ایرینا بوکووا - دبیرکل یونسکو - امروز به اصفهان سفر کرد تا از میدان نقش جهان، برج جهان‌نما، مسجدجامع، بنای چهل‌ستون و دفتر منطقه‌ای یونسکو در اصفهان دیدن کند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه‌ی اصفهان، این نخستین‌باری نیست که مسوولان یونسکو از میدان نقش جهان و برج همیشه مسأله‌ساز جهان‌نما دیدن می‌کنند؛ از زمانی که آن‌ها از مسجد شیخ لطف‌الله به وجود ساختمانی مرتفع‌تر از مناره‌های مسجد امام (ره) پی ببردند، جهان‌نما را تهدیدی برای میدان ثبت جهانی دانستند و این دلیلی شد برای سفر به اصفهان و بازدیدهای چندباره از نگین انگشتری این شهر تاریخی.

خطری بزرگ‌تر از جهان‌نما

شاید امروز جهان‌نما پس از تعدیل‌های انجام‌شده، دیگر خودی نشان ندهد؛ اما خطری بزرگ‌تر از کنار میدان نقش جهان می‌گذرد و آن خط 2 مترو اصفهان است و باید دید، آیا دبیرکل یونسکو در جریان جزییات عبور آن قرار می‌گیرد یا خیر؟

یکی از دوست‌داران میراث فرهنگی در اصفهان در این‌باره گفت: برخی فعالان و دوست‌داران عرصه‌ی میراث فرهنگی معتقدند که باید همه‌ی گزارش‌هایی که در تضاد با منافع میراثی است، به یونسکو داده شود و برعکس، دستگاه اجرایی بر این عقیده است که هیچ نوع گزارش منفی نباید منتقل شود.

علیرضا روحانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا - منطقه‌ی اصفهان - اظهار کرد: باید با درایت و تدبیر و اولویت قرار دادن منافع ملی به این موضوع نگاه کرد و جایی که احساس می‌شود با فشار مجامع بین‌المللی مانند یونسکو می‌توانیم خطری را از میراث تاریخی دور کنیم، باید گزارش‌ها ارائه و از این اهرم فشار در کنار میراث فرهنگی استفاده شود، اما آنجا که گزارشی باعث مثلا خروج میدان نقش جهان از فهرست یونسکو می‌شود، باید مانع ارائه‌ی آن گزارش شد.

همچنین مجتبی کنعانی - کارشناس میراث فرهنگی - معتقد است: اگر قرار باشد سفر دبیرکل یونسکو فقط یک بازدید صوری از چند اثر تاریخی باشد که مدیران شهری بدون ارائه‌ی هیچ گزارش واقع‌بینانه‌ای به او نشان می‌دهند و کسی هم نتواند ارتباطی با او برقرار کند، این سفر نمی‌تواند دستاوردی برای اصفهان داشته باشد.

او ادامه داد: اگر ایرینا بوکووا صرفا میدان نقش جهان و زاینده‌رود را ببیند و ابراز تأسفی هم برای رودخانه‌ی خشک‌شده کند، آمدن و بازدید او بی‌فایده خواهد بود.

برای ثبت بلندترین محور تاریخی - طبیعی کاری کنید

به گزارش ایسنا، اگر از خطراتی که میراث تاریخی اصفهان را به اسم توسعه دستخوش تهدید کرده و پی بردن به آن به‌جز با گزارش‌های واقع‌بینانه و اطلاعات وسیع برای مقامات یونسکو میسر نخواهد شد، بگذریم شاید بهتر باشد، مدیران میراثی از فرصت حضور دبیرکل یونسکو استفاده کنند و پرونده‌ی «ثبت بلندترین محور فرهنگی، تاریخی و طبیعی» را که سال‌ها پیش و در دوران مدیریت سابق میراث فرهنگی استان برای آن زحمت کشیده شد، اما بی‌سرانجام ماند، نشان دهند تا راهی باشد برای ثبت اثری دیگر از اصفهان در سطح جهانی.

محور فرهنگی تاریخی اصفهان از دروازه‌ی طوقچی آغاز می‌شود و در مسیر میدان نقش جهان، چهارباغ عباسی به سی‌وسه پل تا جایگاه باغ جهان‌نما (دانشگاه اصفهان ) ادامه می‌یابد. این محور به طول شش کیلومتر با داشتن حدود 400 اثر تاریخی - فرهنگی، بلندترین محور تاریخی دنیاست و شاخص‌ترین آثار آن در محدوده‌ی مسجدجامع تا سی‌وسه پل قرار گرفته است. محور طبیعی رودخانه‌ی زاینده‌رود وجه تمایز این محور فرهنگی - تاریخی در مقایسه با سایر بافت‌ها و محورهای ثبت‌شده‌ی جهانی است.

روحانی - دوست‌دار میراث فرهنگی - درباره‌ی فرصت ایجادشده با حضور دبیرکل یونسکو در اصفهان برای نشان دادن پرونده‌ای که مسکوت مانده است، گفت: محور فرهنگی - تاریخی اصفهان با نزدیک به 400 اثر، در اصل یک سرمایه برای اصفهان است که با ثبت آن می‌توان استفاده‌های بسیاری در زمینه‌های درآمدزایی، اشتغال‌زایی، دیپلماسی عمومی و .. از آن بکنیم.

او معتقد است: وقتی پرونده‌ای برای ثبت آماده می‌شود، باید تمام شرایط آن مهیا و در اولویت باشد و سایر مسائل را در کنار آن تعریف کنیم. به‌عنوان نمونه، اگر ما پرونده‌ی محور طبیعی - تاریخی اصفهان را برای ثبت به یونسکو می‌فرستیم باید از همین امروز به‌عنوان یک اثر ثبت‌شده به آن نگاه کنیم و اگر قرار است خط مترو کشیده شود یا ساخت‌وسازی و توسعه‌ای داشته باشیم، باید براساس این اصل و محور باشد.

این دوست‌دار میراث فرهنگی با بیان این‌که قبل از پرداختن به ثبت اثری و جهانی کردن آن باید این تفکر را جا بیندازیم که اثر ثبت‌شده اولویت همه‌ی برنامه‌های توسعه‌ای باشد، ادامه داد: اگر امروز محوری را ثبت کردیم و فردا در اندیشه‌ی عبور خط مترو از کنار آن بودیم، مسلما همان قضایای جهان‌نما و نقش جهان پیش می‌آید و همان هزینه‌های مادی و معنوی به کشور و استان تحمیل می‌شود.

روحانی با اشاره به نگاه توسعه‌ای مدیریت شهری و در مقابل آن، ضعف یکی دو سال اخیر مدیران میراثی در استان اصفهان، افزود: با این شرایط مطمئنا نمی‌توانیم از پرونده‌هایی که به یونسکو ارسال می‌شوند، آن‌طور که باید دفاع کنیم.

کنعانی - کارشناس میراث فرهنگی - نیز با تأکید بر ضرورت ثبت هرچه سریع‌تر محور تاریخی و طبیعی اصفهان معتقد است که این محور از حالت یک‌دست خارج شده و در حال تبدیل شدن به لکه‌های کوچک است پروژه‌هایی مانند میدان عتیق، بدنه‌سازی چهارباغ، بلندمرتبه‌سازی‌ها، احداث خیابان‌ها و ... این بافت یک‌دست را جدا کرده و این محور را به لکه‌های کوچک تبدیل می‌کنند.

او محله‌ی قدیمی و تاریخی دردشت در خیابان عبدالرزاق را مثال زد و گفت: چند پروژه‌ی ساختمان‌سازی بزرگ و عریض و طویل در این محله وجود دارد که در حال بهره‌برداری است و رفت‌وآمد اهالی و تعداد خودرویی که در این محله و از زیر دو بازارچه انجام می‌شود، قاعدتا در چند سال آینده موجب حذف بازارچه‌ها از نقشه می‌شود.

کنعانی با اشاره به اهمیت فرهنگی و اقتصادی یک اثر ثبت‌شده، ادامه داد: هر کجای دنیا که در حفظ بافت تاریخی موفق بوده‌اند، بین اتفاقات اقتصادی با بحث‌های هنری و میراث فرهنگی پیوندی ایجاد کرده‌اند. اگر ثبت محور تاریخی اتفاق بیفتد و بحث‌های اقتصادی آن هم توجیه شود، این بافت می‌تواند اهمیت یابد؛ اما اگر اثری تنها ثبت شود، با وجود داشتن چند متولی و این‌که هر روز دستخوش مسائل توسعه‌ای شود، به‌تدریج از اهمیت آن برای خود یونسکو هم کاسته و پس از مدتی از فهرست خارج می‌شود.

در اصفهان، در روی همان پاشنه می‌چرخد

متأسفانه مدیران میراثی اصفهان در دو سال اخیر در برابر توسعه‌های شهری سکوت کرده و ترجیح داده‌اند در لاک مرمت‌های بلندمدت آثار تاریخی فرو روند و چند اثر شاخص اصفهان را حفظ کنند تا حداقل امروز که در برابر یونسکویی‌ها سخن تازه‌ای برای گفتن ندارند، حرف‌های قدیمی را هم فراموش نکرده باشند.

روحانی با اشاره به قرار گرفتن مدیران توانمند در رأس میراث فرهنگی کشور، گفت: با حضور مدیران توانمند در میراث فرهنگی کشور می‌توان خوش‌بین بود که پرونده‌های آینده، توانمندتر و با دید همه‌جانبه‌نگرتر به یونسکو ارائه شوند. این یک نقطه‌ی قوت برای میراث فرهنگی است، اما متأسفانه در استان اصفهان، در روی همان پاشنه می‌چرخد و هیچ تغییر و تحولی دیده نمی‌شود.

این دوست‌دار میراث فرهنگی در اصفهان بیان کرد: نوع نگاه سیستم مدیریت شهری اصفهان نسبت به توسعه، بویژه توسعه‌ی عمرانی و بحث حمل‌ونقل با منافع و مصالح میراثی شهر در تعارض است و در یکی دو سال اخیر، سازمان میراث فرهنگی هم نتوانسته مقتدر عمل و از منافع میراثی دفاع کند و متأسفانه صدای فعالان میراثی هم به جایی نرسیده است.

کنعانی نیز در پایان تصریح کرد: اگر دبیرکل یونسکو امروز به جای تنها چند اثر تاریخی که مدیران به او نشان می‌دهند، از محورهای قدیمی و تاریخی اصفهان دیدن کند، به این نتیجه می‌رسد که اصفهان دیگر شهری با محور یک‌دست تاریخی نیست.

به گزارش ایسنا، دبیرکل یونسکو پنجم اردیبهشت‌ماه به ایران وارد شد تا علاوه بر آشنا شدن با فرهنگ، تمدن و دستاوردهای علمی و آموزشی کشورمان، وضعیت حفاظت و نگهداری از سایت‌های جهانی ایران را که در طول سال‌های گذشته در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده‌اند، بررسی کند.

انتهای پیام