عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: صائب از شعر برای بیان مفاهیم تعلیمی استفاده می‌کند تا جایی که دیوان او سرشار از توصیه‌های اخلاقی و ادبیات تعلیمی است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، سیدمهدی طباطبایی اظهار کرد: افزون بر ارتباط تنگاتنگ اشعار صائب با آیات قرآن و احادیث اسلامی، ستایش و توصیه به اخلاقیات در شعر او فراوان است و از سوی دیگر نکوهیدن اخلاق زشت و ناپسند نیز از دیگر رویکردهای صائب به ادبیات تعلیمی است.

او افزود: در اشعار صائب، غزل‌هایی دیده می‌شود که بیت‌بیت آن‌ها دربردارنده مفاهیم ناب اخلاقی است و از این حیث می‌تواند سرمشق سرایندگان معاصر قرار گیرد.

طباطبایی خاطرنشان کرد: غزلیات صائب، گنجینه ناب اخلاق و تعالیم اخلاقی است که در پس پرده باریک‌بینی و مضمون‌تراشی‌های لطیف سبک هندی پوشیده مانده است و برگزاری همایش‌هایی با این موضوع می‌تواند به شناسایی بیش‌تر این شاعر برجسته کمک کند.

این پژوهشگر گفت: ادبیات تعلیمی یا اخلاق‌گرا گونه‌ای از ادبیات است که با هدف کلی تعلیم و تربیت، آثاری با موضوع اخلاق، مذهب، عرفان، حکمت، اجتماع و پند و اندرز را دربر می‌گیرد.

او افزود: این نوع ادبیات از پیش‌روترین انواع ادبی است که بیش‌ترین تأثیر را در سایر گونه‌های ادبی داشته است تا جایی که اگر به مطالعه آثار غنایی و حماسی هم بپردازیم، رگه‌هایی از ادبیات تعلیمی را در آن‌ها خواهیم یافت. برای نمونه، ما می‌توانیم در شاهنامه فردوسی، گرشاسب‌نامه اسدی طوسی یا خسرو و شیرین نظامی ادبیات تعلیمی را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: اگرچه کتاب‌هایی چون قابوسنامه، سیاست‌نامه و گلستان از برجسته‌ترین آثار منثور تعلیمی به‌شمار می‌روند، اما به دلیل تأثیر افزون‌تر زبان شعر بر مخاطب، بسامد شعرهای تعلیمی بیش‌تر از آثار منثور فارسی است.

او اضافه کرد: دیرین‌ترین منظومه‌های شعر فارسی مانند آفرین‌نامه بوشکور بلخی و کلیله و دمنه منظوم رودکی، گوشه‌هایی از ادبیات تعلیمی را در خود نمایان کرده‌اند و شاید به همین دلیل است که برخی پژوهشگران بر این باورند شاعران فارسی‌زبان در سرودن اشعار تعلیمی، اندرزنامه‌های دوران ساسانی را سرمشق خویش ساخته‌اند.

طباطبایی گفت: مطالعه تاریخ ادب فارسی نشان می‌دهد که شکل‌گیری برخی جریان‌ها، موجب گسترش ادبیات تعلیمی شده که پدید آمدن عرفان و تصوّف در فرهنگ ایران و پیوند آن با ادبیات فارسی از آن جمله است.

وی افزود: این جریان موجب پدیداری بخشی از زیباترین و پرمعناترین اشعار تعلیمی در حدیقه سنایی، مخزن‌الاسرار نظامی، مثنوی مولوی و بوستان سعدی شد.

او استفاده از تمثیل برای بیان مفاهیم، پند و اندرز غیرمستقیم و ساده و روان بودن زبان شعر را از جمله ویژگی‌های شعر تعلیمی عنوان کرد و گفت: هرچه از سبک خراسانی به سبک عراقی نزدیک‌تر می‌شویم، بسامد اشعار تعلیمی بیش‌تر می‌شود و در سبک هندی نیز نمونه‌های موفقی از این نوع ادبی رخ می‌نماید.

مراسم پایانی کنگره ملی صائب تبریزی با حضور وزیر ارشاد، دست‌اندرکاران، شاعران، صائب‌شناسان و اهل فرهنگ و هنر روز 7 خردادماه در تالار وحدت برگزار می‌شود.

انتهای پیام