گروهي از خبرنگاران صبح امروز (دوشنبه، 10 اسفندماه) از انبارهاي سامان‌دهي‌نشده در موزه‌ي ملي ايران ديدن كردند.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، رييس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كه در اين بازديد همراه خبرنگاران به ارائه‌ي توضيح‌هايي درباره‌ي وضعيت اين بخش از انبارهاي موزه‌ي ملي پرداخت، با نشان دادن تعدادي كارتن كه روي برخي از آن‌ها، نوع اشيا، محل كشف، دوره‌ي تاريخي و سال انتقال آن‌ها نوشته شده بود، گفت: اين بازديد با هدف بررسي وضعيت انبار شدن ميراث فرهنگي در حال انجام است. اين آثار توسط باستان‌شناسان ايراني در طول تاريخ‌هاي گذشته از قبل از انقلاب و سال‌هاي بعد از انقلاب كاوش شده‌اند و در انبار موزه‌ي ملي ايران نگهداري مي‌شوند.
احمد خوشنويس با اشاره به اين‌كه هيچ‌كدام از اشياي قرارگرفته در اين انبار در معرض ديد عموم قرار نگرفته‌اند، بيان كرد: گروهي كه اكنون درحال سامان‌دهي اين اشياست، كار فهرست‌برداري اشياي موجود در اين انبار را برعهده دارد و حدود 10 درصد آن‌ها در طول چندسال گذشته فهرست‌برداري شده‌اند.
او با اشاره به نبود هيچ نوع اطلاعاتي روي برخي كارتن‌هاي اشيا، اظهار داشت: بايد كارشناسان اين اشيا را بررسي كنند و به مكان كشف آن‌ها پي ببرند و از آن‌ها اطلاعات بيش‌تري به‌دست آورند.
وي وضعيت كنوني انبار سامان‌دهي‌نشده‌ي موزه‌ي ملي را وضعيت اسف‌باري دانست.
به گزارش ايسنا، در اين انبار موزه‌ي ملي كه در بخش شمالي اين موزه قرار داشت، كارتن‌هاي كوچك و بزرگ متعددي از اشياي كشف‌شده در سال‌هاي مختلف از محوطه‌هاي باستاني كه به‌نظر مي‌رسيد، اشيايي با ارزش مطالعاتي هستند نه موزه‌يي، روي يكديگر بودند و برخي اشياي تاريخي با حجم بيش‌تر نيز در كنار ديوارها قرار داشتند. هوا و ديوارهاي اين انبار نمناك بودند و در بخش‌هايي نيز ديوارها طبله كرده بودند.
خوشنويس با اشاره به وضعيت ديوارهاي اين انبار، اظهار كرد: در اين سالن، براي اطفاي حريق هيچ تدبيري انديشيده نشده است. اين سالن دستگاه تهويه ندارد و رطوبت را نمي‌تواند بگيرد. نحوه‌ي طبقه‌بندي كارتن‌ها روي يكديگر بسيار بد است. به‌گونه‌اي كه كارتن‌هايي كه روي بقيه قرار گرفته‌اند، فشار زيادي را وارد مي‌كنند.
وي با اشاره به اقلام موجود در كارتن‌هاي اين انبار شامل سفال، استخوان، گچ‌بري‌هاي ايلخاني و ساساني و ...، بيان كرد: متأسفانه اين اقلام چون موادي هستند كه بايد در فضاي مناسب نگهداري شوند و در اين زمينه، تدبيري انديشيده نشده است، در معرض نابودي، شكستگي و فرسايش هستند.
او به يكي ديگر از انبارهاي سامان‌دهي‌نشده‌ي موزه‌ي ملي رفت و با درآوردن تعدادي مجسمه‌ي فلزي، به كارتن‌هاي ديگري كه روي آن‌ها مكان كشف، سال و اطلاعاتي در زمينه‌ي اشياي موجود در آن‌ها نوشته نشده بود، اشاره كرد و گفت: به هيچ عنوان، نمي‌توان درباره‌ي مكان كشف اين اشيا اطلاعاتي به‌دست آورد.
وي هم‌چنين با تأكيد بر اين‌كه فلزها، مفرغ‌ها و سفال‌ها از نظر استحكام مقاوم‌ترند، افزود: استخوان‌ها و پارچه‌ها به‌دليل نوع مصالحي كه دارند، زودتر از بين مي‌روند.
رييس پژوهشگاه سازمان كه پيش از اين، رييس پژوهشكده‌ي ابنيه و بافت‌هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بوده، با بيان اين‌كه ديروز براي نخستين‌بار به انبارهاي موزه‌ي ملي آمده است، گفت: از اين وضعيت بسيار متأسف شدم و از سرپرست موزه‌ي ملي خواستم با كمك پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي و پژوهشكده‌ي مرمت، آثار سريع‌تر از اين انبارها تخليه و به مكاني فرستاده شوند كه بتوان آن‌ها را باز كرد و كارشناسان با بررسي آن‌ها، اشيا را طبقه‌بندي كنند. اگر اين كار سريع‌تر انجام نشود، در فاصله‌اي نه‌چندان دور، شاهد فقط تلي خاك در انبارهاي موزه‌ي ملي ايران هستيم.
وي ادامه داد: فكر مي‌كنم، بتوانيم در پروسه‌اي يك‌ساله، عناصر در معرض خطر موزه‌ي ملي ايران را نجات‌بخشي كنيم.
خوشنويس در پاسخ به پرسش خبرنگاري درباره‌ي اين‌كه چگونه در مدت يك‌سال مي‌توان اين تعداد اشيا را سامان‌دهي كرد؟ اظهار داشت: پيشنهاد مي‌كنم، اين پرسش را از رؤساي پيشين موزه‌ي ملي ايران بپرسيد.
او بيان كرد: قديمي‌ترين اشيايي كه در انبارهاي موزه‌ي ملي ايران هستند، بيش‌تر به دوره‌ي پيش از تاريخ و دوران پارينه‌سنگي متعلق‌اند و كارشناسان براي آناليز كردن آن‌ها درحال مطالعه هستند.
وي مهم‌ترين عوامل را براي فرسايش اشياي قرارگرفته در كارتن‌ها، تهويه‌ي نامناسب، كمبود فضا براي قرار دادن اشيا در مكان‌هاي مناسب و وجود هرگونه عنصري دانست كه مي‌تواند مخرب باشد.
به گزارش ايسنا، در بخش ديگري از اين انبار موزه‌ي ملي، كارگاه پروژه‌ي سامان‌دهي اشياي اين انبار قرار داشت كه عابدي ـ مسؤول اين پروژه ـ با اشاره به آغاز به‌كار اين پروژه از حدود دوسال پيش تا كنون، گفت: با توجه به اين‌كه اشيا از كارتن‌ها خارج مي‌شوند، نخست آن‌ها بايد بررسي و تفكيك شوند.
وي به بررسي و تفكيك اشياي مطالعاتي موزه از زمان مديريت پيشين موزه‌ي ملي ايران ـ محمدرضا مهرانديش ـ تا كنون اشاره كرد.
سرپرست موزه‌ي ملي ايران نيز كه پيش از اين در يك پايگاه اطلاع‌رساني فعاليت مي‌كرده است، در كارگاه مرمت با اشاره به كمبود امكانات، گفت: از زمان آغاز به‌كار اين پروژه تا كنون، اين كار بيش از دوبار در هفته انجام نمي‌شد و هربار به دلايل مختلفي مانند آب‌گرفتگي، نبود امكانات در حد نداشتن دست‌كش و كيسه‌هايي كه اشيا را از يكديگر جدا كنند، اين پروژه انجام نمي‌شد.
آزاده اردكاني حاصل تلاش‌هاي دوساله‌ي گروه پنج نفره‌ي سامان‌دهي انبار موزه‌ي ملي را تفكيك اشياي مطالعاتي و ثبتي دانست و ادامه داد: در اين مدت، موارد بسيار نادري از اشياي تاريخي پيدا شدند.
وي كاري را كه در مدت دوسال گذشته تا كنون انجام شده است، يك كار بدون برنامه‌ريزي كامل توسط مديريت پيشين ارزيابي و بيان كرد: تجهيزات اوليه نيز براي سامان‌دهي اشيا در اين‌جا وجود ندارند. از سوي ديگر، يكي از نخستين كارهايي كه بايد براي اين امر انجام شود، عكس‌برداري است كه اين امكان نيز براي كارشناسان وجود ندارد.
او با تأكيد بر كامل انجام نشدن كارها در دوسال گذشته به‌دليل نبودن امكانات، افزود: اين پروژه روي آثار پيش از تاريخ انجام مي‌شود.
پس از بازديد از نخستين انبار موزه‌ي ملي كه به‌نظر مي‌رسيد، در اين بازديد جاي يك باستان‌شناس براي توضيح درباره‌ي نوع اشيايي كه در كاوش‌ها كشف و در اين انبارها نگهداري مي‌شوند، خالي بود، خبرنگاران به انبار ديگري از اين موزه كه اشياي آن نيز سامان‌دهي نشده بودند، رفتند.
در اين انبار كه ورودي آن به حياط موزه باز مي‌شد، بخش‌هاي مختلفي مانند بانك سفال و تعدادي اتاق كه به گفته يكي از امناهاي اموال، انبارهاي سامان‌دهي‌شده‌ي اشيا در دوره‌هاي پيش بودند، وجود داشتند. در اين بخش، خبرنگاران و نمايندگان رسانه‌هاي تصويري از دو انبار ديدن كردند. در نخستين انبار روي بيش‌تر كارتن‌ها محتواي آن‌ها به‌عنوان ظرف‌هاي سفالي معرفي شده بود.
خوشنويس با باز كردن تعدادي از كارتن‌ها و نشان دادن گوني‌هايي كه در وسط اين انبار بودند، گفت: اين گوني‌ها در ميان كارتن‌ها قرار گرفته‌اند تا كسي آن‌ها را نبيند.
او با نشان دادن تعدادي پلاستيك كه درون آن‌ها ظرف‌هاي چيني شكسته‌اي بودند، بيان كرد: ظاهرا باستان‌شناسان اشياي مشابه و مربوط به يكديگر را در يك كيسه ريخته‌اند تا مرمت‌گران آن‌ها را مرمت كنند؛ ولي داخل كارتن قرار داده نشده‌اند.
رييس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وضعيت اين انبار را بهتر از وضعيت انبارهاي پيشين ارزيابي كرد و افزود: در اين انبار، دست كم اشيا طبقه‌بندي شده‌اند، سيستم تهويه وجود دارد و نحوه‌ي دسترسي در آن‌ها با چرخ انجام مي‌شود؛ ولي با اين وجود، اين موارد براي سامان‌دهي كامل انبارها كافي نيستند و اتاق‌ها غيراستانداردند.
سرپرست موزه‌ي ملي ايران نيز در توضيح نام‌گذاري انبارهاي اين موزه، اظهار داشت: انبارها بايد براساس دوره‌هاي تاريخي طبقه‌بندي شوند؛ اما چون اشياي درون انبارها هنوز درست ثبت نشده‌اند، انبارها را به نام امين اموال‌ها مي‌شناسيم.
خوشنويس در پاسخ به پرسش خبرنگاري درباره‌ي اين‌كه چه ضمانتي براي اين قضيه است كه اين وضعيت براي ديگر آثار تاريخي موجود در موزه‌ي ملي پيش نيايد؟ گفت: با هدف جلوگيري از اين اتفاق بايد همه‌ي ما براي سامان‌دهي اشيا همت و سريع‌تر به مشكلات رسيدگي كنيم.
او با اشاره به اين‌كه سرپرست جديد موزه‌ي ملي درحال تحويل گرفتن اشياي موزه است، افزود: اين هنر اوست كه نشان دهد، اين آثار از چه مكان‌ها و چه زماني‌هايي هستند.
سپس خوشنويس يكي از گوني‌ها را باز كرد و در حالي كه كيسه‌هاي درون آن را نشان مي‌داد، يكي از كيسه‌ها پاره شد و خاك آن روي زمين ريخت. پس از اين اتفاق، در انبار ديگري روي خبرنگاران گشوده شد. در اين انبار، اشيايي كه بيش‌تر آن‌ها سالم نبودند و از قلعه‌دختر، فيروزكوه، شهر سوخته، ايذه و تعداد ديگري از محوطه‌هاي تاريخي كشف شده بودند، درون كارتن‌ها و جعبه‌هايي چوبي بودند.
وي با اشاره به اين‌كه يكي از چمدان‌هايي كه مربوط به سال 1320 است نيز در اين بخش از انبار زير تعدادي كارتن نگهداري مي‌شود، گفت: استخوان‌هاي متعلق به شهر سوخته در اين انبار درحال نابودي و فرسايش‌اند.
به‌دليل كوچك بودن اين انبار كه در نزديكي بانك سفال موزه‌ي ملي و بخش‌هاي سامان‌دهي‌شده‌ي مخزن اين موزه قرار داشت، چند جعبه براي نشان دادن اشياي داخل آن‌ها به بيرون از انبار منتقل شدند. يكي از اين اشيا كه داخل كارتني كوچك قرار داشت، جمجمه‌اي خردشده از شهر سوخته بود. هم‌چنين سرنيزه‌هايي از تپه‌ي حسنلو مربوط به سال 1353 به خبرنگاران نشان داده شدند.
خوشنويس در پايان اين بازديد بيان كرد: از رسانه‌ها و مطبوعات براي ديدن مخازن موزه‌ي ملي دعوت كرديم تا نشان دهيم، چه چيزي را تحويل گرفته‌ايم تا بعدها اتفاق يا موردي گردن ما نباشد. نحوه‌ي نگهداري اين استخوان‌ها و اشيا در اين انبارها همين‌گونه است. متأسفم از اين‌كه بايد بگويم، اين اتفاق در موزه‌ي ملي ايران بسيار زياد تكرار شده است.
انتهاي پيام
نظرات