/بررسي جايزههاي ادبي/ حسن محمودي: ادعاي وجود باندبازي در جايزههاي ادبي را نميفهمم
حسن محمودي گفت: انتقاد به جايزههاي ادبي نشانهي پويايي آنهاست؛ اما ادعاي وجود باندبازي در جايزههاي ادبي را نميفهمم.
اين داستاننويس و داور جايزهي نويسندگان و منتقدان مطبوعات در گفتوگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، انتقاد به جايزههاي ادبي را طبيعي خواند و گفت: اگر به جايزهاي انتقاد نشود، آن جايزه، جايزهي مردهاي است؛ زيرا در كدام حوزه بوده است كه انتقاد صورت نگرفته باشد؟ انتقاد زماني صورت ميگيرد كه جايزهاي پوياست و بحث دربارهي جوايز نشاندهندهي حيات آنهاست.
او همچنين افزود: حتا در جايزهي نوبل هم وقتي به كسي جايزه ميدادند، برخي ميگفتند كه چرا يوسا، كوندرا و آدونيس جايزه نگرفتهاند.
محمودي انتقادها را مثبت خواند و گفت: نقد خوب است؛ اما آنهايي كه انگ و اتهام ميزنند، آدمهايي مغرض هستند و ميخواهند سلامت جايزهها را زير سؤال ببرند.
او در ادامه تأكيد كرد: نقدها بايد وجود داشته باشند؛ اما بايد ببينيم از برچيده شدن بساط جوايز خصوصي چه كسي سود ميبرد؟ آيا تنها جوايز ادبي دولتي و فرمايشي بودن آنها همهي سليقهها را پوشش ميدهد؟ يكسري انتقادها در يك سطحي وارد است؛ اما من اين نقدي را كه ميگويند در جوايز باندبازي وجود دارد، متوجه نميشوم.
او همچنين خاطرنشان كرد: من همواره داور جايزهي «نويسندگان و منتقدان مطبوعات» بودهام و در اين سالها حدود 50 نفر داور اين جايزه بودهاند. وقتي جايزهاي 50 نفر را دربر ميگيرد، ديگر باند نيست؛ بلكه طيف است.
محمودي سپس با اشاره به جايزهي ادبي «هوشنگ گلشيري»، گفت: داوراني كه در 9 سال گذشته در جايزهي بنياد گلشيري داوري كردهاند، از مرز 200 يا 300 نفر هم ميگذرند و وقتي 200 نفر در جايزهاي حضور دارند، ديگر محفل و باند معنا ندارد.
او با اشاره به نقش جايزههاي ادبي تصريح كرد: جايزههاي ادبي حياتي هستند و همانطور كه در دنيا تأثير خود را ميگذارند، در كشور ما هم نه در آن مقياس؛ اما در روند دهسالهي خود مستمر توانستهاند تأثير بگذارند.
او همچنين افزود: با ضرورتي كه از يك دههي پيش احساس شده، اين جايزهها شروع به كار كرده و روز به روز تأثير بيشتري گذاشتهاند.
محمودي تأثير جايزههاي ادبي را در دو بخش خواند و عنوان كرد: جايزهها در بحث اقتصادي مؤثرند و ميتوانند به رونق بازار كتاب كمك كنند. در بحث معنوي هم جايزهها ميتوانند به گسترش كتابخواني منجر شوند.
او افزود: تجربه به ما نشان داده است كه سختخوانترين كتابها هم اگر جايزه گرفته باشند، بنا بر كنجكاوي مخاطب، به چند چاپ ميرسند و برخي كه خوشخوانتر بودهاند، به چاپهاي بيشتر هم رسيدهاند. وقتي هريك از اين جوايز كانديداهاي خود را اعلام ميكنند، كتابهاي اعلامشده در بازار تكان ميخورند و بر ويترين كتابفروشيها ميآيند.
حسن محمودي همچنين با اشاره به شرايط جايزهها براي داشتن سلامت، اظهار كرد: براي جايزهها نميتوان خط مشي تعيين كرد و نميتوانيم انتظار داشته باشيم همه مانند هم عمل كنند؛ اما مهمترين آرزوي هر جايزهاي اين است كه اعتبار خود را بر مبناي انتخابهاي خود، در ميان مخاطبان پيرامون خود حفظ كند.
او با اشاره به تفاوت عملكرد جايزههاي ادبي دولتي و خصوصي، خاطرنشان كرد: تفاوت اين جايزهها از ماهيت آنها برميآيد. جايزههاي خصوصي اين ادعا را دارند كه از ميان آثار، يكسري آثار نخبهتر را پيشنهاد ميدهند و حتا تأكيد ميكنند اين جوايز بهترين كتابها نيستند؛ بلكه ميگويند اين ليست پيشنهادي آنهاست.
او همچنين گفت: جوايز دولتي هم فرق ميكنند و ما نميتوانيم همهي آنها را با يك حرف كلي بسنجيم. براي مثال، جايزهي شهيد حبيب غنيپور يك خط مشي دارد كه از نظر من، از همهي جوايز ديگر در اين زمينه محترمانهتر است؛ اما جايزهي جلال آل احمد هم خط مشي ديگري دارد. در واقع، در جايزههاي دولتي هم معيارهاي خودشان مطرح است.
اين نويسنده سپس عنوان كرد: اگر كسي از بيرون اتهامي وارد كند، جايي دچار مشكل است و غالب انتقادهايي كه در اين دورهها ميشود، از طرف نويسندگاني است كه كارهاي ضعيف دارند؛ وگرنه در همهي 10 سال برگزاري جايزههاي خصوصي كدام اثر شاخصي بوده كه اجماع نظر جامعهي ادبي بر آن بوده و انتخاب نشده است؟ دو كتاب در اين سالها شاخص بودهاند؛ «چراغها را من خاموش ميكنم» زويا پيرزاد و «سمفوني شبانهي اركستر چوبها»ي رضا قاسمي كه چون سطحشان خيلي بالا بوده است، هم جايزههاي زيادي را بردهاند و هم فروش خوبي داشتهاند؛ اما نه اينكه ساير آثار سطح پايين بودهاند؛ كارهايي به مرز شاهكار نزديك شده بودند؛ ولي هيچيك شاهكار نبودهاند و بنابراين برخي جايزهها آنها را برگزيده دانستهاند و برخي ديگر نه.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات