درصدش دیده نمی‌شود چون امکان عرضه ندارد. چیزی است که این همه سال خاکستر رویش ریخته‌اند و پنهانش کرده‌اند در حالی که هست، اما به خاطر این‌که اجازه چاپ نمی‌گیرد پنهان و پوشیده شده است. من به جامعه ادبی تسلیت می‌گویم بابت وضعیتی که روز به روز بدتر می‌شود. به نظر می‌رسد دل‌خوشی ما پوچ بوده است.

آقایی درباره تأثیر این مسائل بر کیفیت آثار ادبی گفت: این مسائل روی ادبیات تأثیر مستقیم دارد. وقتی کارها نوشته می‌شود، اما عرضه نمی‌شود، ارتباط نویسنده با خواننده عملا قطع می‌شود. ما ترجیح می‌دهیم کارهایمان را در کشو میز خودمان بگذاریم به جای این‌که در بایگانی وزارت ارشاد بمانند. به این ترتیب با گذر زمان انگیزه و حال و حوصله‌ای برای نویسنده نمی‌ماند.

او سپس درباره فراز و نشیب ممیزی در طول سال‌های گذشته گفت: سال‌هایی بوده که کتاب‌های من بعد از 10 سال مجوز گرفته است. این افت و خیزها همیشه بوده است، اما معمولا بعد از هر انتخاباتی با اعلام سیاست‌های جدید، یک فضای باز ایجاد می‌شود، ولی بعد از انتخابات اخیر این اتفاق نیفتاده است. وقتی وزیر ارشاد عوض شد، باید بعد از هشت سال اجازه چاپ کتاب‌هایی را که از دوره قبل در ارشاد مانده می‌دادند تا ادبیات نفسی بکشد، اما عملا از پارسال تا به حال اتفاقی نیفتاده است. امیدواریم بعد از این اوضاع بدتر نشود.

فرخنده آقایی در پایان در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت نشر دیگر آثارش گفت: دلم نمی‌خواهد راجع به این جریان صحبت کنم. صحبت کردن در این‌باره مرا رنج می‌دهد. عده‌ای هستند که از رنج نویسنده خوشحال می‌شوند. من به آن‌ها تبریک می‌گویم چون موفق شده‌اند.

انتهای پیام