«تخريب مواريث تاريخي ـ فرهنگي پايتخت به چه قيمتي؟»
«نهم مهرماه، آخرين بقاياي سراي قاجاري دلگشا در بافت تاريخي بازار تهران با خاک يکسان شد و تلاش تاريخ‌دوستان، علاقه‌مندان و مسؤولان در اين زمينه راه به جايي نبرد.»
اين مطلب بخشي از نوشتاري با عنوان «تخريب مواريث تاريخي ـ فرهنگي پايتخت به چه قيمتي؟» است كه مهدي معمارزاده ـ كارشناس حوزه‌ي ميراث فرهنگي ـ به‌دنبال خروج سراي قاجاري دلگشا از فهرست آثار ملي و تخريب كامل آن در هفته‌ي گذشته، در اختيار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) قرار داده است.
در اين نوشتار آمده است: «مالک اين سراي قاجاري از آذرماه سال گذشته پس از گرفتن حکم خروج اين اثر از فهرست آثار ملي، تخريب اين بناي تاريخي را آغاز کرد. با مخالفت اداره کل ميراث فرهنگي استان تهران و صدور حکم موقت جلوگيري از تخريب، تمام بخش‌هاي آن به‌جز ساختمان و سردر ورودي طي چند مرحله از بين رفته بود. سرانجام آخرين رمق‌هاي باقي‌مانده‌ي اين اثر 130 ساله، نهم مهرماه سال جاري نقش بر خاک شد.
بدنه‌ي شمالي سراي دلگشا با توجه به نقش آن در بازنمايي هويت تاريخي خيابان 15 خرداد، از جمله اجزاي ارزشمندي بود که در اين سرا تخريب شد. اين بدنه در دوره‌ي پهلوي اول، پس از تعريض خيابان «جبه خانه» ـ از اولين خيابان‌هاي دوره‌ي قاجار ـ حدفاصل چهارراه گلوبندک تا ابتداي ناصرخسرو که در حين اجراي آن سردر نقاره‌خانه‌ي مقابل ميدان ارگ نيز تخريب و ميدان ارگ، به سمت خيابان 15 خرداد باز شد، مورد بازسازي قرار گرفت. در عمليات بازسازي بدنه‌ي اين سرا، سعي شد تا نمايي هم‌شأن با سردر کاخ گلستان و بدنه‌هاي ميدان ارگ اجرا شود و به اين ترتيب، بدنه‌ي شمالي سراي دلگشا شکل گرفت.
با تخريب بخش‌هاي شرقي، غربي و جنوبي سرا از سوي مالک و حمايت شهرداري منطقه‌ي 12 از اين تخريب، مديران ميراث فرهنگي اعلام كردند که با مرمت و حفظ بدنه‌ي شمالي بايد طرحي مناسب با موازين بافت ثبتي بازار که به تأييد ميراث فرهنگي استان تهران رسيده باشد، ارائه شود.
متأسفانه اين اتفاق هيچ‌گاه به‌وقوع نپيوست و سرانجام اين بنا پس از تخريب‌هاي سريالي در چند مرحله، در آخرين ضربت مالک در روز شنبه برابر با نهم مهرماه 1390 تخريب کامل شد.
در اهميت اين موضوع به اين نکته بسنده مي‌شود که از مجموع بناهاي ارزشمند اين بدنه تا سبزه‌ميدان تنها بدنه‌ي سراي دلگشا در بازنمايي هويت تاريخي خيابان 15 خرداد ايفاي نقش مي‌كند. ضمن آن‌که تعريفي از گذشته‌ي ميدان ارگ را نيز به همراه داشت.
آنچه در اين ميان جلب توجه مي‌کند، آن است که به‌تازگي شهرداري اقدام به پوسته‌سازي بدنه‌ي جنوبي خيابان 15 خرداد حدفاصل چهارراه گلوبندک به سمت سراي دلگشا با اجراي طرحي ملهم از نماي اين سرا كرده است. اين پوسته‌سازي در حالي صورت مي‌گيرد که در عمل، هيچ اقدامي در جلوگيري از تخريب آنچه به‌عنوان هويت تاريخي تهران وجود داشت، صورت نگرفته است.
به اين ترتيب، با وجود مخالفت‌هاي مسؤولان، علاقه‌مندان و نمايندگان رسانه‌يي، يکي ديگر از بناهاي تاريخي و نماهاي منحصربه‌فرد خيابان 15 خرداد تخريب شد که اگر در حد حفظ پوسته نيز مورد توجه قرار مي‌گرفت، مي‌توانست نشان از اهميت دادن عاملان به ارزش‌هاي تاريخي باشد.
متأسفانه برخي عاملان اين تخريب همچون اقدام پيشين‌شان در تخريب اثر تاريخي «مدرسه جعفري» و تبديل آن به پاساژ «رضا» ثابت كردند که به‌جز سرمايه‌اندوزي به چيز ديگري نمي‌انديشند و همچنان قدرت سرمايه‌داري بر قدرت قوانين ميراث فرهنگي برتري دارد.»
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات