چالش‌هاي گردشگري مذهبي؛ كثرت اماكن و اطلاعات نادرست يك مدير تورهاي مذهبي: براي گردشگري مذهبي كم گذاشته‌اند
يك راهنماي تورهاي ايرانگردي و جهانگردي معتقد است: هر اتفاق خوبي كه در گردشگري مذهبي ايران رخ داده، خودجوش بوده است.
طاهره بحرينيان به‌عنوان راهنماي تور فرانسوي‌زبان كه مديريت تورهاي مذهبي را در كشور برعهده دارد، درباره‌ي وضعيت گردشگري مذهبي در ايران به خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) گفت: معمولا سفرهاي زيارتي زير نظر سازمان حج و زيارت اجرا و آژانس‌هايي كه به اين كار وارد مي‌شوند، بايد تسلط كافي بر هتل و ناوگان حمل و نقل داشته باشند تا به مسافران خود امكانات بدهند؛ ولي وقتي نوبت به استفاده از مدير تورهاي زيارتي مي‌رسد، معمولا تمايلي به انجام اين كار ندارند، چون از نظر بيشتر مردم، سفرهاي زيارتي مانند مشهد، مدير تور نمي‌خواهد.
او ادامه داد: با وجود اين‌كه بسياري از مردم بارها به شهر مقدس مشهد سفر كرده‌اند، ولي هنوز آداب زيارت را نمي‌دانند و اطلاعات دقيق و مستندي درباره‌ي اماكن زيارتي و تاريخي اين منطقه ندارند و دوست دارند، بيشترين وقت خود را در حرم بگذرانند. در حالي كه برنامه‌ي تور آن‌ها زمان‌بندي دارد و همه‌ي اماكن از تاريخي تا مذهبي، در اين تور مشخص است.
وي بيان كرد: درباره‌ي تورهاي زيارتي خارج از كشور نيز سازمان حج و زيارت براي تورها يا همان كاروان‌ها، يك مدير تعيين مي‌كند كه معمولا آن‌ها دوره‌ي آموزشي كوتاهي را گذرانده و بيشتر، اين كار را تجربي ياد گرفته‌اند. اطلاعات آن‌ها در بيشتر مواقع براساس مستندات دقيق نيست و حتا گاهي مداح كاروان از مدير بيشتر مي‌داند. البته وقتي روحاني همراه اين تورها باشد، اوضاع بهتر مي‌شود، چون تسلط و اطلاعات مستند بيشتري دارد.
بحرينيان اظهار كرد: البته اوضاع حج و عمره از ديگر سفرهاي زيارتي متفاوت است، چون مسأله‌ي شرعي در آن مطرح است، پس سازمان حج و زيارت تلاش مي‌كند دوره‌هاي آموزشي را جدي‌تر برگزار كند و چون مردم طالب اين سفرها هستند، بنابراين به تمام جزييات آن توجه مي‌كنند؛ ولي اين اوضاع در ديگر سفرهاي زيارتي صادق نيست، حال يا واجب نمي‌دانند يا پردازش نمي‌كنند.
اين راهنماي تورهاي ايرانگردي و جهانگردي در ادامه با اشاره به ظرفيت گسترده‌ي اماكن مذهبي معتبر در ايران، گفت: بسياري از اين اماكن، مدارك مستند ندارند، در حالي كه درباره‌ي خيلي از آن‌ها در كتاب‌هاي قديمي و بويژه آثار دكتر باستاني پاريزي اطلاعات مستند و دقيق وجود دارد. وقتي اين اطلاعات باشد و منتقل شود، همه آن را مي‌پسندند و ديگر در يك شرايط اضطرار براي رفتن به اماكن زيارتي قرار نمي‌گيرند.
وي با بيان اين‌كه به‌خاطر نبودن مستندات، بسياري از مردم از وجود اماكن مقدس و زيارتي حتا در شهر خود اطلاع ندارند، ادامه داد: در اصفهان، منطقه‌اي به نام تخت فولاد يا «لسان‌الارض» با پيشينه‌ي تاريخي ـ مذهبي وجود دارد كه مستنداتي هم در تأييد اين پيشينه موجود است؛ ولي حتا برخي اصفهاني‌ها نيز از وجود چنين مكاني با اين سابقه‌ي تاريخي ـ مذهبي خبر ندارند. بيشتر مردمي هم كه به اصفهان مي‌روند، پس از ديدن چند مسجد بزرگ اين شهر ديگر علاقه‌اي براي ديدن اماكن مذهبي مانند لسان‌الارض نشان نمي‌دهند و مي‌گويند، نمي‌خواهند قبرستان بروند.
او بيان كرد: بيشتر گردشگران خارجي برخلاف ايراني‌ها به ديدن اين اماكن مذهبي و آ‌شنايي با آداب مسلمانان بسيار علاقه دارند و هنگامي كه به اصفهان سفر مي‌كنند، خودشان پيگير رفتن به تخت فولاد و زيارت لسان‌الارض هستند، حتا اطلاعات آن‌ها درباره‌ي اين امكان بسيار كامل است.
اين مدير تورهاي مذهبي گفت: راهنماي اين تورها بايد اطلاعات كافي داشته باشد و آنقدر با اشتياق درباره‌ي اين اماكن صحبت كند كه گردشگر جذب شود و پاسخگوي پرسش‌هاي آن‌ها باشد. اگر راهنما آداب ورود و زيارت در هريك از اماكن مذهبي را نداند با مشكل مواجه مي‌شود و گاهي امكان دارد با برخوردهاي تندي نيز در اين اماكن مواجه شود.
وي افزود: يك راهنما بايد بداند اگر گردشگر غيرمسلمان بود، چطور و در چه زمان‌هايي به امامزاده‌ها وارد شود و در مكان‌هايي مانند كليسا و آتشكده چه اطلاعاتي بايد بدهد.
او در ادامه با بيان اين‌كه كمبود اطلاعات راهنما در تورهاي مذهبي يك چالش است، اظهار كرد: مگر چند سال است كه اين نوع گردشگري در ايران راه افتاده و از ديگر گردشگري‌ها تفكيك شده است. در واقع، تمام راهنماها مانند پزشك عمومي هستند كه هنوز تخصصي در اين زمينه ندارند و لازم است اطلاعات آن‌ها كامل شود.
بحرينيان درباره‌ي دليل استفاده نشدن از مدير تور در سفرهاي زيارتي داخلي مانند مشهد، گفت: بيشتر راهنماها در اين حوزه آموزش حرفه‌يي نديده‌اند. از سوي ديگر، موضوع پول در اين تورها مطرح است، يعني وقتي قرار است به جاي 130هزار تومان هزينه‌ي سفر مشهد، 140هزار تومان به‌خاطر اضافه شدن راهنما بپردازند، قطعا 130هزار تومان را انتخاب مي‌كنند، چون از نظر مردم، مشهد مدير تور نمي‌خواهد.
وي توضيح داد: گاهي سازمان‌ها و دانشگاه‌ها براي تورهاي مذهبي خود، از راهنما استفاده مي‌كنند؛ ولي فقط از آن‌ها مي‌خواهند به وضعيت غذا و هتل مسافران رسيدگي كنند، وقتي هم پرسيده مي‌شود كه آيا مي‌خواهيد اطلاعات گردشگري و تاريخي داده شود، مي‌گويند زحمت مي‌كشيد، اما اگر روي مسائل غذا و هتل نظارت كنيد بهتر است. در واقع، تقاضا در تورهاي مذهبي براي راهنما وجود ندارد.
اين مدير تورهاي مذهبي با اشاره به ارائه‌ي مسائل خرافي در بيشتر سفرهاي زيارتي به‌خاطر استفاده نكردن از مستندات، گفت: زماني كه همراه تورهاي يكي از سازمان‌ها به قم و جمكران رفته بودم، آنقدر اطلاعات غيرواقعي مبادله مي‌شد كه از شنيدن آن‌ها و اعتقاد مردم به اين اطلاعات خيلي تعجب كردم. در واقع، اين چالش براي تورهاي مذهبي وجود دارد كه بايد با جمع‌آوري اطلاعات مستند و تبليغ درباره‌ي اين اماكن، با خرافه‌ها مقابله شود.
به اعتقاد او، كثرت اماكن مذهبي و وجود اطلاعات نادرست، از چالش‌هاي گردشگري مذهبي است كه چون نمي‌توانند به آن‌ها بپردازند، ترجيحا اين بخش را رها كرده‌اند.
اين راهنماي تور ادامه داد: بسياري از مردم و حتا راهنماهاي تور، چون درباره‌ي امامزاده‌ها و اماكن مذهبي اديان ديگر اطلاعات ندارند، ترجيح مي‌دهند به اين اماكن نروند، در حالي كه بايد بازار عرضه و تقاضا را در اين بخش هماهنگ كرد. مگر دبي يك دريا بيشتر دارد، ولي ببينيد براي آن چه كرده، چقدر تبليغ شده است و ما چه كار كرده‌ايم.
وي در ادامه گفت: در جنوب فرانسه، كوهي با صخره‌هاي نوك‌تيز بسيار وجود دارد كه محل ديدار ژاندارك با حضرت مريم بوده است و هر سال جمعيت زيادي كه به جنوب فرانسه مي‌روند، از اين منطقه ديدن مي‌كنند. فرانسوي‌ها آنقدر روي اين مكان تعصب دارند و آنقدر با اشتياق درباره‌ي آن صحبت مي‌كنند كه انگار در دنيا هيچ نقطه‌اي شبيه اين كوه وجود ندارند. هر سال، براي آن تبليغ و بروشور توزيع مي‌كنند. آن‌ها به گردشگري مذهبي خود اين‌طور مي‌پردازند؛ ولي ما براي اماكن مذهبي‌مان چه كرده‌ايم، چقدر آن‌ها را تبليغ كرده‌ايم؟
او بيان كرد: اداره‌ي ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران بروشورهايي را براي اماكن مذهبي ايران چاپ كرده بود. من چند سال پيش به اين اداره مراجعه كردم و آن‌ها را گرفتم، درست است كه آن‌ها بروشورهايي را چاپ كردند، ولي كجا پخش كردند؟ تبليغات ما در اين بخش خيلي ضعيف است.
وي تأكيد كرد: ما بايد درباره‌ي اماكن مذهبي خود آنقدر با اشتياق صحبت كنيم كه انگار همتاي آن در دنيا وجود ندارد. بايد اطلاعات ما درباره‌ي اماكن تمام مذاهب در ايران كامل باشد. بايد هميشه پاسخي براي پرسش‌هاي گردشگران داشته باشيم. بايد گردشگران داخلي را از بي‌تفاوتي نسبت به اماكن مذهبي دور كنيم. متأسفانه چيزي كه تا كنون براي آن كم گذاشته‌اند، گردشگري مذهبي بوده است.
اين راهنماي تور درباره‌ي دليل سفر محدود گردشگران مسلمان كشورهاي اطراف به ايران نيز اظهار كرد: اگر اين گردشگران از نظر هزينه توجيه شوند، حتما از طريق آژانس به ايران سفر مي‌كنند. البته سطح فرهنگي بيشتر اين گردشگران پايين است، آن‌ها نيز خيلي سفر با مدير تور را نمي‌پذيرند، مگر اين‌كه سطح تحصيلات بالايي داشته باشند.
بحرينيان اضافه كرد: اتفاق‌هايي كه در گردشگري مذهبي رخ داده، چه داخلي يا خارجي بيشتر حالت مردمي داشته و قانونمند نبوده، فقط سفرهاي حج واجب و عمره است كه همه چيز در آن قانونمند است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات